Para

Język, mowa

Para – grupa złożona z dwóch dopełniających się elementów, np.

• dwa osobniki, najczęściej płci odmiennej (np. para małżeńska, związek, diada)
• dwa narządy spełniające jednakową funkcję (np. para rąk, para oczu)
• dwa przedmioty stanowiące pewną całość, komplet (np. para butów, para pończoch)
• jeden przedmiot składający się z dwóch części, mający nazwę w liczbie mnogiej (np. para spodni, para okularów).

W wyrazach złożonych jednak przedrostek para- (od greckiego pará – poza-, obok) oznacza: obok, niby, prawie, wyrażający zaprzeczenie lub osłabienie podobieństwa do tego, co jest określane drugą częścią złożenia (z greki), np.

• zaprzeczenie (paranormalność, parapsychologia)
• obok, blisko (paragraf)
• podobieństwo (np.: paramedycyna, paramilitarny, parafraza).

Natomiast dla wyrażenia dwoistości (podwójności) stosowane są przedrostki:

• dwu- np. dwubój
• bi- np. bigamia
• di- np. dipol
• du- np. duodioda, dualizm, dubeltówka, dubler, dublet

Miejsca geograficzne

• Para – dystrykt w Surinamie
• Pará – stan Brazylii
• Para – miasto w Wybrzeżu Kości Słoniowej
• Para – wieś na Białorusi
• Para – rzeka, dopływ Oki
• Pará – rzeka w Brazylii

Matematyka

• para liczb → zobacz: współrzędne, ułamek, liczby bliźniacze, liczby względnie pierwsze
• para liczb sprzężonych
• para nieuporządkowana – para elementów, inna nazwa zbioru dwuelementowego
• para uporządkowana – para elementów z wyróżnioną ich kolejnością; szczególny przypadek krotki (uporządkowanej)

Chemia

• para- – przedrostek określający budowę związku chemicznego (zobacz też orto-, meta-, izomeria orto, meta, para)
• czerwień para (czerwień paranitranilinowa) – czerwony syntetyczny barwnik azowy

Termodynamika

• para wodna – woda w postaci gazowej
• para elektronowa (dublet elektronowy) – dwa elektrony zajmujące ten sam orbital (por. para elektronowa pozytonu i negatonu w fizyce cząstek elementarnych)
• para jonowa – układ anionu i kationu powiązanych oddziaływaniem elektrostatycznym (por. para jonowa w fizyce cząstek elementarnych)
• para – substancja w fazie gazowej w temperaturze niższej od temperatury krytycznej
• para mokra (wilgotna)
• para nasycona
• para przegrzana (nienasycona)
• para przesycona (przechłodzona)
• para sucha
• para wodna – woda w postaci gazowej

Mechanika

• para kinematyczna – dwa ogniwa łańcucha kinematycznego połączone ruchowo
• para obrotowa lub postępowa – kinematyka mechanizmów
• para sił – dwie siły równej wartości, o przeciwnych zwrotach i kierunkach równoległych lecz nie działające wzdłuż jednej prostej
• para ślizgowa lub toczna – współpraca części maszyn

Technika

• para grzejna
• para drukarska
• para odlotowa – para uchodząca po wykonaniu pracy para z silnika parowego
• para technologiczna – para używana w procesie technologicznym (np. do napędu maszyn)
• para wtórna (w technice opary) – para otrzymana przy ogrzewaniu cieczy przez parę grzejną
• termopara

Fizyka cząstek elementarnych

• para cząstka–antycząstka – dwie cząstki elementarne mogące jednocześnie powstawać lub znikać przy zderzeniu ze sobą; zobacz też kreacja i anihilacja par
• para elektron-dziura – para nośników ładunków powstająca w półprzewodniku lub izolatorze pod wpływem promieniowania jonizującego
• para elektronowa pozytonu i negatonu powstających równocześnie podczas materializacji fotonu (por. para elektronowa w chemii)
• para jonowa – dodatni jon macierzysty i elektron powstające w wyniku jonizacji (por. para jonowa w chemii)

• para Coopera

Elektryka

• para – zespół dwóch izolowanych żył przeznaczonych do pracy w jednym obwodzie elektrycznym
• para koncentryczna lub współosiowa – dwie żyły umieszczone współosiowo
• para symetryczna – para żył skręconych ze sobą lub ułożonych równolegle

Historia

• para – dawna drobna moneta turecka, serbska i jugosłowiańska

Antropologia

• młoda para – nowożeńcy

Biologia

• para homologiczna

Geologia

• para – w petrologii oznacza skały wywodzące się od skał osadowych (np. paragnejs)

Zobacz też

• debel, dublet, duet, duo
• dublon (moneta wartości dwóch pistoli)
• gotowanie na parze
• par
• Para (singel)