Paweł I Romanow

Szablon:Władca kraju infobox Paweł I Piotrowicz, ros. Павел I Петрович (ur. 1 października 1754 w Sankt Petersburgu, zm. 23 marca 1801 tamże) – cesarz Rosji w latach 1796–1801, wielki mistrz Zakonu Maltańskiego 1799-1801, syn Katarzyny II. Uznany przez Piotra III. Jego pierwszą żoną była Wilhelmina Luiza Hessen-Darmstadt (1755-1776), a drugą Zofia Dorota Wirtemberska (1759-1801).

Alternatywna wersja pochodzenia

Według niepotwierdzonych informacji, był owocem związku Katarzyny II z hrabią Siergiejem Sałtykowem. Według innych plotek, rzeczywistym dzieckiem Katarzyny była Aleksandra Branicka, którą zaraz po urodzeniu cesarzowa Elżbieta zamieniła na niemowlę płci męskiej niewiadomego pochodzenia. Sam Paweł I uważał się za syna króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wątpliwości mogłaby rozwiać porównawcza analiza DNA.

Dzieje

Koronacja na imperatora Rosji odbyła się 5/16 kwietnia 1797 w Moskwie. Jedną z pierwszych decyzji Pawła I, jako imperatora Rosji, było zwolnienie z twierdzy w Petersburgu gen. Tadeusza Kościuszki. Wolność tę Kościuszko opłacił zresztą przysięgą wiernopoddańczą. Paweł I i Kościuszko zaprzyjaźnili się nawet, a car chciał podarować polskiemu generałowi 1000 „dusz”. Kościuszko uprosił o zamianę ich na 60 tys. rubli. Był to wielki majątek, Kościuszko dzięki niemu mógł wyjechać po raz drugi do Ameryki, skąd jednakże po kilkunastu miesiącach wrócił do Europy, zamieszkując w Paryżu, a następnie w Szwajcarii.

Najważniejszym posunięciem w sprawach gospodarki wewnętrznej było wydanie przez Pawła I manifestu, ograniczającego pracę pańszczyźnianą chłopów na rzecz obszarników do trzech dni w tygodniu. Pozostałe 3 dni mieli poświęcać na pracę na własnej ziemi, zaś niedziela miała być wolna od pracy. W pewnym stopniu ulżyło to doli pańszczyźnianych chłopów rosyjskich.

W sprawach polityki zagranicznej Paweł I kontynuował działania matki, Katarzyny II. Przystąpił do koalicji z Wielką Brytanią, Austrią i Turcją, wypowiedział wojnę rewolucyjnej Francji i wysłał wojska ekspedycyjne do Italii przeciwko Francuzom. Część wojsk przetransportowana została na statkach floty czarnomorskiej na Sycylię, skąd zaatakowały one południową Italię. Większe oddziały, pod dowództwem feldmarszałka Aleksandra Suworowa, zajęły całą francuską, północną Italię i przez Alpy przebiły się nad Ren. Jeszcze inne oddziały rosyjskie, wraz z Anglikami, wzięły udział w desancie morskim na Holandię. Na wszystkich tych trzech frontach sojusznicy faktycznie pozostawili Rosjan bez wsparcia ze swej strony i rozgoryczony Paweł I wycofał swe wojska ekspedycyjne do Rosji.

Paweł I nie był lubiany przez szlachtę i arystokrację rosyjską za próby umniejszenia ich przywilejów, niespodziewane dymisje i poniżanie podwładnych. W 1801 doszło do zawiązania spisku kilku wyższych oficerów, którzy po opanowaniu pałacu imperatora, zażądali jego abdykacji na rzecz syna. Gdy odmówił, w zamieszaniu, został zabity.

Po śmierci cara Pawła I w 1801, tron objął jego syn 23-letni Aleksander I Pawłowicz (1801-1825).

Kinematografia

W 2003 r. powstał film pt. Biednyj, Biednyj Pawel (Бедный, Бедный Павел) w reż. Witalija Mielnikowa, oparty na dziejach jego panowania i śmierci.

Genealogia

Karol Fryderyk von Holstein ur. 30 IV 1700 zm. 18 VI 1739

Anna Romanowa 1) ur. 2 I 1708 zm. 15 V 1728

Chrystian August von Anhalt-Zerbst ur. 29 XI 1690 zm. 16 III 1747

Joanna von Holstein 2) ur. 24 X 1712 zm. 30 V 1760

Piotr III Romanow ur. 21 II 1728 zm. 17 VII 1762

Katarzyna II Wielka 3) ur. 2 V 1729 zm. 17 XI 1796

1 Natalia Aleksiejewna 4) ur. 25 VI 1755 zm. 26 IV 1776 OO   10 X 1773		2 Maria Fiodorowna 5) ur. 25 X 1759 zm. 5 XI 1828 OO   7 X 1776		Paweł I ur. 1 X 1754 zm. 24 III 1801		3 Zofia Stiepanowa Uszakowa ur. 1746 zm. 26 IX 1803 OO   związek pozamał.		3 Lubowa Bacrat OO   związek pozamał.
	2		2		2		2		2
Aleksander I Romanow  ur. 27 XII 1777  zm. 1 XII 1825		Konstantyn  ur. 27 IV / 8 V 1779  zm. 15 VI / 27 VI 1831		Mikołaj I  ur. 25 VI 6 VII 1796  zm. 18 II / 2 III 1855		Michał Pawłowicz Romanow  ur. 8 II 1798  zm. 9 IX 1849		Aleksandra  ur. 9 VIII 1783  zm. 16 III 1801
	2		2		2		2		2
Helena 6)  ur. 24 XII 1784  zm. 24 IX 1803		Maria 7)  ur. 16 II 1786  zm. 23 VI 1859		Katarzyna 8)  ur. 21 V 1788  zm. 9 I / 19 I 1819		Olga  ur. 22 VII 1792  zm. 26 I 1795		Anna  ur. 7 I / 18 I 1795  zm. 1 III 1865
	3		3
Semen Afanassjewicz Wieliki  ur. 1772  zm. 1794		Marfa Pawłowa Moussine-Juriewa  ur. 1801  zm. ?

1. córka cara Piotra Wielkiego
2. siostra króla Szwecji Adolfa Fryderyka z Oldenburgów
3. właściwie: Fryderyka Zofia Augusta, księżniczka Anhalt-Zerbst
4. właściwie: Wilhelmina Luiza, księżniczka heska
5. właściwie: Zofia Dorota, siostra Fryderyka I króla Wirtembergii

gengen

Ciekawostki

• Paweł Jasienica w Dziejach Agonii twierdził, iż Paweł I bardzo lubił Polaków, gdyby powstanie Kościuszkowskie wybuchło przynajmniej 2 lata później zapewne nie doszło by do rozbiorów. W rozmowie z Ignacym Potockim, powiedział: Zawsze byłem przeciwny podziałowi Polski, był to krok równie gorszący jak niepolityczny, lecz stał się już. Zezwoliłaby Austria i Prusy na przywrócenie Polski? Mamże ja sam część moją oddać, ich wzmocnić, a siebie osłabić? Mamże wojnę toczyć, by ich do tego przymusić? Ach, nadto państwo moje toczyło już wojen, czas nam wytchnąć. Trzeba więc, byście się poddali konieczności i żyli spokojnie.
• Wielką sympatią darzył też króla Stanisława Augusta (uważał go za swego ojca – mimo tego, iż ów zaprzeczał). Zwrócił mu tytuł królewski i podarował na zamieszkanie Pałac Marmurowy. Uczestniczył w jego pogrzebie (jechał konno trzymając szable ostrzem w dół na znak żałoby).
• Podarował Potockiemu i Kościuszce (którego zwolnił z więzienia) po tysiąc dusz.

Zobacz też

• Imperium Rosyjskie
• Historia Rosji