Ławra Peczerska: Różnice pomiędzy wersjami
50°26′06″N 30°33′27″E/50,435000 30,557500| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne |
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Historia świątyni sięga połowy XI w., kiedy do Kijowa przybyli fundatorzy [[ławra|ławry]] i inicjatorzy ruchu monastycznego na Rusi – [[Zakon mniszy|mnisi]] [[Antoni Pieczerski|Antoni]] i [[Teodozjusz Pieczerski|Teodozjusz]]. Pierwszy monaster powstał w 1051<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie - Arabowie na półwyspie pirenejskim|wydanie= |tom= 17|wydawca= Polskie Media Amer.Com|miejsce= Poznań|data= |rok= 2006|isbn= 978-83-7425-697-1|strony= 220}}</ref> roku na [[Dniepr|naddnieprzańskich]] stokach – w pieczarach (ukr. ''печера'', ''peczera'' – jaskinia, pieczara), od których pochodzi nazwa klasztoru. |
Historia świątyni sięga połowy XI w., kiedy do Kijowa przybyli fundatorzy [[ławra|ławry]] i inicjatorzy ruchu monastycznego na Rusi – [[Zakon mniszy|mnisi]] [[Antoni Pieczerski|Antoni]] i [[Teodozjusz Pieczerski|Teodozjusz]]. Pierwszy monaster powstał w 1051<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie - Arabowie na półwyspie pirenejskim|wydanie= |tom= 17|wydawca= Polskie Media Amer.Com|miejsce= Poznań|data= |rok= 2006|isbn= 978-83-7425-697-1|strony= 220}}</ref> roku na [[Dniepr|naddnieprzańskich]] stokach – w pieczarach (ukr. ''печера'', ''peczera'' – jaskinia, pieczara), od których pochodzi nazwa klasztoru. |
||
W XI w. drugi [[igumen]] Teodozjusz wprowadził [[cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjską]] ''regułę [[Studyci|studycką]]'', która przewidywała życie we wspólnocie [[klasztor]]nej i oddawanie się nieustannej modlitwie i pracy. Już w XII w. klasztor był uważany za miejsce cudowne i oczyszczające z [[grzech]]ów. Rozwijało się tu również [[Historiografia|dziejopisarstwo]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Váňa|imię = Zdeněk|tytuł = Świat dawnych Słowian| inni = Antoni Kroh (tłum.)| wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok = 1985| isbn = 83-06-01126-0| strony = 137}}</ref>, powstała tu m.in. ''[[Powieść minionych lat|Powiest' wriemiennych lat]]'' (''Powieść doroczna'') zwana również ''Latopisem Nestora'', pierwsza kronika ruska. |
W XI w. drugi [[igumen]] Teodozjusz wprowadził [[cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjską]] ''regułę [[Studyci|studycką]]'', która przewidywała życie we wspólnocie [[klasztor]]nej i oddawanie się nieustannej modlitwie i pracy. Już w XII w. klasztor był uważany za miejsce cudowne i oczyszczające z [[grzech]]ów. Rozwijało się tu również [[Historiografia|dziejopisarstwo]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Váňa|imię = Zdeněk|tytuł = Świat dawnych Słowian| inni = Antoni Kroh (tłum.)| wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok = 1985| isbn = 83-06-01126-0| strony = 137}}</ref>, powstała tu m.in. ''[[Powieść minionych lat|Powiest' wriemiennych lat]]'' (''Powieść doroczna'') zwana również ''Latopisem Nestora'', pierwsza kronika ruska. W 1539 roku w Ławrze pochowano księcia wołyńskiego i starostę winnickiego [[Ilia (Eliasz) Ostrogski|Eliasza Ostrogskiego]]. |
||
W 1603 [[sejm walny|sejm]] [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]] zwrócił [[Dyzunici|dyzunitom]] klasztor (zarekwirowany wcześniej prawosławnym na rzecz [[unia brzeska|unitów]]), gdzie zgodnie z tradycją jego [[archimandryta|archimandrytę]] miała wybierać [[szlachta]] [[Kijów|kijowska]] i duchowieństwo. Widoki klasztoru, które stworzył [[Abraham van Westerveld]] w połowie XVII wieku wskazują, że w tym okresie klasztor był jeszcze całkowicie drewniany. Obszerny opis ławry ogłosił w 1675 [[Jan Herbinius]]. |
W 1603 [[sejm walny|sejm]] [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]] zwrócił [[Dyzunici|dyzunitom]] klasztor (zarekwirowany wcześniej prawosławnym na rzecz [[unia brzeska|unitów]]), gdzie zgodnie z tradycją jego [[archimandryta|archimandrytę]] miała wybierać [[szlachta]] [[Kijów|kijowska]] i duchowieństwo. Widoki klasztoru, które stworzył [[Abraham van Westerveld]] w połowie XVII wieku wskazują, że w tym okresie klasztor był jeszcze całkowicie drewniany. Obszerny opis ławry ogłosił w 1675 [[Jan Herbinius]]. |
||
Wersja z 10:58, 29 gru 2014
 Ławra Peczerska widziana znad Dniepru | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Eparchia | |
| Archimandryta |
metropolita Kijowa i całej Ukrainy Onufry (Berezowski) |
| Klauzura |
nie |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór | |
| Cerkiew | |
| Cerkiew | |
| Fundator | |
| Styl |
ruski, barok kozacki |
| Materiał budowlany | |
| Data budowy |
XI wiek |
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 50°26′06″N 30°33′27″E/50,435000 30,557500
| |
| Strona internetowa | |
Ławra Peczerska (zalecany egzonim[1], ukr. Печерська лавра, Києво-Печерська лавра[1]) – prawosławny klasztor w Kijowie, siedziba zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.
Historia
Historia świątyni sięga połowy XI w., kiedy do Kijowa przybyli fundatorzy ławry i inicjatorzy ruchu monastycznego na Rusi – mnisi Antoni i Teodozjusz. Pierwszy monaster powstał w 1051[2] roku na naddnieprzańskich stokach – w pieczarach (ukr. печера, peczera – jaskinia, pieczara), od których pochodzi nazwa klasztoru.
W XI w. drugi igumen Teodozjusz wprowadził bizantyjską regułę studycką, która przewidywała życie we wspólnocie klasztornej i oddawanie się nieustannej modlitwie i pracy. Już w XII w. klasztor był uważany za miejsce cudowne i oczyszczające z grzechów. Rozwijało się tu również dziejopisarstwo[3], powstała tu m.in. Powiest' wriemiennych lat (Powieść doroczna) zwana również Latopisem Nestora, pierwsza kronika ruska. W 1539 roku w Ławrze pochowano księcia wołyńskiego i starostę winnickiego Eliasza Ostrogskiego.
W 1603 sejm Rzeczypospolitej zwrócił dyzunitom klasztor (zarekwirowany wcześniej prawosławnym na rzecz unitów), gdzie zgodnie z tradycją jego archimandrytę miała wybierać szlachta kijowska i duchowieństwo. Widoki klasztoru, które stworzył Abraham van Westerveld w połowie XVII wieku wskazują, że w tym okresie klasztor był jeszcze całkowicie drewniany. Obszerny opis ławry ogłosił w 1675 Jan Herbinius.
Klasztor został rozbudowany w 2. połowie XVII i w XVIII w., kiedy to rozbudowano poszczególne zespoły sakralne. Zostały one wzniesione w stylu baroku kozackiego[4][a], który cechuje znaczna ilość wieżyczek, zdobnych ścian szczytowych i dekoracji, freski na ścianach zewnętrznych, przedstawiające z reguły postaci z historii kraju i Kościoła.
3 listopada 1941 wybuch zniszczył część soboru Zaśnięcia Matki Bożej. Według słowackiej kroniki filmowej eksplozja ta miała miejsce 20 minut po wizycie w Ławrze prezydenta Słowacji Jozefa Tiso[5]. Do dziś trwają spory kto był winny zniszczenia – sowieccy partyzanci, którzy zaatakowali kwaterujące tam wojska niemieckie, czy Niemcy.
W 1990 ławra Peczerska została zapisana wraz z Soborem Mądrości Bożej (Sofijskim) na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Po 1991 i uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości, władze ukraińskie i niemieckie finansowały odbudowę świątyni. W 2000 metropolita Włodzimierz, zwierzchnik Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej ponownie ją konsekrował.
Obecnie ławra składa się z Ławry Dolnej i Górnej.
Ławra Górna
Teren Górnej Ławry znajduje się pod zarządem państwowym, a budynki w większości służą jako muzea i sale wystawowe. Wzniesione zostały tu:
- świątynia katedralna Zaśnięcia Bogurodzicy (sobór Uspeński),
- cerkiew nadbramna Świętej Trójcy (Troicka), z lat 1106–1108, przebudowana pod koniec XVII w., ufundowana przez Iwana Mazepę,
- pomieszczenia gospodarcze,
- drukarnia powstała około 1606,
- cerkiew Wszystkich Świętych nad bramą Targową z końca XVII wieku,
- Wielka Dzwonnica z okresu 1731 – 1744,
- cerkiew Trapezna pod wezwaniem Antoniego i Teodozego budowana od 1893 do 1895, obecnie główna świątynia eparchii kijowskiej UKP PM[6],
- cerkiew Zwiastowania (Błagowiszczeńska) z lat 1904–1905,
- klasztor św. Michała, (kopuły o łącznej powierzchni 782 m²).
Ławra Dolna
Dolna Ławra została przekazana w zarząd Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego. Składa się z Bliskich i Dalekich Pieczar.
Bliskie Pieczary
W Bliskich Pieczarach znajdują się:
- cerkiew Podwyższenia Krzyża (Chrestowozdwiżeńska) wybudowana w 1700, w której mieści się wejście do pieczar Antoniego,
- cerkiew Wszystkich Mnichów Peczerskich zbudowana w 1839,
- cerkiew Striteńska (Ofiarowania Pańskiego) z 1854 (cerkiew namiestnika Bliskich Pieczar);
- pod ziemią, znajdują się:
- cerkiew św. Antoniego,
- cerkiew Wprowadzenia do Świątyni (Wwedeńska),
- cerkiew Warłaama.
Plac prowadzący do Dalekich Pieczar
Nad placem prowadzącym do Dalekich Pieczar wznoszą się:
- cerkiew Narodzenia Bogurodzicy z 1696,
- Dzwonnica Dalekich Pieczar (zbudowana w 1761),
- cerkiew Poczęcia św. Anny z lat 1809–1811, gdzie znajduje się wejście do pieczar św. Teodozjusza.
Dalekie Pieczary
W Dalekich Pieczarach pod ziemią znajdują się trzy świątynie:
- cerkiew Zwiastowania z czasów Teodozjusza,
- cerkiew św. Teodozjusza,
- cerkiew Narodzenia Pańskiego,
- siedziba metropolity Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej, który zgodnie z dawną tradycją ukraińską jest także przełożonym Ławry Peczerskiej,
- Kijowska Akademia Duchowna i seminarium duchowne.
Podziemia ławry
W podziemiach ławry pochowani zostali m.in.:
- Teodozjusz Pieczerski – przełożony i fundator klasztoru,
- pierwszy kijowski metropolita Michał[b],
- święty lekarz i ikonograf Alipiusz,
- kronikarz Nestor,
- Ilia Muromiec,
- książę Konstanty Ostrogski hetman wielki litewski,
- głowa kniazia Włodzimierza Świętego,
- ukraińscy hetmani, wojewodowie kijowscy, metropolici, arcybiskupi, biskupi.
- ↑ Styl ten niektóre źródła określają jako barok ukraiński, od nazwy regionu geograficznego, por. Ukraina. Sztuka
- ↑ Historyczność tej postaci jest kwestionowana. Nie można zatem jednoznacznie ustalić, do kogo należą przechowywane w ławrze relikwie.
- ↑ a b Nazewnictwo geograficzne świata. T. 11: Europa. Cz. II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2009, s. 249. ISBN 978-83-254-0463-5. [dostęp 2013-04-03]. Egzonim Ławra Peczerska w 2010 zmieniono na ławra Peczerska (pisownia wyrazu ławra małą literą), zob. Zmiany wprowadzone na XLVIII posiedzeniu Komisji (24 lutego 2010 roku). Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2013-02-13. [dostęp 2013-04-03].
- ↑ Praca zbiorowa: Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie - Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 220. ISBN 978-83-7425-697-1.
- ↑ Zdeněk Váňa: Świat dawnych Słowian. Antoni Kroh (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 137. ISBN 83-06-01126-0.
- ↑ Włodzimierz Wilczyński, Leksykon kultury ukraińskiej, Kraków 2004, s. 21
- ↑ "includes the claim that in November 1941, when the Slovak president visited Kiev, the Ukrainian capital that had fallen to the Reich, an attempt on his life was made at the Pechersk Lavra by the Germans, Tiso escaping only by a miracle." [w:] Antisemitism in Slovak politics. 2000. str. 159: „Na gruncie takich fantazji narodziła się - oczywiście dopiero po wojnie - jedna z kolejnych «lisowskich legend»: jakoby w listopadzie 1941 roku w Kijowie niemiecki wywiad miał dokonać nieudanego zamachu na Tisę, odwiedzającego żołnierzy ...” [w:] Ivan Kamenec. Tragedia polityka, księdza i człowieka: (Jozef Tiso 1887-1947). 2001.
- ↑ Киевская епархия
Linki zewnętrzne
| Kulturowe |
|
|---|---|
| Przyrodnicze |
- ↑ Wspólnie z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją.
- ↑ Wspólnie z Polską.
- ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią i Włochami.