Jagielnica (Ukraina): Różnice pomiędzy wersjami

Jagielnica
	; Fasada kościoła w Jagielnicy
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Prawa miejskie	1518
Populacja (2003); • liczba ludności	; 1314
Nr kierunkowy	+380 3552
Kod pocztowy	48542
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:52, 18 sty 2018

Jagielnica^[1]^[2] (ukr. Ягільниця) – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie czortkowskim, do 1945^[3] w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie czortkowskim, siedziba gminy Jagielnica II. Dawna rodowa siedziba polskiego rodu Lanckorońskich.

Historia

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1448. W 1454 w drodze do Kamieńca Podolskiego zatrzymał się tutaj na kilka dni król Kazimierz Jagiellończyk. W 1473 Zygmunt z Jagielnicy, sędzia kamieniecki, erygował parafię w miasteczku.

W 1518 stolnik kamieniecki Mikołaj Iskrzycki, którzy przed 29 lipca 1512 ożenił się z Katarzyną Jagielnicką, corką chorążego kamienieckiego Jana z Jagielnicy oraz wdową po Andrzejowi Mianowskim, łowczym lubelskim, uzyskał konsens na lokację miasteczka we wsi wraz z przywilejem na tygodniowe targi w piątki. W 1538 miasteczko doznało najazdu hospodarza mołdawskiego Piotra Raresza^[4]. W 1581 król Stefan Batory za zasługi dla Rzeczypospolitej przyznał miejscowość staroście Skały Podolskiej Stanisławowi Lanckorońskiemu. Prawa miejskie od 1518, utracone 1 sierpnia 1934^[5].

Zabytki

zamek^[6] - znajduje się na wzniesieniu w małej miejscowości Nagórzanka obok Jagielnicy. Wybudowany pod koniec XV w. jako drewniany, przebudowany na murowany na przełomie XVI/XVII wieku przez Lanckorońskich. W 1648 r. zamek oparł się najazdowi kozackiemu, ale w 1655 roku 200-osobowa załoga opór stawiała tylko kilka dni. W 1672 r. w wyniku utraty przez Polskę wschodnich ziem na rzecz imperium osmańskiego na mocy pokoju w Buczaczu został oddany Turkom przez jej właściciela Hieronima Lanckorońskiego i stał się siedzibą Ibrahima Szejtana. Zamek odbity został przez chorążego Sieniawskiego we wrześniu 1673 roku, a w styczniu 1674 roku z niego wyruszył Hieronim Lanckoroński przeciwko Turkom pod dowództwem wojewody Jana Potockiego. Ponownie opanowali go Turcy w 1680 roku, ale w 1683 roku na stałe opanowali go Polacy dzięki kampanii podolskiej Andrzeja Potockiego. Oficjalnie zamek wrócił do Polski w 1699 r. na mocy pokoju w Karłowicach i po odbudowie ze zniszczeń wojennych został ponownie rezydencją Lanckorońskich. W 1817 r, w czasie rozbiorów zamek był własnością władz austriackich, które urządziły w nim dużą fabrykę tytoniu. Funkcjonowała ona z przerwami do lat 90. XX w. Od 2000 r. zamek stanowi własność prywatną. Na bramie zamku zachował się kamienny herb Lanckorońskich.
kościół katolicki - pierwsza świątynia powstała już w 1478 jako drewniana, z wyposażenia tego kościoła ocalały do dzisiejszych czasów dwie drewniane figurki. Następnie miejscowy kościół trafił pod opiekę Lanckorońskich, którzy nie szczędzili funduszy na jego wyposażenie i wizerunek. Na początku XIX wieku kościół spłonął. Obecna świątynia została wybudowana w 1849 w stylu neobarokowym i została wyposażona w organy. I ten budynek został dotknięty pożarem, a następnie odbudowany. Po wysiedleniu Polaków z tych ziem w 1945 roku kościół zamknięto i przeznaczono go na magazyn zbóż, a następnie wykorzystywano jako salę sportową. W latach 90 XX wieku zdewastowana świątynia została zwrócona wiernym i przystąpiono do prac restauracyjnych, które trwały od 1993 do 2002 roku. Fundusze pochodziły od różnych polskich organizacji i od prywatnych osób. Znaczną sumę przekazała hrabina Karolina Lanckorońska, która ufundowała także trzy dzwony do przykościelnej dzwonnicy. W kościele znajduje się tablica jej poświęcona.

↑ Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Lwów: Karol Kwieciński, 1919, s. 153.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 15: Województwo tarnopolskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1923, s. 8.
↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
↑ Zdzisław Spieralski, Iskrzycki Mikołaj h. Rogala (ok.1480–1540) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. X, s. 171.
↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 lipca 1934 r. o podziale powiatu czortkowskiego w województwie tarnopolskiem na gminy wiejskie Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 632.
↑ Jagielnica. [dostęp 13.8.13].

Linki zewnętrzne

Zamek w Jagielnicy
Podolskie gniazdo Lanckorońskich
Historia Żydów w Jagielnicy na portalu Wirtualny Sztetl
Jagielnica (1), miasteczko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 367 .
Zdjęcia z Jagielnicy w Kurierze Galicyjskim

[1] Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Lwów: Karol Kwieciński, 1919, s. 153.

[2] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 15: Województwo tarnopolskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1923, s. 8.

[3] Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).

[4] Zdzisław Spieralski, Iskrzycki Mikołaj h. Rogala (ok.1480–1540) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. X, s. 171.

[5] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 lipca 1934 r. o podziale powiatu czortkowskiego w województwie tarnopolskiem na gminy wiejskie Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 632.

[Zamek-6] Jagielnica. [dostęp 13.8.13].

[:b-7] strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939

[:a-8] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

[B]

@@ Linia 41: / Linia 41: @@
 == Zabytki ==
-* [[Zamek w Jagielnicy-Nagórzance|zamek]]<ref name=Zamek>{{cytuj stronę|url=http://www.ruinyizamki.pl/kresy/jagielnica.html| tytuł=Jagielnica| data dostępu=13.8.13|strony=}}</ref> - znajduje się  na wzniesieniu w małej miejscowości [[Nagórzanka]] obok Jagielnicy. Wybudowany pod koniec [[XV wiek|XV]] w. jako drewniany, przebudowany na murowany na przełomie [[XVI wiek|XVI]]/[[XVII wiek|XVII]] wieku przez Lanckorońskich. W 1648 r. zamek oparł się najazdowi kozackiemu, ale już w 1655 został zdobyty. W 1672 r. w wyniku utraty przez Polskę wschodnich ziem na rzecz [[imperium osmańskie]]go na mocy [[Pokój w Buczaczu 1672|pokoju w Buczaczu]] stał się siedzibą [[Ibrahim Szejtan|Ibrahima Szejtana]]. Odbity przez Polskę już w 1699 r. na mocy [[Pokój w Karłowicach|pokoju w Karłowicach]] i po odbudowie ze zniszczeń wojennych został rezydencją Lanckorońskich. W 1817 r, w czasie [[rozbiory Polski|rozbiorów]] zamek był własnością władz austriackich, które urządziły w nim dużą fabrykę tytoniu. Funkcjonowała ona z przerwami do lat 90. [[XX wiek|XX]] w. Od 2000 r. zamek stanowi własność prywatną. Na bramie zamku zachował się kamienny herb Lanckorońskich.
+* [[Zamek w Jagielnicy-Nagórzance|zamek]]<ref name=Zamek>{{cytuj stronę|url=http://www.ruinyizamki.pl/kresy/jagielnica.html| tytuł=Jagielnica| data dostępu=13.8.13|strony=}}</ref> - znajduje się  na wzniesieniu w małej miejscowości [[Nagórzanka]] obok Jagielnicy. Wybudowany pod koniec [[XV wiek|XV]] w. jako drewniany, przebudowany na murowany na przełomie [[XVI wiek|XVI]]/[[XVII wiek|XVII]] wieku przez Lanckorońskich. W 1648 r. zamek oparł się najazdowi kozackiemu, ale w 1655 roku 200-osobowa załoga opór stawiała tylko kilka dni. W 1672 r. w wyniku utraty przez Polskę wschodnich ziem na rzecz [[imperium osmańskie]]go na mocy [[Pokój w Buczaczu 1672|pokoju w Buczaczu]] został oddany Turkom przez jej właściciela [[Hieronim Lanckoroński (podkomorzy)|Hieronima Lanckorońskiego]] i stał się siedzibą [[Ibrahim Szejtan|Ibrahima Szejtana]]. Zamek odbity został przez chorążego Sieniawskiego we wrześniu 1673 roku, a w styczniu 1674 roku z niego wyruszył Hieronim Lanckoroński przeciwko Turkom pod dowództwem wojewody [[Jan Potocki (zm. 1675/1676)|Jana Potockiego]]. Ponownie opanowali go Turcy w 1680 roku, ale w 1683 roku na stałe opanowali go Polacy dzięki kampanii podolskiej [[Andrzej Potocki (hetman polny koronny)|Andrzeja Potockiego]]. Oficjalnie zamek wrócił do Polski w 1699 r. na mocy [[Pokój w Karłowicach|pokoju w Karłowicach]] i po odbudowie ze zniszczeń wojennych został ponownie rezydencją Lanckorońskich. W 1817 r, w czasie [[rozbiory Polski|rozbiorów]] zamek był własnością władz austriackich, które urządziły w nim dużą fabrykę tytoniu. Funkcjonowała ona z przerwami do lat 90. [[XX wiek|XX]] w. Od 2000 r. zamek stanowi własność prywatną. Na bramie zamku zachował się kamienny herb Lanckorońskich.
 * kościół katolicki - pierwsza świątynia powstała już w 1478 jako drewniana, z wyposażenia tego kościoła ocalały do dzisiejszych czasów dwie drewniane figurki. Następnie miejscowy kościół trafił pod opiekę Lanckorońskich, którzy nie szczędzili funduszy na jego wyposażenie i wizerunek. Na początku XIX wieku kościół spłonął. Obecna świątynia została wybudowana w 1849 w stylu neobarokowym i została wyposażona w organy. I ten budynek został dotknięty pożarem, a następnie odbudowany. Po [[Wysiedlenie Polaków z Kresów Wschodnich 1944-1946|wysiedleniu Polaków]] z tych ziem w 1945 roku kościół zamknięto i przeznaczono go na magazyn zbóż, a następnie wykorzystywano jako salę sportową. W latach 90 XX wieku zdewastowana świątynia została zwrócona wiernym i przystąpiono do prac restauracyjnych, które trwały od 1993 do 2002 roku. Fundusze pochodziły od różnych polskich organizacji i od prywatnych osób. Znaczną sumę przekazała hrabina [[Karolina Lanckorońska]], która ufundowała także trzy dzwony do przykościelnej dzwonnicy. W kościele znajduje się tablica jej poświęcona.