Czernawczyce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 41: Linia 41:
[[Rozbiory Polski|Rozbiory Rzeczypospolitej]] przyczyniły się do upadku miejscowości. W [[XIX wiek|XIX w.]] znajdowała się ona w [[Powiat brzeski (1795-1915)|powiecie brzeskim]] [[gubernia grodzieńska|guberni grodzieńskiej]].
[[Rozbiory Polski|Rozbiory Rzeczypospolitej]] przyczyniły się do upadku miejscowości. W [[XIX wiek|XIX w.]] znajdowała się ona w [[Powiat brzeski (1795-1915)|powiecie brzeskim]] [[gubernia grodzieńska|guberni grodzieńskiej]].


[[Julian Ursyn Niemcewicz]] opisuje Czernawczyce jako „nędzne miasteczko dziś już zupełnie oblazłe przez [[Historia Żydów w Polsce|żydów]]”<ref name=autonazwa1 />.
[[Julian Ursyn Niemcewicz]] opisuje Czernawczyce jako ''„nędzne miasteczko dziś już zupełnie oblazłe przez [[Historia Żydów w Polsce|żydów]]”''<ref name=autonazwa1 />.


W 1868 r. było tu ponad 70 domów, dwie [[cerkiew (budynek)|cerkwie]] [[prawosławie|prawosławne]] ([[Cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy w Czernawczycach|Piatnicka]] i dawny [[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach|kościół Troicki]]), [[synagoga]], [[sklep]], warsztat [[Szewstwo|szewski]], dwie [[karczma|karczmy]]. W 1889 r. założono tu [[huta szkła|hutę szkła]].
W 1868 r. było tu ponad 70 domów, dwie [[cerkiew (budynek)|cerkwie]] [[prawosławie|prawosławne]] ([[Cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy w Czernawczycach|Piatnicka]] i dawny [[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach|kościół Troicki]]), [[synagoga]], [[sklep]], warsztat [[Szewstwo|szewski]], dwie [[karczma|karczmy]]. W 1889 r. założono tu [[huta szkła|hutę szkła]].


W [[Historia Polski (1918–1939)|okresie międzywojennym]] Czernawczyce należały do [[gmina Turna|gminy Turna]] w [[Powiat brzeski (nadbużański)|powiecie brzeskim]] [[województwo poleskie|województwa poleskiego]]. Według [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 1921 r.]] była to wieś licząca 101 domów. Mieszkało tu 749 osób: 356 mężczyzn, 393 kobiety. Pod względem wyznania żyło tu 138 [[Kościół łaciński|rzymskich katolików]], 182 [[prawosławie|prawosławnych]], 428 [[judaizm|żydów]] oraz jeden [[ewangelicy|ewangelik]]. 428 mieszkańców deklarowało [[narodowość]] [[Historia Żydów w Polsce|żydowską]], 149 [[Polacy|polską]], 143 [[Białorusini|białoruską]], 21 [[Rusini|rusińską]]<ref group=uwaga>Inna niż [[Tutejsi (społeczność)|tutejsza]] i [[Poleszucy|poleszucka]].</ref>, 6 [[Litwini|litewską]] a 2 [[Rosjanie|rosyjską]]<ref name = "spis">{{cytuj książkę | tytuł = Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.| url = http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=3113&from=publication| wydawca = [[Główny Urząd Statystyczny]]| miejsce = [[Warszawa]]| rok = [[1924]]| strony = 10| tom = 8|tytuł tomu = Województwo poleskie| data dostępu = 2012-02-04}}</ref>. Tutejszy majątek ziemski należał do [[Puzynowie herbu Oginiec|Puzynów]]<ref name=autonazwa2 />.
W [[Historia Polski (1918–1939)|okresie międzywojennym]] Czernawczyce należały do [[gmina Turna|gminy Turna]] w [[Powiat brzeski (nadbużański)|powiecie brzeskim]] [[województwo poleskie|województwa poleskiego]]. Według [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 1921 r.]] była to wieś licząca 101 domów. Mieszkało tu 749 osób: 356 mężczyzn, 393 kobiety. Pod względem wyznania żyło tu 138 [[Kościół łaciński|rzymskich katolików]], 182 [[prawosławie|prawosławnych]], 428 [[judaizm|żydów]] oraz jeden [[ewangelicy|ewangelik]]. 428 mieszkańców deklarowało [[narodowość]] [[Historia Żydów w Polsce|żydowską]], 149 [[Polacy|polską]], 143 [[Białorusini|białoruską]], 21 [[Rusini|rusińską]]<ref group=uwaga>Inna niż [[Tutejsi (społeczność)|tutejsza]] i [[Poleszucy|poleszucka]].</ref>, 6 [[Litwini|litewską]] a 2 [[Rosjanie|rosyjską]]<ref name = "spis">{{cytuj książkę | tytuł = Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.| url = http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=3113&from=publication| wydawca = [[Główny Urząd Statystyczny]]| miejsce = [[Warszawa]]| rok = [[1924]]| strony = 10| tom = 8|tytuł tomu = Województwo poleskie| data dostępu = 2012-02-04}}</ref>. Przed II wojną światową tutejszy majątek ziemski należał do [[Puzynowie herbu Oginiec|Puzynów]]<ref name=autonazwa2 />.


W czasie [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w wyniku [[Pakt Ribbentrop-Mołotow|paktu Ribbentrop-Mołotow]] i [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę w 1939 r.]] w Czernawczycach ustanowiono [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|władzę radziecką]] ([[Zachodnia Białoruś#Okres „pierwszych sowietów”|okres „pierwszych sowietów” od 1939 do 1941]]). Jednak po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]] znalazły się pod [[Zachodnia Białoruś#Okupacja niemiecka (1941–1944)|okupacją hitlerowską]]. Ofiarą terroru okupanta padła miejscowa ludność, szczególnie [[Żydzi]], stanowiący przed wojną większość mieszkańców. Egzekucje miały miejsce już po wkroczeniu [[Wehrmacht|wojsk niemieckich]]<ref>[http://forum.vgd.ru/file.php?fid=22240&key=258666101&IB2XPnewforum_=e19663becd22b5d5efee9a438ffd21e6 Tablica upamiętniająca rozstrzelanie cywilnych mieszkańców wsi Czernawczyce] [[23 czerwca]] [[1941]] r. Lista ofiar: Abram Winikowski, Motel Winikowski, Michael Wiszengrad, Berk Jerazamski, Kisiel Zelcer, Chuna Zelcer, Abram Zelcer, Szmul Zelcer, Borys Korżaniewicz, Aleksiej Plinda, Uszer Tarnopolski. Por. także [http://www.yadvashem.org/wps/portal/!ut/p/_s.7_0_A/7_0_FL?last_name=Zelcer&first_name=&location=Czarnawczyce&next_form=results Shmul, Kisel, Abram i Khuna Zeltzer] w The Central Database of Shoah Victims' Names ([[Jad Waszem]]) na podstawie [http://www.yadvashem.org/wps/PA_1_0_CH/sample/IdeaApi/html/zoom_image2.jsp?img=http://207.232.26.141/YADVASHEM/new_app/CGK/4693168_08032117/534.jpg&dir=ltr listy ofiar terroru hitlerowskiego sielsowietu czernawczyckiego]</ref>. Prawdopodobnie w Czernawczycach utworzono [[getto]] przejściowe, a następnie ludność żydowską przesiedlono do [[Getto w Brześciu nad Bugiem|getta w Brześciu]], gdzie została ona wymordowana. Zniszczono wówczas także synagogę<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/301.html| tytuł = Czerniawczyce - gmina żydowska| data dostępu = 2012-02-05}}</ref><ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Spector| imię = Shmuel| autor = Shmuel Spector| autor link = Shmuel Spector| nazwisko2 = Wigoder| imię2 = Geoffrey| autor2 = Geoffrey Wigoder| autor link2 = Geoffrey Wigoder| tytuł = The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust: A-J| url = http://books.google.pl/books?id=MFn3KeENnA0C&pg=PA284&dq=Czarnawczyce&hl=pl&sa=X&ei=wvMoT_2LJqP44QTepJXWAw&ved=0CGUQ6AEwCQ#v=onepage&q=Czarnawczyce&f=false| wydawca = NYU Press| data = | rok = 2001| isbn = 0-8147-9356-8| język = en| data dostępu = 2012-02-05}}</ref>.
W czasie [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w wyniku [[Pakt Ribbentrop-Mołotow|paktu Ribbentrop-Mołotow]] i [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę w 1939 r.]] w Czernawczycach ustanowiono [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|władzę radziecką]] ([[Zachodnia Białoruś#Okres „pierwszych sowietów”|okres „pierwszych sowietów” od 1939 do 1941]]). Jednak po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]] znalazły się pod [[Zachodnia Białoruś#Okupacja niemiecka (1941–1944)|okupacją hitlerowską]]. Ofiarą terroru okupanta padła miejscowa ludność, szczególnie [[Żydzi]], stanowiący przed wojną większość mieszkańców. Egzekucje miały miejsce już po wkroczeniu [[Wehrmacht|wojsk niemieckich]]<ref>[http://forum.vgd.ru/file.php?fid=22240&key=258666101&IB2XPnewforum_=e19663becd22b5d5efee9a438ffd21e6 Tablica upamiętniająca rozstrzelanie cywilnych mieszkańców wsi Czernawczyce] [[23 czerwca]] [[1941]] r. Lista ofiar: Abram Winikowski, Motel Winikowski, Michael Wiszengrad, Berk Jerazamski, Kisiel Zelcer, Chuna Zelcer, Abram Zelcer, Szmul Zelcer, Borys Korżaniewicz, Aleksiej Plinda, Uszer Tarnopolski. Por. także [http://www.yadvashem.org/wps/portal/!ut/p/_s.7_0_A/7_0_FL?last_name=Zelcer&first_name=&location=Czarnawczyce&next_form=results Shmul, Kisel, Abram i Khuna Zeltzer] w The Central Database of Shoah Victims' Names ([[Jad Waszem]]) na podstawie [http://www.yadvashem.org/wps/PA_1_0_CH/sample/IdeaApi/html/zoom_image2.jsp?img=http://207.232.26.141/YADVASHEM/new_app/CGK/4693168_08032117/534.jpg&dir=ltr listy ofiar terroru hitlerowskiego sielsowietu czernawczyckiego]</ref>. Prawdopodobnie w Czernawczycach utworzono [[getto]] przejściowe, a następnie ludność żydowską przesiedlono do [[Getto w Brześciu nad Bugiem|getta w Brześciu]], gdzie została ona wymordowana. Zniszczono wówczas także synagogę<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/301.html| tytuł = Czerniawczyce - gmina żydowska| data dostępu = 2012-02-05}}</ref><ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Spector| imię = Shmuel| autor = Shmuel Spector| autor link = Shmuel Spector| nazwisko2 = Wigoder| imię2 = Geoffrey| autor2 = Geoffrey Wigoder| autor link2 = Geoffrey Wigoder| tytuł = The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust: A-J| url = http://books.google.pl/books?id=MFn3KeENnA0C&pg=PA284&dq=Czarnawczyce&hl=pl&sa=X&ei=wvMoT_2LJqP44QTepJXWAw&ved=0CGUQ6AEwCQ#v=onepage&q=Czarnawczyce&f=false| wydawca = NYU Press| data = | rok = 2001| isbn = 0-8147-9356-8| język = en| data dostępu = 2012-02-05}}</ref>.
Linia 54: Linia 54:


== Zabytki ==
== Zabytki ==
* [[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach|kościół Świętej Trójcy (Troicki)]]
* [[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach|kościół katolicki pw. Świętej Trójcy]]
* [[cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy w Czernawczycach|cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy (Piatnicka)]]
* [[cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy w Czernawczycach|cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy (Piatnicka)]]
* [[cmentarz]] katolicki, z grobami żołnierzy polskich, poległych na tym terenie w latach [[1918]]-[[1920]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://polonia.h2.pl/index.php?id=msz30_124| tytuł = 425-lecie kościoła w Czernawczycach| data dostępu = 2012-02-04}}</ref>
* [[cmentarz]] katolicki, z grobami żołnierzy polskich, poległych na tym terenie w latach [[1918]]-[[1920]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://polonia.h2.pl/index.php?id=msz30_124| tytuł = 425-lecie kościoła w Czernawczycach| data dostępu = 2012-02-04}}</ref>
* braterska mogiła ofiar II wojny światowej: [[Główny Zarząd Wojsk Ochrony Pogranicza (NKWD)|radzieckich]] [[Straż graniczna|pograniczników]], [[Partyzantka radziecka|partyzantów]], żołnierzy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] i ofiar [[narodowy socjalizm|nazizmu]] w ogóle
* braterska mogiła ofiar II wojny światowej: [[Główny Zarząd Wojsk Ochrony Pogranicza (NKWD)|radzieckich]] [[Straż graniczna|pograniczników]], [[Partyzantka radziecka|partyzantów]], żołnierzy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] i ofiar [[narodowy socjalizm|nazizmu]] w ogóle
*kapliczka barokowa z XVIII wieku w pn. części wsi, przy skrzyżowaniu dróg do Kamieńca i wsi Olaszkowicze. W niszy znajdował się obraz ''Matka Boska''. Zwieńczona kutym krzyżem na półksiężycu. Zniszczona po 1945 roku.


== Galeria ==
== Galeria ==
<gallery>
<gallery widths="150" heights="150">
Plik:Čarnaŭčycy, vulica (1.08.2008).jpg|Ulica w Czernawczycach (2008)
Plik:Čarnaŭčycy, vulica (1.08.2008).jpg|Ulica w Czernawczycach (2008)
Plik:Čarnaŭčycy,_Radzivił._Чарнаўчыцы,_Радзівіл_(1761).jpg|Pałac Radziwiłłów w Czernawczycach (1761)
Plik:Čarnaŭčycy, Radzivił. Чарнаўчыцы, Радзівіл (1761).jpg|Pałac Radziwiłłów w Czernawczycach (1761)
Plik:Čarnaŭčycy. Чарнаўчыцы (08.2008).jpg|[[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach]] (2008)
Plik:Čarnaŭčycy. Чарнаўчыцы (08.2008).jpg|[[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach]] (2008)
Plik:Čarnaŭčycy. Чарнаўчыцы (2008).jpg|[[Cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy w Czernawczycach]] (2008)
Plik:Čarnaŭčycy. Чарнаўчыцы (2008).jpg|[[Cerkiew św. Paraskiewy Piątnicy w Czernawczycach]] (2008)
</gallery>
</gallery>


Wersja z 13:08, 12 lis 2019

Czernawczyce
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Białoruś

Obwód

brzeski

Rejon

brzeski

Populacja
• liczba ludności


2924
(2019)

Nr kierunkowy

+375 162

Kod pocztowy

225030

Tablice rejestracyjne

1

Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czernawczyce”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Czernawczyce”
Ziemia52°12′42″N 23°44′29″E/52,211667 23,741389
Multimedia w Wikimedia Commons

Czernawczyce (biał. Чарнаўчыцы, Czarnauczycy; ros. Чернавчицы, Czernawczicy) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie brzeskim,w rejonie brzeskim, sedziba administracyjna sielsowietu Czernawczyce.

Geografia

Miejscowość położona nad rzeką Leśną przy drodze regionalnej R83 (Дарога Р83).

Historia

Jan Gilgycz funduje bazylikę w Czernawczycach

W XV wieku wieś Czernawczyce była własnością Wawczkiewiczów, ale w drugiej połowie tegoż stulecia znalazła się w posiadania Iwaszki Ilinicza. Na początku XVI w. Jerzy Iwanowicz Ilinicz zgromadził w okolicach Brześcia znaczący majątek ziemski, którego centrum stały się Czernawczyce. Prawa miejskie miejscowość otrzymała już w 1521 r. Bezdzietny wnuk Jerzego, również Jerzy Ilinicz, swój majątek zapisał w 1566 r. adoptowanemu przez siebie Mikołajowi Krzysztofowi Radziwiłłowi „Sierotce”, synowi swojego opiekuna. Czernawczyce stały się rezydencją Radziwiłłów, centrum „hrabstwa czernawczyckiego”, które obejmowało około 400 wsi. Dobra czernawczyckie posiadały prawo wchodów. W miasteczku w 1583 r. wzniesiono kościół Świętej Trójcy, unikatowy zabytek renesansu na Białorusi z elementami architektury gotyckiej. Przez Czernawczyce przebiegały ważne trakty handlowe przez Brześć z Lublina do Wilna oraz z Nieświeża do Brześcia, a dalej do Kodnia i Włodawy.

W 1671 r. o milę od Czernawczyc Radziwiłłowie wznieśli okazały dwór drewniany, zwany Turna. Obok powstał kompleks parkowy i zwierzyniec. Wygląd tej rezydencji znany jest jedynie z opisu Juliana Ursyna Niemcewicza[1], a pozostałością jej mogą być ślady założenia parkowego we wsi Turna Mała położonej o 4 km na północ od Czernawczyc przy szosie do Kamieńca[2].

W 1718 r. Czernawczyce otrzymały herb i prawo magdeburskie[3][4]. W 1777 r. działał tu młyn wodny.

W XVIII w. miasto należało do Marcina Mikołaja Radziwiłła. W swoim pałacu prowadził tu eksperymenty fizyczne, chemiczne i alchemiczne, m.in. próbując odkryć kamień filozoficzny. Założył także harem, więził ludzi napadał na okoliczne dwory. On także sprowadzał do Czernawczyc Żydów i zbudował tu synagogę[1]. Postępowanie Radziwiłła spowodowało, że Hieronim Florian (również osławiony licznymi okrucieństwami) pojmał go i uwięził, a po uznaniu krewnego za obłąkanego, objął kuratelą jego majątek.

Od 1778 r. mieszkał w Czernawczycach poeta, tłumacz i pedagog Fabian Sakowicz. Na przełomie XVIII i XIX w. dobra Czernawczyce przeszły w ręce Grabowskich.

Rozbiory Rzeczypospolitej przyczyniły się do upadku miejscowości. W XIX w. znajdowała się ona w powiecie brzeskim guberni grodzieńskiej.

Julian Ursyn Niemcewicz opisuje Czernawczyce jako „nędzne miasteczko dziś już zupełnie oblazłe przez żydów”[1].

W 1868 r. było tu ponad 70 domów, dwie cerkwie prawosławne (Piatnicka i dawny kościół Troicki), synagoga, sklep, warsztat szewski, dwie karczmy. W 1889 r. założono tu hutę szkła.

W okresie międzywojennym Czernawczyce należały do gminy Turna w powiecie brzeskim województwa poleskiego. Według spisu powszechnego z 1921 r. była to wieś licząca 101 domów. Mieszkało tu 749 osób: 356 mężczyzn, 393 kobiety. Pod względem wyznania żyło tu 138 rzymskich katolików, 182 prawosławnych, 428 żydów oraz jeden ewangelik. 428 mieszkańców deklarowało narodowość żydowską, 149 polską, 143 białoruską, 21 rusińską[a], 6 litewską a 2 rosyjską[5]. Przed II wojną światową tutejszy majątek ziemski należał do Puzynów[2].

W czasie II wojnie światowej w wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow i agresji ZSRR na Polskę w 1939 r. w Czernawczycach ustanowiono władzę radziecką (okres „pierwszych sowietów” od 1939 do 1941). Jednak po ataku Niemiec na ZSRR znalazły się pod okupacją hitlerowską. Ofiarą terroru okupanta padła miejscowa ludność, szczególnie Żydzi, stanowiący przed wojną większość mieszkańców. Egzekucje miały miejsce już po wkroczeniu wojsk niemieckich[6]. Prawdopodobnie w Czernawczycach utworzono getto przejściowe, a następnie ludność żydowską przesiedlono do getta w Brześciu, gdzie została ona wymordowana. Zniszczono wówczas także synagogę[7][8].

Po II wojnie światowej miejscowość znalazła się w granicach ZSRR. W 1949 r. utworzono tu kołchoz „Iskra”.

Od 1991 r. wieś znajduje się w niepodległej Białorusi. Istnieją tu szkoła średnia, dom kultury, 4 sklepy, 2 restauracje, lokalne centrum kształcenia rolniczego i przyrodniczego, fabryka elementów betonowych. W 1997 r. Czernawczyce uzyskały status agromiasteczka, a mieszkańcy podjęli zakończone sukcesem starania o nadanie miejscowości miejskich symboli heraldycznych[9].

Zabytki

Galeria

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ a b c Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte (według Juliana Ursyna Niemcewicza)
  2. ↑ a b Czarnawczyce. [dostęp 2012-02-05].
  3. ↑ Вёска Чарнаўчыцы. [dostęp 2012-02-04]. (biał.).
  4. ↑ В истории Чернавчиц был и герб, и Магдебургское право. [dostęp 2012-02-04]. (ros.).
  5. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 8: Województwo poleskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 10. [dostęp 2012-02-04].
  6. ↑ Tablica upamiętniająca rozstrzelanie cywilnych mieszkańców wsi Czernawczyce 23 czerwca 1941 r. Lista ofiar: Abram Winikowski, Motel Winikowski, Michael Wiszengrad, Berk Jerazamski, Kisiel Zelcer, Chuna Zelcer, Abram Zelcer, Szmul Zelcer, Borys Korżaniewicz, Aleksiej Plinda, Uszer Tarnopolski. Por. także Shmul, Kisel, Abram i Khuna Zeltzer w The Central Database of Shoah Victims' Names (Jad Waszem) na podstawie listy ofiar terroru hitlerowskiego sielsowietu czernawczyckiego
  7. ↑ Czerniawczyce - gmina żydowska. [dostęp 2012-02-05].
  8. ↑ Shmuel Spector, Geoffrey Wigoder: The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust: A-J. NYU Press, 2001. ISBN 0-8147-9356-8. [dostęp 2012-02-05]. (ang.).
  9. ↑ Александр Николаевич Курец: Узняць сцяг вёскі Чарнаўчыцы! (Podnieść flagę wsi Czernawczyce!). „Белорусская нива”, 2.07.2010, 121 [dostęp 2012-02-05].
  10. ↑ 425-lecie kościoła w Czernawczycach. [dostęp 2012-02-04].

Uwagi

  1. ↑ Inna niż tutejsza i poleszucka.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czernawczyce&oldid=57946541”