Walenty Jakóbiak
Walenty Jakóbiak vel Jakubiak[a] – rzeźbiarz, ramiarz i pozłotnik, członek Korporacji Lwowskich Pozłotników działający w pierwszej połowie XX wieku we Lwowie.
Walenty Jakóbiak lwowski pozłotnik i rzeźbiarz prowadził własną pracownię na ulicy Trzeciego Maja 27 a później Sykstuskiej 20, Akademickiej 22 i Zimorowicza 3 we Lwowie. W latach 1900-1939 warsztat Walentego Jakóbiaka wykonał wiele prac rzemiosła artystycznego, głównie we Lwowie i jego okolicach. Mistrz Jakóbiak był członkiem Korporacji Lwowskich Pozłotników i pozłotniczej komisji egzaminacyjnej w Izbie Rzemieślniczej we Lwowie[1]. Uczniem lwowskiego mistrza był znany wrocławski pozłotnik i ramiarz Józef Stoncel[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 10.02.1864 roku jako syn Józefa i Heleny we wsi Dreglin w ówczesnej Guberni płockiej. Zawodu rzeźbiarza, ramiarza i pozłotnika uczył się w pracowniach; Jana Szczepana Druchlińskiego i Stanisława Wysockiego w Warszawie. Na rzemieślniczą wędrówkę po Europie wyruszył z pomocą Wojciecha Gersona, w którego pracowni uczył się rysunku i także praktykował. Zagraniczną praktykę odbywał w Paryżu, Neapolu, Rzymie i Wiedniu. Podczas pobytu w Paryżu przyjaźnił się z Adamem Chmielowskim. Wspomnienia Jakóbiaka opublikował w periodyku albertynów ks. Konstanty Michalski[3]. Po powrocie do kraju Jakóbiak otworzył własną pracownię we Lwowie. W roku 1894 ożenił się we Lwowie z Faustyną Syttą. Synem Walentego i Faustyny był Czesław Jakóbiak. Przeżył wojnę, w roku 1950 w Tarnowie opowiadał o swoim życiu bratu Ignacemu Albertynowi[2].
Działalność[edytuj | edytuj kod]
Pracownia Jakóbiaka wykonywała złocenia i konserwacje ołtarzy, prospektów organowych i rzeźb w wielu świątyniach dawnego Województwa lwowskiego, w tym we Lwowie; w kościołach Bernardynów, Bożego Ciała, Piotra i Pawła, Marii Magdaleny i w Katedrze Ormiańskiej. Walenty Jakóbiak razem ze swoim korporacyjnym kolegą Józefem Krasnopolskim wykonali także restaurację barokowego ołtarza autorstwa Frąckiewicza, w położonym niedaleko Tarnowa Tuchowie.
W warsztacie Jakóbiaka powstawały tabernakula, oprawy tablic wotywnych, relikwiarze, i bogate ramy do obrazów, w tym obecnie zaginiona, architektoniczna rama do ostatniego obrazu Jana Matejki, eksponowanego ówcześnie w lwowskiej Galerii Miejskiej.
Pośród opraw obrazów wykonanych przez pozłotnika ze Lwowa wyróżniają się; częściowo zachowany zespół płaskorzeźbionych obrazów tablicowych, pochodzący z kościoła w Tłumaczu, kościołów w Bryńcach Zagórnych i w Tucznem oraz obraz maryjny w bogatej ramie, podarunek tego rzemieślnika dla kościoła w Adrianopolu, obecnie eksponowany w Małko Tyrnowo w Bułgarii.
Obrazy religijne autorstwa Jakóbiaka powstawały przy współpracy mistrza z malarzami. Obrazy z kościoła w Tłumaczu zaprojektował i najprawdopodobniej namalował Stanisław Batowski Kaczor[4].
Prace[edytuj | edytuj kod]
- 1894 Jakóbiak wziął udział w Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie. Prezentował tam ramy i konsole w różnych gatunkach i stylach[5].
- 1903-1905 Restauracja i złocenia ołtarza głównego i ołtarzy Świętego Krzyża, św. Wiktorii, św. Dominika oraz św. Jacka w Kościele Dominikanów w Podkamieniu[6]
- 1906 Złocenia elementów architektonicznych, stiukowych przedstawień proroków i świętych w Kościele Bernardynów we Lwowie[7]
- 1907 Walenty Jakóbiak podarował księżom Zmartwychwstańcom obraz Madonny Częstochowskiej. Obraz pierwotnie znajdował się w kaplicy w Adrianopolu, a obecnie po zmianach granic, w kościele w Małko Tyrnowo w Bułgarii[8]. Obraz został oprawiony w wykonane w warsztacie Jakubiaka, bogatą ramę i zdobioną kamieniami i sznurami pereł koszulkę, był malowany, być może podobnie jak obrazy z kościoła w Tłumaczu, przez Stanisława Kaczor Batowskiego[3]
- Po 1907 Jakóbiak wykonał okazałą ramę do obrazu "Śluby Jana Kazimierza" mistrza Jana Matejki. Architektoniczna, snycerska rama zdobiła ostatni obraz Matejki w Galerii Miejskiej we Lwowie, obecnie rama jest zaginiona[9][10].
- 1912 Tabernakulum według projektu Franciszka Mączyńskiego do kościoła pw. św. św. Piotra i Pawła we Lwowie[11]
- 1912 Restauracja i złocenia ołtarzy w kościele w Czyszkach koło Lwowa. Walenty Jakóbiak wykonał tam między innymi w 1917 roku wystrój Grobu Bożego i ramę do obrazu św. Mikołaja malowanego przez Władysława Rossowskiego[12]
- 1912 Złocenia stropu w Katedrze Ormiańskiej we Lwowie[13]
- W latach 1917-do1920 Walenty Jakóbiak wykonał dla kościoła parafialnego w Tłumaczu renowację ołtarzy i nowe obrazy ołtarzowe według projektu i do malowideł Stanisława Kaczor Batowskiego. Bardzo możliwe że w warsztacie Jakubiaka powstały niektóre obramienia, ornamenty lub retabula z tego kościoła. Niektóre z tych obrazów zostały wywiezione przez wiernych ze zniszczonego po wojnie kościoła w Tłumaczu i zachowały się w kościołach na Dolnym Śląsku[4]
- 1918 Złocenia i malatura na rzeźbionej ambonie w kościele pw. Bożego Ciała we Lwowie[14]
- 1925 Złocenia w kościele Marii Magdaleny we Lwowie, prace przy rzeźbach aniołów na ołtarzu głównym[15]
- 1927 Konserwacja rzeźby barokowej św. Feliksa z Cantalicio przypisywanej Pinslowi[16]
- 1928 Pozłotnicy lwowscy Jozef Krasnopolski i Walenty Jakóbiak wykonali złocenia i konserwację barokowego ołtarza głównego w kościele w Tuchowie koło Tarnowa[17][3]
- 1929 Renowacja i złocenia ołtarza głównego, ołtarzy Najśw. Serca Jezusa, Matki Boskiej Różańcowej w kościele parafialnym w Bolechowie[18]
- 1929-1930 W. Jakóbiak odnawiał na zlecenie Magistratu lwowskiego 62 ramy do obrazów z Galerii Narodowej we Lwowie[19].
- 1931 Walenty Jakóbiak wykonał ołtarz ustawiony w nawie południowej z płaskorzeźbą św. Teresy od Dzieciątka Jezus i sukienkę srebrną do obrazu Matki Bożej w kościele św Stanisława w Bryńcach Zagórnych[20]
- 1933 Konserwacja figury Chrystusa Ukrzyżowanego i złocenia organów w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła we Lwowie[21]
- 1935 Walenty Jakóbiak wykonał obraz "Nawiedzenie" w kościele parafialnym w Tucznem[22]
- 1935 – 1937 Konserwacja ołtarzy św. Stanisława kostki, św Ignacego śś. Piotra i Pawła, stacje drogi krzyżowej, konfesjonały i pomniki nagrobne w kościele p. w. śś. Piotra i Pawła we Lwowie[23]
- 1938 Walenty Jakóbiak odnawiał antepedia ołtarza głównego i ołtarza św. Józefa, wykonał ramę do obrazu M. Bożej i szafki na wota w kościele pw. św. Michała Archanioła we Lwowie[24]
- 1939 Walenty Jakóbiak złocił ramy obrazów św. Franciszka i św. Michała Archanioła w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła we Lwowie[25]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Formę nazwiska Jakóbiak wskazują; podpis pozłotnika na liście do arcybiskupa Teodorowicza i reklama firmy z 1898 roku w Gazecie Narodowej, natomiast forma Jakubiak występuje w większości publikacji o działalności artystycznej warsztatu i samego mistrza Walentego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dokument; Dyplom czeladniczy pozłotnika Bazylego Guły wystawiony we Lwowie w 1934 z podpisami członków Komisji Egzaminacyjnej, w zbiorach prywatnych.
- ↑ a b Ludomir Domański. Genealogia firmowa, czyli rzecz o poszukiwaniach dawnych pozłotników. „Parantele”. rok 5, s. 141-167, 2018. Wrocław: Śląskie Towarzystwo Genealogiczne we Wrocławiu. ISSN 2451-4136.
- ↑ a b c Walenty Jakóbiak. Moja znajomość z Bratem Albertem. „Głos Brata Alberta”. r.VIII nr.I, s. 16-21, 1939. Kraków.
- ↑ a b Michał Kurzej: Kościół parafialny w Tłumaczu. T. 16: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2008, s. 432, 436-437. ISBN 978-83-89273-56-7.
- ↑ Katalog Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w roku 1894 pod protektoratem najmiłościwszego cesarza i króla Franciszka Józefa. Lwów: wydanie 2, 1894, s. 272.
- ↑ Piotr Krasny: Kościół i klasztor Dominikanów w Podkamieniu. T. 13: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2005, s. 138, 155-157. ISBN 83-89273-25-X.
- ↑ O. Norbert, Golichowski: Kościół OO.Bernardynów we Lwowie. Lwów: 1911, s. 15.
- ↑ Datowana inskrypcja na odwrociu obrazu według relacji Ojca Romana z klasztoru w Małko Tyrnowo
- ↑ Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Lwowie. Warszawa: 1925, s. 211.
- ↑ Czarno-biała fotografia pochodząca najprawdopodobniej z 1940 roku, przedstawiająca obraz Jana Matejki w oryginalnej ramie, umieszczony przejściowo w Pałacu Łozińskich we Lwowie. Zdjęcie ze zbiorów Ossolineum
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła oraz dawne kolegium ks. Jezuitów. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 87. ISBN 978-83-63463-02-1.
- ↑ Marek Bartosiewicz: "Fragmenty kroniki parafii Czyszki koło Lwowa 1821-1936". [dostęp 2015-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-28)]. (pol.).
- ↑ Jurij Smirnow: Katedra ormiańska we Lwowie. Dzieje Archidiecezji Ormiańskiej Lwowskiej. Przemyśl: 2002. ISBN 83-88417-55-X.
- ↑ Marcin Biernat, Michał Kurzej, Jan K. Ostrowski: Kościół p.w. Bożego Ciała i klasztor OO. Dominikanów. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 231. ISBN 978-83-63463-02-1.
- ↑ Jan K. Ostrowski: Kościół parafialny p.w. Św. Marii Magdaleny i dawny klasztor OO. Dominikanów. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 290. ISBN 978-83-63463-02-1.
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy w Mariampolu. T. 10: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2002, s. 246. ISBN 83-85739-92-0.
- ↑ Mieczysław Witalis C.SS.R.: Kościół N.M.Panny w Tuchowie. Kraków: 1960, s. 49.
- ↑ Piotr Krasny: Kościół parafialny w Bolechowie. T. 10: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2002, s. 35,38. ISBN 83-85739-92-0.
- ↑ Natalia Filerycz: Lwowska Galeria Sztuki 1907-1944. [dostęp 2018-10-07]. (pol.).
- ↑ Marek Walczak: Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i męczennika w Bryńcach Zagórnych. T. 11: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2003, s. 37-44. ISBN 83-89273-04-7.
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła oraz dawne kolegium ks. Jezuitów. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 89, 104. ISBN 978-83-63463-02-1.
- ↑ Marek Walczak: Kościół parafialny p.w. Nawiedzenia Najświetszej Marii Panny w Tucznem. T. 11: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2003, s. 299-304. ISBN 83-89273-04-7.
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła oraz dawne kolegium ks. Jezuitów. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 87-89, 102-103. ISBN 978-83-63463-02-1.
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół p.w. Św. Michała Archanioła i klasztor OO. Karmelitów Trzewiczkowych. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 138. ISBN 978-83-63463-02-1.
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła oraz dawne kolegium ks. Jezuitów. T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: 2012, s. 90. ISBN 978-83-63463-02-1.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Betlej, Andrzej, Kościół p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła oraz dawne kolegium ks. Jezuitów, T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków: 2012.
- Betlej, Andrzej, Kościół p.w. Św. Michała Archanioła i klasztor OO. Karmelitów Trzewiczkowych, T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków, 2012.
- Betlej, Andrzej, Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy w Mariampolu, T. 10: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2002.
- Biernat, Marcin, Michał Kurzej, Jan K. Ostrowski, Kościół p.w. Bożego Ciała i klasztor OO. Dominikanów, T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2012.
- Domański, Ludomir, Genealogia firmowa, czyli rzecz o poszukiwaniach dawnych pozłotników, „Parantele”, rok 5, 2018 Wrocław.
- Golichowski, O. Norbert, Kościół OO.Bernardynów we Lwowie, Lwów: 1911.
- Katalog Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w roku 1894 pod protektoratem najmiłościwszego cesarza i króla Franciszka Józefa Wyd.2, Lwów 1894, str 267, 272
- Krasny, Piotr, Kościół parafialny w Bolechowie, T. 10: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2002.
- Krasny, Piotr, Kościół i klasztor Dominikanów w Podkamieniu, T. 13: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2005.
- Kurzej, Michał, Kościół parafialny w Tłumaczu, T. 16: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2008.
- Orłowicz, Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Lwowie, Warszawa 1925.
- Ostrowski, Jan K., Kościół parafialny p.w. Św. Marii Magdaleny i dawny klasztor OO. Dominikanów, T. 20: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2012.
- Smirnow, Jurij, Katedra ormiańska we Lwowie, Dzieje Archidiecezji Ormiańskiej Lwowskiej, Przemyśl 2002.
- Walczak, Marek, Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i męczennika w Bryńcach Zagórnych, T. 11: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2003.
- Walczak, Marek, Kościół parafialny p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Tucznem, T. 11: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków 2003.
- Witalis, Mieczysław C.SS.R., Kościół N.M.Panny w Tuchowie, Kraków: 1960.