Wiktor Nechay

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Mathiasrex (dyskusja | edycje) o 21:05, 19 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Wiktor Nechay

Wiktor Paweł Nechay de Felseis herbu własnego Nechay (ur. 25 stycznia 1895 we Lwowie, zm. w 1940 w Kijowie) – polski geolog i geograf, pedagog, porucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Młodość i wojsko

Urodził się 25 stycznia 1895 we Lwowie, w rodzinie Stanisławy z domu Michalewskiej i Ernesta – inżyniera i górnika żup solnych.

Na krótko przed wybuchem I wojny światowej ukończył szkołę średnią i miał początkowo zamiar rozpocząć studia, wstąpił jednak do Legionów Piłsudskiego i rozpoczął służbę wojskową w I Brygadzie. Został awansowany do stopnia porucznika rezerwy w Korpus Oficerów Piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. Po awansie został przydzielony do komendy w Wiedniu, a po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości pozostał w Wojsku Polskim aż do 1920.

Kariera naukowa

Wtedy to rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a po uzyskaniu stopnia doktora rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Geologii i Paleontologii na Politechnice Lwowskiej. Wydał dwie książki z tej dziedziny oraz opublikował szereg artykułów naukowych dotyczących dyluwizmu ziemi dobrzyńskiej i Śląska, jezior polodowcowych Polski oraz analizy ruchu lodowców. Jako naukowiec miał bardzo szeroki zakres zainteresowań.

W 1929 ożenił się z Teresą Sendzimirówną – siostrą znanego metalurga Tadeusza Sendzimira, którego imię nosiła huta w Krakowie.

Dyrektor Gimnazjum Polskiego w Bytomiu

Do 1932 mieszkał we Lwowie, wtedy to przeniósł się do (Beuthen) Bytomia, należącego wtedy do Rzeszy Niemieckiej. Objął tam stanowisko dyrektora I Polskiego Gimnazjum. W protokole odbiorczym budynku gimnazjum zachowała się następująca charakterystyka: Prof. Nechay de Felseis, pochodzący z Galicji, który nie zna należycie języka niemieckiego i nie wywarł także korzystnego wrażenia, ma zostać kierownikiem szkoły... Nechay reprezentuje nauki przyrodnicze i geografię. Okres jego pracy w Bytomiu to okres ciężkiej walki o polskość Śląska i młodzieży oddanej mu pod opiekę. W okresie pełnienia przez niego funkcji dyrektora w gimnazjum bytomskim zaszły istotne zmiany: zdołano pomyślnie przezwyciężyć trudności związane z początkowym okresem istnienia szkoły, znacznie powiększono liczbę uczniów i nauczycieli, wywalczono dla gimnazjum prawa publiczne, szkołę ukończyli pierwsi absolwenci. Na podstawie niemieckich materiałów archiwalnych można odnieść wrażenie, że dr Nechay nie zdobył sobie przychylności całego grona nauczycielskiego, a także niektórych przywódców ruchu polskiego na Górnym Śląsku. Dochodziło do nieporozumień. Cała ta sprawa interesowała żywo władze niemieckie, które żywiły w związku z tym nadzieje na upadek gimnazjum. Ostatecznie 16 stycznia 1936 Nechay został zmuszony do rezygnacji z bytomskiej placówki. Jego następcą został Florian Kozanecki. 31 stycznia 1936 Wiktor Nechay wyjechał do Katowic, gdzie objął stanowisko kustosza i kierownika działu przyrodniczego w Muzeum Śląskim.

II wojna światowa

W 1939 powrócił do Lwowa. Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej w stopniu porucznika pełnił funkcję kierownika II w sztabie obrony Lwowa. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez NKWD 3 października i osadzony we lwowskim więzieniu Brygidki[1], przyczyną była działalność w tajnej organizacji wojskowej, która miała za zadanie walkę z sowieckim okupantem oraz przerzuty niedobitków wojskowych do Rumunii i dalej, do organizującego się na Zachodzie Wojska Polskiego. Był przetrzymywany we lwowskim więzieniu na Zamarstynowie. Pod koniec kwietnia 1940 wraz z grupą współwięźniów został wywieziony do Kijowa i osadzony w więzieniu "Lubianka". Prawdopodobnie ostatni raz widziano go 17 grudnia 1940, podobno zmarł w lazarecie więziennym. W 1940 został zamordowany w więzieniu NKWD w Kijowie przy ul. Karolenkiwskiej 17. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/3-78 oznaczony numerem 2072 i podany pod nazwiskiem Niechaj)[2][3][4][a]. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Publikacje

  • Jeziora polodowcowe w Polsce (1927)
  • Uwagi o genezie jezior rynnowych i jeziorek dyluwjalnych ("oczek") (1927)
  • Groty gipsowe w Krzywczu Górnem na Podolu (1932)
  • Studia nad genezą jezior Dobrzyńskich (1932)
  • Śląsk jako region geograficzny (1935)
  • Niemiecka krytyka mapy z r. 1910 : [Kopft.]. (1935)
  • Oddział Przyrodniczy Muzeum Śląskiego : powstanie i organizacja Oddziału (1936)
  • Ilu polaków mieszka w Niemczech: według urzędowych statystyk III Rzeszy (1936)
  • Państwowa Szkoła Górnicza w Katowicach (1937)
  • Spostrzeżenia dotyczące dyluwium południowej części Śląska Górnego (1939)

Uwagi

  1. ↑ W publikacjach bywa podawany okres życia Wikrora Nechaya (1895-1944

Przypisy

  1. ↑ Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Komentarze historyczne”, s. 54. Instytut Pamięci Narodowej. 
  2. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 65. [dostęp 4 sierpnia 2014].
  3. ↑ Polscy oficerowie i policjanci zamordowani przez NKWD i pochowani w Katyniu, Miednoje i w Charkowie oraz obywatele RP z tzw. Ukraińskiej Listy Katyńskiej. katedrapolowa.pl. [dostęp 4 sierpnia 2014].
  4. ↑ Sławomir Kalbarczyk. „Komentarze historyczne”, s. 54. Instytut Pamięci Narodowej. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiktor_Nechay&oldid=53252225”