Zygmunt Radecki

Zygmunt Kazimierz Radecki

kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	21 lipca 1910 Skole
Data i miejsce śmierci	1970 Arvida
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	6 pułk lotniczy dywizjon 300, dywizjon 301
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Zygmunt Kazimierz Radecki (ur. 21 lipca 1910 w Skole, zm. w styczniu 1970 w Arvida) – kapitan Wojska Polskiego, pilot Polskich Sił Powietrznych, kawaler Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Michała i Marii z Lewickich. W 1928 roku zdał egzamin maturalny i rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej. Studia ukończył w 1936 roku i wkrótce potem został powołany do odbycia służby wojskowej. Ukończył kurs podchorążych zakończony promocją oficerską na stopień podporucznika z dniem 1 stycznia 1938 r. W ramach przysposobienia lotniczego przeszedł również podstawowe przeszkolenie jako pilot. Po przejściu do rezerwy rozpoczął pracę w laboratorium w zakładach wydobywania nafty w Borysławiu.

24 sierpnia 1939 roku otrzymał przydział do 6 pułku lotniczego we Lwowie. W trakcie kampanii wrześniowej ewakuował się wraz z macierzystą jednostką do Rumunii, skąd na początku listopada 1939 roku drogą morską został przetransportowany do Francji. Po kilkumiesięcznym oczekiwaniu na przydział w Ośrodku Zapasowym Lotnictwa w Lyon-Bron, w połowie marca 1940 roku został przydzielony do Bazy Lotniczej w Fezie (Maroko) na szkolenie w pilotażu samolotów bombowych.

Po ataku Niemiec na Francję, pod koniec czerwca 1940 roku wraz z pozostałymi grupami polskich lotników szkolących się w Północnej Afryce, przez Gibraltar został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Po przybyciu został przydzielony do Polskich Sił Powietrznych z nr ewidencyjnym RAF P-1395 oraz brytyjskim stopniem Pilot Officera (P/O).

16 sierpnia 1940 roku odszedł do bazy RAF w Gosport, gdzie w ramach 2 Anti-Aircraft Cooperation Unit (AACU) doskonalił umiejętności pilotażu. 20 maja 1941 roku zameldował się w 18 Operational Training Unit (OTU) w Bramcote i rozpoczął intensywne szkolenie operacyjne przed przydziałem do jednostki bojowej. 7 sierpnia 1941 roku ukończywszy cykl szkoleniowy i otrzymał przydział do 300 dywizjonu bombowego stacjonującego w Hemswell.

Latał w załodze w składzie:
- I pilot P/O ppor. Zygmunt Radecki,
- II pilot F/O por. Franciszek Gęsior,
- obserwator F/O por. Franciszek Jakubowski,
- radio-operator Sgt szer. Jerzy Kwieciński,
- strz. pokł. Sgt st. szer. Teofil Niemeczek,
- strz. pokł. Sgt kpr. Władysław Czapski.

Od 18 sierpnia 1941 roku rozpoczął wykonywanie lotów bojowych. 1 września 1941 roku został awansowany na porucznika oraz Flying Officera (F/O) w RAF. Do 8 maja 1942 roku wziął udział w 36 operacjach bombowych, brał udział w lotach na bombardowanie m.in. Essen, Hamburga, Kolonii i Bremy. Po ukończeniu kolejki lotów bojowych, 19 maja 1942 roku odszedł do 18 OTU w Bramcote na stanowisko instruktora dla szkolących się załóg bombowych. 1 maja 1943 roku został przydzielony do Bazy Lotnictwa Polskiego w Blackpool. W dniu 1 września został awansowany na kapitana i Flight Lieutenanta (F/Lt) w RAF. Zgłosił się ochotniczo do wykonania II tury lotów bojowych. Z dniem 18 lutego 1944 roku otrzymał przydział do Polskiej 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia stacjonującej w bazie w Brindisi.

Pierwszy lot specjalny wykonuje w nocy z 11 na 12 marca 1944 roku lecąc ze zrzutem do północnych Włoch. Pierwszy lot do Polski w nocy z 14 na 15 kwietnia 1944 roku. W sierpniu lata ze zrzutami dla walczącej Warszawy. Lot ze zrzutem do Lasu Kabackiego, wykonany w nocy z 17 na 18 sierpnia 1944 roku był ostatnim lotem, który wykonał w ramach swej drugiej tury bojowej.

W 301 dywizjonie bombowym, w który przeformowano 1586 Eskadrę w listopadzie 1944 roku, pozostał aż do powrotu jednostki na Wyspy Brytyjskie w marcu 1945 roku. Pod koniec marca 1945 roku odszedł do 13 OTU w Finmere, gdzie rozpoczął szkolenie na samolotach typu de Havilland Mosquito. 5 lipca 1945 roku otrzymał przydział do 305 dywizjonu bombowego stacjonującego w bazie w Épinoy. 24 stycznia 1946 roku powrócił do 301 dywizjonu w Chedburgh, przekształconego w jednostkę transportową. Po demobilizacji nie zdecydował się na powrót do komunistycznej Polski i wyemigrował do Kanady, gdzie zmarł w styczniu 1970 roku w Arvida.

Pamiątki po kpt. Zygmuncie Radeckim trafiły do jego siostry Marii Kotlińskiej w Sosnowcu, która przekazała je w latach 80. ks. Włodzimierzowi Torbusowi. W 2016 roku pamiątki zostały przekazane do zasobu Oddziałowego Archiwum IPN w Katowicach. W 2021 roku wykorzystano je w kalendarzu przygotowanym w ramach projektu „Archiwum Pełne Pamięci”.

Ordery i odznaczenia

Depozyt Zygmunta Radeckiego przechowywany w Instytucie Pamięci Narodowej

Za zasługi bojowe został odznaczony:

• Polową Odznaką Pilota nr 839 (w 1941 r.),
• Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari nr 9360 (w 1942 r.),
• Krzyżem Walecznych – czterokrotnie (w 1941 r. oraz trzykrotnie w 1942 r.),
• Medalem Lotniczym – dwukrotnie (w 1946 r. i 1947 r.)
• The 1939–1945 Star,
• The Air Crew Europe Star,
• The Italy Star,
• The Defence Medal 1939–1945,
• The War Medal 1939–1945.

Bibliografia

• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja CDCN: „Księgarnia Akademicka”, 2003. ISBN 83-7188-691-8. OCLC 831137079.
• Radecki Zygmunt Kazimierz. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2021-11-11]. (pol.).
• IPN Ka 454/53 (depozyt po Zygmuncie Radeckim). Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-11-11]. (pol.).
• Jan Kaczmaryk. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2021-11-12]. (pol.).
• Jerzy Iszkowski – Cichociemny. Cichociemni elita dywersji. [dostęp 2021-11-12]. (pol.).
• 301 Dywizjon Bombowy „Ziemi Pomorskiej”. 301.dyon.pl. [dostęp 2021-11-12]. (pol.).
• Krzysztof Kowalkowski. Franciszek J. Chylewski – zapomniany pilot 300 Dywizjonu Bombowego. „Zeszyty Chojnickie”. 30/201, s. 70, 2014. Chojnice: Urząd Miejski w Chojnicach, Chojnickie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 1509-3050. OCLC 839152231. 
• Kawalerowie Orderu wojennego Virtuti Militari w Kanadzie – kto ich zna?. Zarząd Główny Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie. [dostęp 2021-11-12]. (pol.).