Brama Żuraw w Gdańsku
|
||
 nr rej. 71 z 18.12.1959[1] |
||
 Żuraw od strony zewnętrznej (Motławy) |
||
| Państwo |  Polska |
|
| Miejscowość |  Gdańsk |
|
| Typ budynku | dźwig portowy | |
| Rozpoczęcie budowy | 1442 | |
| Ukończenie budowy | 1444 | |
|
Położenie na mapie Gdańska
 Żuraw Gdański
|
||
|
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Żuraw Gdański
|
||
|
Położenie na mapie Polski
Żuraw Gdański
|
||
 54°21′02,20″N 18°39′27,27″E/54,350611 18,657575 |
||
Żuraw (niem. Krantor) – zabytkowy (wpisany do rejestru zabytków od 18.12.1959[2]) dźwig portowy Gdańska, usadowiony pomiędzy pylonami Bramy Szerokiej nad Motławą. Jest jedną z filii Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Jest to najstarszy zachowany dźwig portowy w Europie.[potrzebny przypis]
Spis treści
Historia[edytuj]
Brama Szeroka (jedna z tzw. bram wodnych Głównego Miasta) istniała już w 1363, a z 1367 zachowała się łacińska wzmianka o dźwigu caranum.
W obecnym kształcie żuraw zbudowano w latach 1442-1444. Służył przede wszystkim jako urządzenie portowe do załadunku towarów (głównie piwa) i balastu na statki, oraz do stawiania ich masztów. Mechanizmem są dwie pary kół deptakowych o średnicy około sześciu metrów każde. Jako siłę napędową wykorzystywano ludzi stąpających wewnątrz tych bębnów. Urządzenie było w stanie podnieść ciężar dwóch ton na wysokość 27 metrów bądź, po sprzęgnięciu obu par kół, 4 t na wysokość 11 m.
Żuraw został podpalony w 1945, gdy miasto zdobyła Armia Czerwona. Ocalały mury okalające drewnianą konstrukcję. Po II wojnie światowej zrekonstruowano część drewnianą.
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie. 31 marca 2016; 6 miesięcy temu. [dostęp 25.06.2013].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.
Bibliografia[edytuj]
- Eleonora Zbierska: Żuraw Gdański, Wyd. Gdańskie Gdańsk 1993
Linki zewnętrzne[edytuj]
|
|||||||||||||||||
