Jaskinia Radochowska
50°21′31″N 16°49′09″E/50,358611 16,819167 Wejście do jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie |
gmina Lądek-Zdrój |
| Właściciel | |
| Długość |
265 m |
| Deniwelacja |
niewielka |
| Wysokość otworów |
460, 463, 468 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
10-18 m |
| Ekspozycja otworów |
ku S |
| Ochrona i dostępność |
Pomnik przyrody |
Położenie na mapie Sudetów  | |
| 50°21′31″N 16°49′09″E/50,358611 16,819167
| |
| Strona internetowa | |
Jaskinia Radochowska (niem. Kunzendorfer Höhle, Reyersdorfer Tropfsteinhöhle) – udostępniona do zwiedzania turystycznego jaskinia krasowa w soczewie marmurów, w dolinie potoku Jaskiniec, u stóp Bzowca w Górach Złotych (Sudety Wschodnie), w pobliżu wsi Radochów (gmina Lądek-Zdrój).
Geologia
Jaskinia Radochowska powstała w pliocenie (5–1,6 mln lat temu) przez wypłukanie się rozpuszczalnych w wodzie marmurów w soczewce białego marmuru, częściowo na kontakcie z łupkami łyszczykowymi (szaro-żółta, krucha skała)[1]. Powstała pod erozyjnym działaniem wód wypełniających cały przekrój jej korytarzy i płynących pod dużym ciśnieniem. Pod koniec pliocenu nasilenie erozji okolicznych stoków doprowadziło do pogłębienia doliny, a tym samym do obniżenia koryta przepływającego w pobliżu potoku[1]. Doszło do obniżenia wód krasowych, co doprowadziło do odwodnienia strefy przy otworze jaskini i powstania pustych przestrzeni. Korytarze rozwijały się wzdłuż pęknięć tektonicznych i szczelin[1]. Na ich skrzyżowaniu powstawały większe sale.
W odwodnionych w ten sposób korytarzach rozpoczął się proces osadzania się tzw. namuliska. W skład namuliska w Jaskini Radochowskiej wchodzą zwietrzałe łupki łyszczykowe odpadające od stropu i ścian jaskini oraz pochodzące z powierzchni (nanoszone przez wodę) osady ilaste, gruz, wytrącający się węglan wapnia i substancje organiczne (m.in. kości zwierząt). Namulisko wypełniało prawie całkowicie komory i korytarze jaskini. Zostało ono w większości usunięte w latach 1933–1939. Proces tworzenia się namuliska występuje również współcześnie.
Historia
Odkryta w II poł. XVIII w. Pierwsza wzmianka o jaskini pochodzi z 1757 r.[1] Już wkrótce potem stała się popularnym celem wycieczek kuracjuszy z Lądka-Zdroju i turystów[1]. Z powodu licznego odwiedzania została dość mocno zniszczona[1] – o dawnej świetności niech świadczą inne jej nazwy: Reyersdorfer Tropsteinhöhle – Radochowska Jaskinia Naciekowa, czy Grota Stalaktytowa. W latach 1933–1947 jaskinia miała stałego opiekuna i przewodnika, którym był emerytowany górnik Heinrich Peregrin. Zawartość namuliska badał w 1935 r. G. Frenzel, a rok później L. Zotz. Znaleziono wtedy kości ok. 20 różnych zwierząt prehistorycznych, a w przedniej części jaskini kości kilkunastu gatunków o wyglądzie współczesnym. W namulisku L. Zotz znalazł również wyroby z kwarcytu i węgielki limby, a w jednej z nisz czaszkę niedźwiedzia jaskiniowego przykrytą skalną płytą, a obok niej 3 kręgi szyjne i żuchwę. Dało to podstawę do przypuszczeń o bytności w tej jaskini człowieka paleolitycznego. Obecnie nie podtrzymuje się tej teorii.
Przed II wojną światową jaskinia była zagospodarowana turystycznie. W pobliżu postawiony był drewniany budynek, który służył jako mieszkanie dla stróża. Była tam również poczekalnia dla turystów, w której w gablotach eksponowano znaleziska paleontologiczne. Gabloty zostały rozkradzione w latach pięćdziesiątych, a budynek spalił się w lipcu pod koniec lat 60. XX wieku.
Prawdopodobnie w listopadzie 1945 r. ujęto w jaskini, mającą tu swą bazę, pięcioosobową grupę dywersyjną Werwolfu[2]. Nie potwierdzają tego jednak inne źródła[3].
Warunki przyrodnicze
Posiada (niezbyt bogate, zniszczone) nacieki: wełniaste, kaskadowe i draperie oraz ślady stalaktytów i stalagmitów[1]. Jest to jedna z największych i najlepiej poznanych jaskiń w Sudetach. Wewnątrz znaleziono m.in. kości niedźwiedzia jaskiniowego, hieny jaskiniowej, dzikiego konia, nosorożca włochatego[1]. Żyje tutaj wiele ciekawych przedstawicieli fauny, jak studniczki tatrzańskie, muchówki i prapierścienica jaskiniowa[1]. Jest również miejscem zimowania nietoperzy: nocka dużego, nocka rudego, gacka brunatnego, mopka zachodniego, mroczka późnego.
Obecnie prowadzą do jaskini trzy sztuczne wejścia. Wewnątrz panuje stała temperatura, ok. 9 °C. Jaskinia składa się z niemal równoległego do zbocza wąskiego Korytarza Łącznikowego, biegnącego prawie poziomo oraz kilku poprzecznych, krótszych korytarzy, licznych wnęk i komór. Najbardziej atrakcyjna jest tzw. Komora Gotycka, znajdująca się na przedłużeniu środkowego wejścia. Stanowi ją trójkątna salka z jeziorkiem krasowym o powierzchni ok. 30 m² i głębokości ok. 2 m. System szczelin krasowych jest wciąż czynny, a poziom wody ulega sezonowym wahaniom. Cała jaskinia objęta jest ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej.
Turystyka
Jaskinia jest czynna od maja do września codziennie od 10:00 do 18:00 (ostatnie wejście o 17:20). Grupy oprowadzają wykwalifikowani przewodnicy. Na łące przed jaskinią stoi ogólnodostępna wiata turystyczna. Do jaskini prowadzą szlaki turystyczne[4]:
zielony z przystanku PKS w Radochowie przy trasie Kłodzko – Lądek-Zdrój (ok. 30 minut),
niebieski z Lądka-Zdroju przez Radochów i kalwarię na Cierniaku (ok. 80 min).
Z Radochowa możliwy dojazd drogą gruntowo-szutrową.
W latach 90. XX wieku tuż przy jaskini czynna była latem sezonowa studencka baza namiotowa AKG Halny[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 86-88. ISBN 83-85773-01-0.
- ↑ Wojciech Ciężkowski Lądek Zdrój, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 1998, ISBN 83-7125-044-4, s. 192
- ↑ Ostatecznie na początku września 1945 r. zamieszkaliśmy w Radochowie. (...) zorganizowana grupa mieszkańców z oficerem Wojska Polskiego na czele udała się pewnego razu do pobliskiej jaskini, obecnie Jaskini Radochowskiej. Było podejrzenie, że mogą się tam ukrywać niedobitki niemieckiego oddziału dywersyjnego Werwolfu. Byłem wykorzystany do penetracji trudnych, niedostępnych zakątków jaskini. Oczywiście nie było tam śladu przebywania niemieckiego oddziału.
– Emil Rakoczy Moja biografia na drodze do Jaskini [w:] Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. 40 lat eksploatacji, badań, ochrony i turystyki red. Wojciech Ciężkowski, Wydawnictwo „Maria”, Nowa Ruda 2006. ISBN 83-60478-16-3, s. 263. - ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2018-06-06].
Bibliografia
- Jaskinie Sudetów praca zbiorowa pod red. Mariana Puliny, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Warszawa 1996, ISBN 83-900997-9-9.
- Wojciech Ciężkowski Lądek Zdrój, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 1998, ISBN 83-7125-044-4.
- Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. 40 lat eksploracji, badań, ochrony i turystyki praca zbiorowa pod red. Wojciecha Ciężkowskiego, Wydawnictwo „Maria”, Wrocław-Kletno 2006, ISBN 83-60478-16-3.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 17 Góry Złote, red. Marek Staffa, str. 86-88, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 1993, ISBN 83-85773-01-0.
Linki zewnętrzne
- Spora notatka o jaskini w serwisie klubu speleologicznego „Epimenides”
- O jaskini i Kalwarii
- Jaskinia Radochowska. [w:] Jaskinie Polski [on-line]. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.