Kościół Przemienienia Pańskiego w Jabłecznej
 A/1020 z dnia 18.11.1997
| |||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Sławatycze  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu bialskiego  | |||||||||||||
 51°48′18,8″N 23°36′05,5″E/51,805222 23,601528
| |||||||||||||
Kościół Przemienienia Pańskiego – rzymskokatolicki kościół parafialny w Jabłecznej, dawna cerkiew unicka, a następnie prawosławna.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Parafia prawosławna istniała w Jabłecznej, niezależnie od męskiego monasteru, od 1516. Jej pierwszym patronem był św. Onufry[1]. Po zakupieniu dóbr jabłeczyńskich przez Karola Stanisława Radziwiłła, wyznawcy katolicyzmu i protektora unii, parafia ta została zmuszona do przyjęcia unii[2][3]. W 1752 Hieronim Florian Radziwiłł wzniósł w Jabłecznej nową cerkiew unicką. Była ona następnie dwukrotnie odnawiana, na początku XIX w. i w latach 40. tego samego stulecia. W 1875, po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, parafia w Jabłecznej została odgórnie przemianowana na prawosławną[1].
W 1894 budynek został przebudowany, wtedy nad jego przedsionkiem wzniesiono wieżę, a nad nawą kopuły. Po I wojnie światowej i odzyskaniu niepodległości przez Polskę, w 1919 obiekt został zrewindykowany na rzecz Kościoła rzymskokatolickiego i zaadaptowany na parafialny kościół. W 1929 przebudowano go, by usunąć cechy stylu bizantyjsko-rosyjskiego. Kolejne remonty świątyni miały miejsce w latach 1962-1964, 1976 i w latach 80. XX wieku[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół w Jabłecznej jest budowlą drewnianą, orientowaną, o konstrukcji zrębowej, oszalowaną, na podmurówce. Zgodnie z tradycją budownictwa cerkiewnego jest obiektem trójdzielnym, z prostokątną nawą, przedsionkiem i niższym od nawy, prosto zamkniętym pomieszczeniem ołtarzowym, do którego przylegają skarbczyk i zakrystia. Wieża kościelna, dwukondygnacyjna, na planie ośmioboku, wznosi się nad przedsionkiem. Dach kościoła jest dwuspadowy, zaś wieżę wieńczy dach namiotowy. Nawę kryje strop wsparty na dwóch parach ośmiobocznych słupów, natomiast w prezbiterium znajduje się pozorne sklepienie. Od zachodu znajduje się chór muzyczny[1].
Ołtarz główny w kościele pochodzi z końca XIX w., jednak wstawiony do niego obraz Przemienienia Pańskiego jest prawdopodobnie starszy o stulecie. Neobarokowe ołtarze boczne powstały natomiast już po rewindykacji świątyni, w 1923. Na wyposażeniu świątyni pozostaje także metalowa chrzcielnica z przełomu XIX i XX w. oraz monstrancja z końca XIX stulecia z elementami z w. XVIII w.[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo lubelskie powiat Biała Podlaska. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2006.
- ↑ ks. S. Żeleźniakowicz: Istorija Jabłoczinskogo Swiato-Onufrijewskogo Monastyria. T. I. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna, 2006, s. 147. ISBN 978-83-60311-03-5.
- ↑ G. Kuprianowicz, K. Leśniewski: Monaster św. Onufrego w Jabłecznej. Jabłeczna: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, 1995, s. 27-28. ISBN 83-901221-2-X.
