Kryłów (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1919–1954[1] | |||
.jpg)
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: lubelskie (II RP) | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Populacja (1946) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Kryłów – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1954[3] na Lubelszczyźnie. Siedzibą gminy był Kryłów[4].
Gmina Kryłów powstała w 1867 roku w Królestwie Kongresowym, a po jego podziale na powiaty i gminy z początkiem 1867 roku weszła w skład w powiatu hrubieszowskiego w guberni lubelskiej, jako jedna z 13 gmin wiejskich powiatu[5] (w latach 1912–1915 jako część guberni chełmskiej)[6]. 1 stycznia?/13 stycznia 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Kryłów[7].
W 1919 roku gmina weszła w skład woj. lubelskiego. Gmina graniczyła od północy z gminami Mieniany i Chotiaczów (woj. wołyńskie), od wschodu z gminami Grzybowica (woj. wołyńskie) i Dołhobyczów, od południa z gminą Poturzyn (powiat tomaszowski), a od zachodu z gminą Mircze (a po jej zniesieniu w 1936 roku z gminą Miętkie[8]). Główna część gminy była skupiona wzdłuż rzeki Bug, natomiast w południowo-zachodniej części gmina posiadała długi, wąski „ogon”, wdzierający się pomiędzy gminy Mircze i Poturzyn[4].
Do 1933 roku ustrój gminy Kryłów kształtowało zmodyfikowane prawo zaborcze. Podczas okupacji gmina należała do dystryktu lubelskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). W 1943 roku w skład gminy wchodziły wsie: Kosmów, Kosmów-Kolonia, Kryłów, Kryłów-Kolonia, Łasków, Łasków-Kolonia, Małków, Małków-Kolonia, Prehoryłe-Kolonia, Smoligów i Szychowice[9]. Okupant odłączył od gminy Kryłów gromadę Wereszyn w jej południowym „ogonie”, włączając ją do gminy Poturzyn[10].
1 lipca 1952 roku gmina Kryłów składała się z 9 gromad: Kosmów, Kosmów-Kolonia, Kryłów, Kryłów-Kolonia, Małków, Małków-Kolonia, Prehoryłe,, Smoligów i Szychowice. Odłączony podaczas wojny Wereszyn pozostał poza granicami gminy Kryłów, lecz przełączono go z gminy Poturzyn do gminy Dołhobyczów[11].
Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12]. Po reaktywowaniu gmin 1 stycznia 1973 roku gminy Kryłów nie przywrócono a jej dawny obszar wszedł w skład nowej gminy Mircze (oraz częściowo gminy Hrubieszów)[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Spis ludności z 14 lutego 1946 roku.
- ↑ Do 28 września 1954 roku.
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933.
- ↑ Powiat hrubieszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 187.
- ↑ Dz.P. Królestwa Polskiego tom 66, s. 279n.
- ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 465).
- ↑ Dz.U. z 1935 r. nr 96, poz. 609.
- ↑ Akta gminy Kryłów – Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Chełmie. [dostęp 2008-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-13)].
- ↑ Territorial.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.