Na mapach: 
50°54′29″N 23°38′51″E/50,908056 23,647500
50°54′29″N 23°38′51″E/50,908056 23,647500Uchanie
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||||
| ||||
 Kościół w Uchaniach | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  lubelskie
| |||
| Powiat | hrubieszowski | |||
| Gmina | Uchanie | |||
| Liczba ludności (2011) | 664[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 84 | |||
| Kod pocztowy | 22-510[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | LHR | |||
| SIMC | 0904233 | |||
Położenie na mapie gminy Uchanie   Uchanie | ||||
Położenie na mapie Polski  Uchanie | ||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  Uchanie | ||||
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  Uchanie | ||||
| 50°54′29″N 23°38′51″E/50,908056 23,647500
| ||||
Uchanie – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Uchanie[3][4], na terenie Działów Grabowieckich.
Uchanie uzyskały lokację miejską w 1484 roku, ale nie została ona zrealizowana, ponowne nadanie praw miejskich w 1596 roku, degradacja w 1869 roku[5].
Spis treści
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest siedzibą gminy Uchanie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 664 mieszkańców[1] i była największą miejscowością gminy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wojskowa mapa okolic Uchań z 1933 roku
Początkowo była to wieś królewska. W XV wieku została ona nadana przez Kazimierza IV Jagiellończyka P. Jasieńskiemu. Wybudował on tam kościół i zamek.
Uchanie otrzymały prawa miejskie w 1596 (lokacje z 1484 i 1505 nie zostały wprowadzone) i posiadały je do 1870. Wieś była własnością m.in. Uchańskich, Daniłłowiczów i Potockich. Wieś też należała do Antoniny Butler (1742-1796), która wniosła jako wiano poślubiając pułkownika Kazimierza Ossolińskiego (zm. 1794). Od 1772 miejscowość znajdowała się w zaborze austriackim, a od 1809 w Księstwie Warszawskim. Natomiast w 1815 wieś leżała na terenie zaboru rosyjskiego. W XIX wieku nastąpił tam rozwój sadownictwa. 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Uchanie praw miejskich[6].
Podczas okupacji niemieckiej na terenie wsi znajdował się:
- obóz pracy przymusowej dla Żydów (1942);
- obóz przesiedleńczy;
- getto – funkcjonujące do 1942, wywieziono z niego do obozu zagłady w Sobiborze około 2 tys. osób.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół renesansowy pw. Wniebowzięcia NMP – wzniesiony ok. 1625, według projektu Jana Jaroszewicza i Jana Wolffa,
- kapliczki św. Jana Nepomucena z I poł. XIX w.[7] i św. Antoniego
- Wzgórze zamkowe (miejsce po zamku) – zamek wzniósł prawdopodobnie po 1470 roku Paweł Jasieński herbu Gozdawa jako mieszkalny budynek z basztą w narożu. Siedziba ta została posadowiona na wschód od lokowanego staraniem Jasieńskiego w 1484 r. miasta, na sztucznie nadsypanym wzniesieniu, usytuowanym na końcu rozległego cypla, odciętym od zaplecza fosą. Budowla ta, posadowiona na rzucie czworoboku, dwudzielna, posiadła najpewniej w narożu północno-zachodnim cylindryczną basztę. Była to prawdopodobnie realizacja w typie masywnej wieży mieszkalnej lub dworu wieżowego, być może broniona dodatkowo drewnianymi umocnieniami[8]. W początkach XV wieku zamek przeszedł na własność Uchańskich herbu Radwan, którzy rozbudowali po 1570 roku zamek dostawiając drugi budynek i otaczając dziedziniec czworobokiem murów z trzema dodatkowymi basztami w narożach. Brama znajdowała się przy baszcie północno-wschodniej od północy. Na przełomie XVI i XVII wieku ród Daniłłowiczów rozbudował zamek na czteroskrzydłowy, a wjazd przeniesiono na zachód budując szyję bramną. Zamek do 1786 roku uległ całkowitemu zniszczeniu. W 1810 roku zniwelowano go budując z jego pozostałości gorzelnię i browar[1].
- cmentarz żydowski
Niedaleko Uchań, w okolicy wsi Gliniska znajduje się rezerwat faunistyczny, gdzie występuje między innymi tchórz stepowy, suseł perełkowany, łasica, gronostaj.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-11-23].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 80-81.
- ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
- ↑ Michał Zalewski: Kapliczka św. Jana Nepomucena w Uchaniach. kapliczki.org.pl. [dostęp 2019-12-14].
- ↑ E. Prusicka, Dzieje zamku w Uchaniach w świetle badań architektoniczno-archeologicznych, w: Zamki Lubelszczyzny w źródłach archeologicznych, red. E. Banasiewicz-Szykuła, Lublin 2015, s. 230
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2005, t. 28, s. 222, ISBN 83-01-13357-0 t. 1-30, ISBN 83-01-13443-7 t. 5
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona Gminy Uchanie
- Szkoła Podstawowa w Uchaniach
- Cmentarz żydowski
- Cmentarz żydowski
- Uchanie w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XII: Szlurpkiszki – Warłynka. Warszawa 1892.
| |||||||||||
| ||||||||||||||
|
