Krzysztof (męczennik)
| męczennik | |
 Święty Krzysztof pędzla Bernardo Strozzi | |
| Data i miejsce urodzenia |
nieustalona |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
ok. 250 |
| Czczony przez | |
| Wspomnienie |
24 lipca (luteranie) |
| Patron |
podróżujących, kierowców |
Święty Krzysztof, gr. Χριστόφορος, cs. Muczenik Christofor (ur. prawdopodobnie w Licji, zm. ok. 250 tamże) – męczennik, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jest świętym znanym głównie z legend, choć badania historyczne dowodzą, że pochodził z Azji Mniejszej i poniósł męczeńską śmierć za panowania Trajana Decjusza, ok. 250 roku.
Według świeckich podań ludowych był olbrzymem: miał cztery metry wzrostu i niezwykłą siłę, dzięki której przenosił pielgrzymów przez rzekę. Na popularnych wizerunkach przedstawiany jest z Dzieciątkiem Jezus na barkach. Wedle legend Święty zapadł się w dno rzeki pod ciężarem Dziecka. Wtedy ono rzekło: Dźwigasz cały świat, gdyż ja jestem ten, któremu służysz pomagając innym.
Kult[edytuj | edytuj kod]
Kult św. Krzysztofa rozwinął się z końcem V wieku.
- Patronat
Krzysztof stał się patronem mostów, miast położonych nad rzekami, przewoźników, flisaków, biegaczy i żeglarzy, podróżników i pielgrzymów, jest również patronem dobrej śmierci – szczególnie na Wschodzie, obecnie patronuje kierowcom.
Dzień obchodów[edytuj | edytuj kod]
Wspomnienie liturgiczne w Kościele luterańskim obchodzone jest 24 lipca, a w Kościele rzymskokatolickim 25 lipca.
W wielu parafiach rzymskokatolickich w dzień świętego Krzysztofa odbywa się poświęcenie pojazdów (autosacrum)[1]. Tego samego dnia w polskim Kościele obchodzony jest Dzień Bezpiecznego Kierowcy z inicjatywy m.in. Duszpasterstwa Kierowców[2], a tydzień w którym on przypada obchodzony jest jako Tydzień św. Krzysztofa[3]. Cerkiew prawosławna wspomina męczennika 9/22 maja[4], tj. 22 maja według kalendarza gregoriańskiego.
Usunięcie z kalendarza świąt liturgicznych
W 1969 roku, papież Paweł VI, po Soborze Watykańskim II wydał pismo apostolskie ”Mysterii paschalis” w którym zatwierdził nowy kalendarz liturgiczny. 93 świętych zostało z niego usuniętych, w tym święty Krzysztof. Zmiany uzasadniano zbyt wielkim zagęszczeniem świąt oraz brakiem wystarczających dowodów na istnienie świętych, co sytuowało ich bardziej w legendzie niż w faktach. Usunięcie ich z kalendarza nie oznacza odebrania im nimbu świętości a obchodzenie święta stało się dobrowolne.[5][6][7]
Ikonografia[edytuj | edytuj kod]
We wschodnich ikonach – greckich czy bułgarskich – święty przedstawiany jest jako rycerz o psiej głowie (Cynocefal), trzymający w jednej dłoni włócznię, a w drugiej tarczę lub krzyż. Wyobrażenie to związane było z panującą wersją legendy o chłopcu, nazwanym przez rodziców imieniem Reprobus (rieprew, niegodny, odrażający) z powodu nie tylko olbrzymiego wzrostu i siły, ale również niekształtnej głowy przypominającej psi łeb. Męczeńską śmiercią miał przebłagać Boga, by dał mu duszę. Poddany torturom, zanim został ostatecznie ścięty mieczem lub spalony na stosie.
Heraldyka[edytuj | edytuj kod]
Miastem, które posiada historyczny herb przedstawiający św. Krzysztofa jest Wilno.
Święty widnieje również w herbach polskich miast i gmin, m.in. w herbie gminy Chełmiec.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- kult świętych
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- parafie i świątynie pod wezwaniem św. Krzysztofa
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Autosacrum 2010 w Podkowie Leśnej na oficjalnej stronie miasta.
- ↑ III Ogólnopolski Dzień Bezpiecznego Kierowcy (25.07.2008) na duszpasterstwokierowcow.pl.
- ↑ Tydzień św. Krzysztofa 2010.
- ↑ Podwójne datowanie.
- ↑ A.B.C. News, Once a Saint, Always a Saint? Kind Of -- Unless You're Demoted, ABC News [dostęp 2021-08-09] (ang.).
- ↑ Saint Christopher | Traditions & Patronage, Encyclopedia Britannica [dostęp 2021-08-09] (ang.).
- ↑ Święci, którzy… zostali usunięci z kalendarza liturgicznego, TwojaHistoria.pl [dostęp 2021-08-09] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Święty Krzysztof, męczennik na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 28.06.2010]
- męcz. Krzysztof na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Legenda o św. Krzysztofie podana przez Jakuba de Voragine
- Święty Krzysztof – legenda (kri)
- Św. Krzysztof – fresk. [dostęp 2006-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-17)].
- Stanisław Groń, Święty Krzysztof, jezuici.pl [dostęp 2006-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-15].