Literatura słowacka
Literatura słowacka
Do upadku państwa wielkomorawskiego na ziemiach słowackich uprawiana była literatura w języku starosłowiańskim zapoczątkowana przez misję chrystianizacyjną Cyryla i Metodego. Od tego czasu aż do XV wieku w powszechnym użyciu była literatura węgierska i czeska, zwłaszcza łacińska. Pierwszym utworem literackim dotyczącym ziem słowackich, okolic miast Nitra i Trenczyn, była tzw. legenda Maurusa (słow. Maurova legenda), czyli Żywot świętych pustelników: Świerada, czyli Andrzeja i Benedytka (łac. Vitae Sanctorum Zoerardi seu Andreas et Benedicti eremitarum)[1].
Po najazdach mongolskich część słowackich miast objęta została kolonizacją na prawie niemieckim. Napływ ludności niemieckiej doprowadził do antagonizmów z ludnością miejscową, wśród której zaczęło rozpowszechniać się pisarstwo w języku narodowym. Jednocześnie brak ośrodka literackiego i funkcjonowanie licznych dialektów skłoniły Słowaków do używania języka czeskiego, którego forma literacka była już rozwinięta. Na rozpowszechnienie czeszczyzny wśród Słowaków wpływ miała m.in. popularyzacja husytyzmu. Z XIV w. pochodzą stworzone na Słowacji w języku czeskim poezje o charakterze religijnym: O wierni chrześcijanie (cz. Ó, verný kresťane)[1] oraz powstałe w 1380 Mario, Matko, racz prosić o to (cz. Mária, matko, ráč prositi za to)[2]. Wpływy języka polskiego widoczne są w powstałych w 1480 Modlitwach spiskich (cz. Spišské modlitby)[1]. Do innego zabytku literatury z tamtego okresu należy powstała w 1457 poezja o tematyce miłosnej O, miła panno... (cz. Ó, milá panna...) spisana przez Leonarda z Uničova. W tych utworach, pisanych w języku czeskim, widoczne były wpływy języka słowackiego[3].
- Adam František Kollár
- Anton Bernolák
- Jozef Ignác Bajza
- Juraj Fándly
- Pavol Jozef Šafárik
- Ján Kollár
- Ján Chalupka
Zabytkiem literatury słowackiej powstałym w połowie XVIII wieku jest Biblia kamedulska.
Pierwsza fala realizmu
[edytuj | edytuj kod]Druga fala realizmu
[edytuj | edytuj kod]Poezja okresu międzywojennego
[edytuj | edytuj kod]Trzecia fala realizmu
[edytuj | edytuj kod]Poezja po drugiej wojnie światowej
[edytuj | edytuj kod]Proza po drugiej wojnie światowej
[edytuj | edytuj kod]- Vladimír Mináč
- Rudolf Jašík
- Ladislav Mňačko
- František Hečko
- Dominik Tatarka
- Peter Jaroš
- Vincent Šikula
- Etela Farkašová
- Gorazd Zvonický
Dramat dwudziestowieczny
[edytuj | edytuj kod]- Ivan Stodola
- Július Barč-Ivan
- Peter Zvon
- Štefan Králik
- Ivan Bukovčan
- Peter Karvaš
- Milan Lasica
- Július Satinský
- Viliam Klimáček
Współcześni prozaicy (po 1995)
[edytuj | edytuj kod]- Radoslav Rochallyi (* 1980)
- Roman Brat (* 1957)
- Radovan Brenkus (* 1974)
- Ďuro Červenák (* 1974)
- Dominik Dán (* 1955)
- Marián Grupač (* 1973)
- Michal Habaj (* 1974)
- Peter Holka (* 1950)
- Tomáš Horváth
- Michal Hvorecký (* 1976)
- Daniela Kapitáňová (* 1956)
- Martin Kasarda (* 1968)
- Táňa Keleová-Vasilková (* 1964)
- Márius Kopcsay (* 1968)
- Adriana Krúpová (* 1962)
- Juraj Kuniak (* 1955)
- Maxim E. Matkin (?)
- Petra Nagyová-Džerengová (* 1972)
- Igor Otčenáš (* 1956)
- Alexandra Pavelková (* 1966)
- Peter Pišťanek (* 1960)
- Ján Šimulčík (* 1970)
- Dušan Taragel (* 1961)
- Martin Vlado (* 1959)
- Milan Zelinka
Poezja współczesna
[edytuj | edytuj kod]- grupa poetycka Samotni biegacze
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Magnuszewski 1989 ↓, s. 815.
- ↑ Magnuszewski 1989 ↓, s. 815–816.
- ↑ Magnuszewski 1989 ↓, s. 816.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Józef Magnuszewski: Literatura słowacka. W: Dzieje literatur europejskich. red. Władysław Floryan. T. 3, cz. 1: Literatura rosyjska, literatura ukraińska, literatura białoruska, literatura czeska, literatura słowacka, literatura łużycka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989. ISBN 83-01-07003-X.