Przejdź do zawartości

Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej mężczyzn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej (ros. Чемпионат России по футболу) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Rosji.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej oficjalne rozgrywane są od 1992 roku. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Priemjer-Liga, Futbołnaja Nacionalnaja Liga (FNL), Professionalnaja Futbołnaja Liga (PFL) oraz niższych klasach regionalnych.

W 1909 roku w podmoskiewskim Oriechowo-Zujewo powstał pierwszy rosyjski klub piłkarski KSO, potem następne (wcześniej, w 1900 roku na terenie obecnego obwodu królewieckiego został założony pruski FC 1900 Königsberg). Po założeniu rosyjskiej federacji piłkarskiej – Wszechrosyjskiego Futbolowego Sojuszu (WFS) w 1912 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Rosji. W 1912 roku po raz pierwszy rozegrane mistrzostwo Imperium Rosyjskiego. Pierwszym mistrzem została reprezentacja miasta Petersburgu, która w finale zwyciężyła Moskwę w powtórce 4:1 (pierwszy mecz zakończył się remisem 2:2). W następnym sezonie w finale Odessa pokonała Petersburg 4:2, ale w składzie odeskiej drużyny grało 4 obcokrajowców (tylko 3 były dozwolone) i po protestach zawodników z Petersburgu Futbolowy Związek postanowił nie przyznawać tytułu mistrza. Sezon 1914 nie dokończono z powodu I wojny światowej.

8 listopada 1917 roku w wyniku rewolucji październikowej powstała Rosyjska Republika Radziecka, nazwa której 19 lipca 1918 została zmieniona na Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka. Pierwsza edycja mistrzostw Rosyjskiej FSRR startowała w sezonie 1920, w której systemem pucharowym 7 drużyn reprezentujące rosyjskie miasta walczyły o tytuł mistrza. Ukraińskie, białoruskie drużyny uczestniczyły w mistrzostwach swoich krajów. Jednak w mistrzostwach Rosyjskiej FSRR 1922 uczestniczyła również ukraińska drużyna reprezentująca Charków. Po utworzeniu ZSRR 30 grudnia 1922 roku mistrzostwa Rosyjskiej FSRR utraciły swój status i był to często tylko turniej kwalifikacyjny do Mistrzostw ZSRR. Rozgrywki z przerwami organizowane były do 1934 roku. W 1934 roku najsilniejsze drużyny Moskwy i Leningradu zignorowały mistrzostwo, a zwycięzcą została drużyna Woroneża. Po reformie piłki nożnej w ZSRR w 1936 roku i organizowaniu klubowych Mistrzostw ZSRR najlepsze kluby rosyjskie startowały w rozgrywkach ligowych. Mistrzostwa Rosyjskiej FSRR już nie były organizowane.

W 1948 po dłuższej przerwie ponownie startowały mistrzostwa Rosyjskiej FSRR, które rozgrywane były wśród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy rosyjskimi zespołami, które nie uczestniczyły w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. Zwycięzca turnieju otrzymywał od przyszłego sezonu możliwość wzięcia udziału w mistrzostwach ZSRR. Od 1960 do 1969 rozgrywki prowadzono wśród klubów, które walczyły w odrębnych grupach strefowych Klasy B mistrzostw ZSRR. Zwycięzcy grup strefowych złożonych z rosyjskich klubów pod koniec sezonu brały udział w dodatkowym turnieju o tytuł mistrza Rosyjskiej FSRR. W sezonach 1960-1962 turniej był także finałem o awans do Klasy A. W sezonach 1963-1970 był finałem o awans do drugiej grupy Klasy A, a także w sezonach 1971-1975 mistrzem Rosyjskiej FSRR został klub, który zajął pierwsze miejsce w dodatkowym turnieju wśród rosyjskich zespołów, które zwyciężyły w swoich grupach strefowych i walczyły również z innymi zwycięzcami grup nierosyjskich o awans do pierwszej ligi (w 1974 i 1975 roku od Rosyjskiej FSRR w finale turnieju uczestniczyło tylko dwa zespoły). W 1970 i 1976 mistrzostwa Rosyjskiej FSRR rozgrywano w osobnym turnieju, który odbył się po strefowych turniejach mistrzostw ZSRR w drugiej lidze. W 1978 roku mistrzem Rosyjskiej FSRR zostawał zespół, który zwyciężył w turnieju piłkarskim Spartakiady narodów Rosyjskiej FSRR, w 1979 i 1982 mistrzostwa nie rozgrywano z powodu na Spartakiadę narodów ZSRR. W 1990 roku turniej nie odbył się, a tytuł mistrza Rosyjskiej FSRR rozegrano wiosną 1991 roku. Jednak nie były to pełnowartościowe mistrzostwa tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR.

26 grudnia 1991 – po rozwiązaniu ZSRR Rosja została uznana za następcę ZSRR.

Rozgrywki najwyższej ligi zwanej Wysszaja liga w obecnym formacie zainaugurowano w sezonie 1992[1]. W 1998 liga zmieniła nazwę na Wysszij diwizion. W 2002 przyjęła obecną nazwę Priemjer-Liga.

Mistrzowie i pozostali medaliści

[edytuj | edytuj kod]

Mistrzostwa Imperium Rosyjskiego (1912-1914)

[edytuj | edytuj kod]
Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Mistrzostwa Imperium Rosyjskiego (ros. Чемпионат Российской империи по футболу)
1912 1 Petersburg
(finał 2:2, powt.4:1)
Moskwa Charków, Kijów (półfinaliści) ? ? 5 drużyn, play-off
1913 1 Odessa
(finał 4:2 anulowano)
Petersburg Charków, Moskwa (półfinaliści) ? ? 12 drużyn, play-off
1914     nie dokończono z powodu I wojny światowej

Mistrzostwa ZSRR (1920-1991)

[edytuj | edytuj kod]
1922–1991 Mistrzostwa ZSRR


Sezon K T Zwycięzca Wynik Finalista Data, miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Mistrzostwa Rosyjskiej FSRR w piłce nożnej wśród drużyn miejskich (ros. Чемпионат РСФСР по футболу среди городских команд)
1920 1 Sbornaja Moskwy 2:1 MKS Twer 25.07.1920, Boisko OLLS, Moskwa ? ? 7 drużyn
1921     nie rozgrywano
1922 2 Sbornaja Moskwy 8:0 Sbornaja Tweru 17.09.1922, Boisko OLLS, Moskwa ? ? 4 drużyny
1923     nie rozgrywano
1924 1 Sbornaja Leningrada 4:4 Sbornaja Moskwy 1924, Moskwa ? ? ? drużyn
1:0 1924, Leningrad
1925–1926     nie rozgrywano
1927 3 Sbornaja Moskwy 15:0 Sbornaja Zapadnoj obłasti 1927, Moskwa ? ? ? drużyn
1928 4 Sbornaja Moskwy 5:3 Sbornaja Leningrada 23.08.1928, Stadion Dinamo, Moskwa ? ? 10 drużyn
1929–1930     nie rozgrywano
1931 5 Sbornaja Moskwy 4:3 Sbornaja Leningrada 1931, Moskwa ? ? ? drużyn
1932 2 Sbornaja Leningrada 8:0 Sbornaja Moskwy 1932, Moskwa ? ? ? drużyn
1933     nie rozgrywano
1934 1 Sbornaja Woroneża 5:0 Sbornaja Iwanowa 1934, Iwanowo ? ? ? drużyn
1935–1941     nie rozgrywano
1941–1945     nie rozgrywano z powodu II wojny światowej
1945–1947     nie rozgrywano


Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Mistrzostwa Rosyjskiej FSRR w piłce nożnej wśród drużyn amatorskich (ros. Чемпионат РСФСР по футболу среди команд КФК)
1948     1 Dinamo Krasnodar Dinamo Mołotow Krasnoje Znamia Oriechowo-Zujewo ? ? 8gr.+finał, 62 kluby
1949     1 Dinamo Stawropol Dinamo Gorki Krasnoje Znamia Pawłowskij Posad ? ? 9gr.+finał, 111 klubów
1950     1 drużyna m.Kalinin ODO Chabarowsk Dinamo Rostów nad Donem ? ? 8gr.+finał, 179 klubów
1951     1 ODO Swierdłowsk Zawod im.Kalinina Kaliningrad Dinamo Rostów nad Donem ? ? 8gr.+finał, 72 kluby
1952     1 Zawod im.Kalinina Kaliningrad Dinamo Rostów nad Donem ODO Wyborg ? ? 10gr.+finał, 110 klubów
1953     1 Torpiedo Krasnojarsk drużyna Stalinskiego rejonu Woroneż Zienit Stupino ? ? 9gr.+finał, 81 klubów
1954     1 drużyna m.Stupino Torpiedo Taganrog ODO Chabarowsk ? ? 10gr.+finał, 87 klubów
1955     1 Torpiedo Taganrog Zienit Iżewsk Iskra Zielonodolsk ? ? 10gr.+finał, 87 klubów
1956     1 Awangard Gorki Nieftianik Grozny Łokomotiw Saratów ? ? 10gr.+finał, 80 klubów
1957     1 Mietałłurg Stalingrad Sowietskij Rajon Krasnojarsk Torpiedo Włodzimierz ? ? 14gr.+finał, 92 kluby
1958     1 Trud Ramienskoje SKWO Kujbyszew Trud Tambow ? ? 16gr.+finał, 104 kluby
1959     1 ZIP-Eniergija Krasnodar Trud Zielonodolsk SKWO Nowosybirsk ? ? 16gr.+finał, 106 klubów
Mistrzostwa ZSRR w piłce nożnej - Klasa B, Rosyjska FSRR (ros. Чемпионат СССР по футболу - класс «Б», РСФСР)
1960     1 Trud Woroneż Irtysz Omsk Wołga Kalinin ? ? 5gr.+finał, 74 kluby
1961     1 Krylja Sowietow Kujbyszew Terek Grozny Dinamo Kirow ? ? 6gr.+finał, 78 klubów
1962     2 Spartak Krasnodar Trud Woroneż Urałmasz Swierdłowsk ? ? 5gr.+finał, 79 klubów
1963     1 Wołga Kalinin Dinamo Kirow Zwiezda Sierpuchow ? ? 5gr.+finał, 80 klubów
1964     1 Rostsielmasz Rostów nad Donem Terek Grozny Tiekstilszczik Iwanowo ? ? 6gr.+finał, 103 kluby
1965     1 Spartak Nalczyk Rubin Kazań Sokoł Saratów ? ? 6gr.+finał, 126 klubów
1966     1 Lokomotiw Kaługa Spartak Ordżonikidze Mietałłurg Tuła ? ? 6gr.+finał, 106 klubów
1967     1 Dinamo Machaczkała Wołga Uljanowsk Wołgar Astrachań ? ? 7gr.+finał, 126 klubów
1968     1 Maszuk Piatigorsk Kalininiec Swierdłowsk Spartak Biełgorod ? ? 9gr.+finał, 165 klubów
1969     1 Drużba Majkop Saturn Rybińsk Iskra Smoleńsk ? ? 9gr.+finał, 158 klubów
1970     2 Awtomobilist Nalczyk Spartak Joszkar-Oła Kuzbass Kemerowo ? ? 4gr.+finał, 89 klubów
Mistrzostwa ZSRR w piłce nożnej - Wtoraja liga, finał Rosyjskiej FSRR (ros. Чемпионат СССР по футболу - вторая лига, Финал РСФСР)
1971     1 Zwiezda Perm Awtomobilist Nalczyk Iskra Smoleńsk ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1972     1 Kuzbass Kemerowo Mietałłurg Lipieck Amur Błagowieszczeńsk ? ? 6gr.+finał, ? klubów
1973     3 Kubań Krasnodar Iskra Smoleńsk Urałmasz Swierdłowsk ? ? 6gr.+finał, ? klubów
1974     1 Terek Grozny Rubin Kazań brak ? ? 4gr.+finał, ? klubów
1975     2 Dinamo Machaczkała Terek Grozny brak ? ? 4gr.+finał, ? klubów
1976     1 Iskra Smoleńsk Urałmasz Swierdłowsk Dinamo Leningrad ? ? 3gr.+finał, ? klubów
1977     2 Lokomotiw Kaługa Fakieł Woroneż SKA Chabarowsk ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1978 1 Obwód woroneski Kraj Stawropolski Kraj Krasnodarski ? ? ? drużyn
1979     nie rozgrywano z powodu Spartakiady Narodów ZSRR
1980     1 Rotor Wołgograd Zwiezda Perm Torpiedo Togliatti ? ? 4gr.+finał, ? klubów
1981     1 Dinamo Kirow Tiekstilszczik Iwanowo Dinamo Barnauł ? ? 4gr.+finał, ? klubów
1982     nie rozgrywano z powodu Spartakiady Narodów ZSRR
1983     2 Krylja Sowietow Kujbyszew Spartak Ordżonikidze Znamia Truda Oriechowo-Zujewo ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1984     1 Zorki Krasnogorsk Bałtika Kaliningrad Krylja Sowietow Kujbyszew ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1985     1 Gieołog Tiumeń Rostsielmasz Rostów nad Donem Dinamo Briańsk ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1986     1 Mietałłurg Lipieck Sokoł Saratów Krylja Sowietow Kujbyszew ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1987     4 Kubań Krasnodar Zwiezda Perm Tiekstilszczik Iwanowo ? ? 5gr.+finał, ? klubów
1988     1 Cemient Noworosyjsk Urałmasz Swierdłowsk Dinamo Briańsk ? ? 6gr.+finał, ? klubów
1989     1 Dinamo Briańsk Cemient Noworosyjsk Tiekstilszczik Kamyszyn ? ? 6gr.+finał, ? klubów
1990     nie rozgrywano
1991     3 Krylja Sowietow Samara Spartak Anapa Spartak Nalczyk ? ? ? klubów

Mistrzostwa Rosji (od 1992)

[edytuj | edytuj kod]
Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
1992     1 Spartak Moskwa Ałanija Władykaukaz Dinamo Moskwa 20 Rosja Jurij Matwiejew (Urałmasz) 2 rundy, 2 grupy po 10 klubów
1993     2 Spartak Moskwa Rotor Wołgograd Dinamo Moskwa 21 Rosja Wiktor Panczenko (KAMAZ) 18 klubów
1994     3 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa Lokomotiw Moskwa 21 Rosja Igor Simutienkow (Dinamo M.) 16 klubów
1995     1 Ałanija Władykaukaz Lokomotiw Moskwa Spartak Moskwa 25 Rosja Oleg Wierietiennikow (Rotor) 16 klubów
1996     4 Spartak Moskwa Ałanija Władykaukaz Rotor Wołgograd 23 Rosja Aleksandr Masłow (FK Rostow) 18 klubów
1997     5 Spartak Moskwa Rotor Wołgograd Dinamo Moskwa 22 Rosja Oleg Wierietiennikow (Rotor) 18 klubów
1998     6 Spartak Moskwa CSKA Moskwa Lokomotiw Moskwa 22 Rosja Oleg Wierietiennikow (Rotor) 16 klubów
1999     7 Spartak Moskwa Lokomotiw Moskwa CSKA Moskwa 21 Gruzja Giorgi Demetradze (Ałanija) 16 klubów
2000     8 Spartak Moskwa Lokomotiw Moskwa Torpedo Moskwa 18 Rosja Dmitrij Łośkow (Lokomotiw M.) 16 klubów
2001     9 Spartak Moskwa Lokomotiw Moskwa Zenit Petersburg 18 Rosja Dmitrij Wiaźmikin (Torpedo M.) 16 klubów
2002     1 Lokomotiw Moskwa CSKA Moskwa Spartak Moskwa 15 Rosja Rołan Gusiew (CSKA)
Rosja Dmitrij Kiriczenko (CSKA)
16 klubów
2003     1 CSKA Moskwa Zenit Petersburg Rubin Kazań 14 Rosja Dmitrij Łośkow (Lokomotiw M.) 16 klubów
2004     2 Lokomotiw Moskwa CSKA Moskwa Krylja Sowietow Samara 18 Rosja Aleksandr Kierżakow (Zenit) 16 klubów
2005     2 CSKA Moskwa Spartak Moskwa Lokomotiw Moskwa 14 Rosja Dmitrij Kiriczenko (FK Moskwa) 16 klubów
2006     3 CSKA Moskwa Spartak Moskwa Lokomotiw Moskwa 18 Rosja Roman Pawluczenko (Spartak M.) 16 klubów
2007     1 Zenit Petersburg Spartak Moskwa CSKA Moskwa 14 Rosja Roman Adamow (FK Moskwa)
Rosja Roman Pawluczenko (Spartak)
16 klubów
2008     1 Rubin Kazań CSKA Moskwa Dinamo Moskwa 20 Brazylia Vágner Love (CSKA) 16 klubów
2009     2 Rubin Kazań Spartak Moskwa Zenit Petersburg 21 Brazylia Welliton (Spartak M.) 16 klubów
2010     2 Zenit Petersburg CSKA Moskwa Rubin Kazań 19 Brazylia Welliton (Spartak M.) 16 klubów
2011/12     3 Zenit Petersburg Spartak Moskwa CSKA Moskwa 28 Wybrzeże Kości Słoniowej Seydou Doumbia (CSKA) 3 rundy, 16 klubów
2012/13     4 CSKA Moskwa Zenit Petersburg Anży Machaczkała 13 Brazylia Wánderson (FK Krasnodar)
Armenia Jura Mowsisjan (Spartak)
16 klubów
2013/14     5 CSKA Moskwa Zenit Petersburg Lokomotiw Moskwa 18 Wybrzeże Kości Słoniowej Seydou Doumbia (CSKA) 16 klubów
2014/15     4 Zenit Petersburg CSKA Moskwa FK Krasnodar 15 Brazylia Hulk (Zenit) 16 klubów
2015/16     6 CSKA Moskwa FK Rostów nad Donem Zenit Petersburg 20 Rosja Fiodor Smołow (FK Krasnodar) 16 klubów
2016/17     10 Spartak Moskwa CSKA Moskwa Zenit Petersburg 18 Rosja Fiodor Smołow (FK Krasnodar) 16 klubów
2017/18     3 Lokomotiw Moskwa CSKA Moskwa Spartak Moskwa 15 Holandia Quincy Promes (Spartak Moskwa) 16 klubów
2018/19     5 Zenit Petersburg Lokomotiw Moskwa FK Krasnodar 15 Rosja Fiodor Czałow (CSKA Moskwa) 16 klubów
2019/20     6 Zenit Petersburg Lokomotiw Moskwa FK Krasnodar 17 Sardar Azmun (Zenit)
Rosja Artiom Dziuba (Zenit)
16 klubów
2020/21     7 Zenit Petersburg Spartak Moskwa Lokomotiw Moskwa 20 Rosja Artiom Dziuba (Zenit) 16 klubów
2021/22     8 Zenit Petersburg PFK Soczi Dinamo Moskwa 19 Rosja Gamid Agałarow (FK Ufa) 16 klubów
2022/23     9 Zenit Petersburg CSKA Moskwa Spartak Moskwa 23 Brazylia Malcom (Zenit) 16 klubów
2023/24     10 Zenit Petersburg FK Krasnodar Dinamo Moskwa 21 Kolumbia Mateo Cassierra (Zenit) 16 klubów

Statystyka

[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja według klubów

[edytuj | edytuj kod]

W dotychczasowej historii Mistrzostw Rosji na podium oficjalnie stawało w sumie 13 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Spartak Moskwa, który zdobył 10 tytułów mistrzowskich.

Stan po zakończeniu sezonu 2023/24.

Lokalizacja drużyn mistrzowskich
10 i więcej mistrzostw Rosji
Lp. Klub Miejsca na podium Zwycięskie sezony
1. Spartak Moskwa 10 6 4 1992, 1993, 1994, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2016/17
2. Zenit Petersburg 10 3 4 2007, 2010, 2011/12, 2014/15, 2018/19, 2019/20, 2020/21, 2021/22, 2022/23, 2023/24
3. CSKA Moskwa 6 9 3 2003, 2005, 2006, 2012/13, 2013/14, 2015/16
4. Lokomotiw Moskwa 3 6 6 2002, 2004, 2017/18
5. Rubin Kazań 2 0 2 2008, 2009
6. Ałanija Władykaukaz 1 2 0 1995
7. Rotor Wołgograd 0 2 1
8. Dinamo Moskwa 0 1 6
9. FK Krasnodar 0 1 3
10. FK Rostów nad Donem 0 1 0
PFK Soczi 0 1 0
12. Anży Machaczkała 0 0 1
Krylja Sowietow Samara 0 0 1
Torpedo Moskwa 0 0 1

Klasyfikacja według miast

[edytuj | edytuj kod]

Siedziby klubów: Stan po zakończeniu sezonu 2023/24.

Miasto Liczba tytułów Kluby
Moskwa 19 Spartak Moskwa (10), CSKA Moskwa (6), Lokomotiw Moskwa (3)
Sankt Petersburg 10 Zenit Petersburg (10)
Kazań 2 Rubin Kazań (2)
Władykaukaz 1 Ałanija Władykaukaz (1)

Uczestnicy

[edytuj | edytuj kod]

Są 44 zespoły, które wzięli udział w 33 sezonach Mistrzostw Rosji, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2024/25 łącznie. Tylko Spartak Moskwa, Lokomotiw Moskwa i CSKA Moskwa były zawsze obecne w każdej edycji.

Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2024/25.

Uwaga:
  1. Pari Niżny Nowogród rozgrywał mecz jako FK Niżny Nowogród,
  2. FK Orenburg rozgrywał mecz jako Gazowik Orenburg.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]