Nadrenia-Palatynat

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Nadrenia-Palatynat
Rheinland-Pfalz
kraj związkowy
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Niemcy

Stolica

Moguncja

Kod ISO 3166-2

DE-RP

Premier

Malu Dreyer (SPD)

Powierzchnia

19 853,36 km²

Populacja (31 grudnia 2020)
• liczba ludności


4 098 391[1]

• gęstość

206 os./km²

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu

12

Liczba powiatów

24

Liczba gmin

2258

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba przedstawicieli w Bundesracie

4

Położenie na mapie Niemiec
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Niemcy

Nadrenia-Palatynat (niem. Rheinland-Pfalz, w skrócie RP lub RLP) – kraj związkowy w południowo-zachodnich Niemczech. Utworzony został 30 sierpnia 1946. Stolicą kraju związkowego jest Moguncja.

Graniczy z krajami związkowymi: Nadrenią Północną-Westfalią, Hesją, Saarą, Badenią-Wirtembergią oraz na zachodzie z Belgią, Francją i Luksemburgiem.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Ważniejsze miasta[edytuj | edytuj kod]

Jeziora[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

24 powiaty, 12 miast wydzielonych, 163 gmin związkowych (niem. Verbandsgemeinde), 2258 gmin.

24 powiaty:
  1. Ahrweiler (AW)
  2. Powiat Altenkirchen (AK)
  3. Alzey-Worms (AZ)
  4. Bad Dürkheim (DÜW)
  5. Bad Kreuznach (KH)
  6. Bernkastel-Wittlich (WIL)
  7. Birkenfeld (BIR)
  8. Cochem-Zell (COC)
  9. Donnersberg (KIB)
  10. Eifelkreis Bitburg-Prüm (BIT)
  11. Germersheim (GER)
  12. Kaiserslautern (KL)
  1. Kusel (KUS)
  2. Mainz-Bingen (MZ)
  3. Mayen-Koblenz (MYK)
  4. Neuwied (NR)
  5. Rhein-Hunsrück (SIM)
  6. Rhein-Lahn (EMS)
  7. Rhein-Pfalz (RP)
  8. Südliche Weinstraße (SÜW)
  9. Südwestpfalz (PS)
  10. Trier-Saarburg (TR)
  11. Vulkaneifel (DAU)
  12. Westerwald (WW)
Miasta na prawach powiatu:
  1. Frankenthal (Pfalz) (FT)
  2. Kaiserslautern (KL)
  3. Koblencja (KO)
  4. Landau in der Pfalz (LD)
  5. Ludwigshafen am Rhein (LU)
  6. Moguncja (MZ)
  1. Neustadt an der Weinstraße (NW)
  2. Pirmasens (PS)
  3. Spira (SP)
  4. Trewir (TR)
  5. Wormacja (WO)
  6. Zweibrücken (ZW)

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rzymska Porta Nigra z II wieku w Trewirze

W starożytności sięgały tu granice Cesarstwa Rzymskiego. Moguncja, Wormacja, Spira, Trewir i Koblencja były miastami rzymskimi. Po upadku cesarstwa, obszar został częścią państwa frankijskiego. Po jego rozpadzie sięgały tu Lotaryngia (zachód) i Frankonia (wschód), a od 959 Lotaryngia dzieliła się na Górną Lotaryngię (obejmującą współczesne zachodnie ziemie Nadrenii-Palatynatu, Saarę i francuską Lotaryngię) oraz Dolną Lotaryngię (północno-zachodnie skrawki regionu). Z biegiem czasu rozdrobnienie polityczne w regionie się pogłębiło, istniał tu szereg hrabstw, biskupstw i wolnych miast (m.in. Wormacja, Moguncja i Spira). Głównymi krajami regionu w późnym średniowieczu były Palatynat Reński, Elektorat Moguncji, Elektorat Trewiru i Hrabstwo Nassau. Sięgały tu także wschodnie granice Luksemburga (obejmowały m.in. miasta Bitburg i Schleiden).

W czasach nowożytnych sięgało tu także panowanie Francji, a nawet Szwecji (poprzez Palatynat Dwóch Mostów). W latach 1714–1719 księciem z upoważnienia w Palatynacie Dwóch Mostów był król Polski Stanisław Leszczyński, a w latach 1768–1801 ostatnim elektorem Trewiru był królewicz polski Klemens Wacław Wettyn. Na przełomie XVIII/XIX wieku ziemie na lewym brzegu Renu zostały opanowane przez Francję, natomiast prawobrzeżne Nassau w 1806 zostało przekształcone w księstwo. W 1815 Francja utraciła swe zdobycze wraz z wcześniejszymi posiadłościami (np. miastem Landau). Na kongresie wiedeńskim podjęto decyzję o podziale tego terytorium pomiędzy Prusy (Nadrenia), Bawarię (Palatynat Reński) i Hesję (Moguncja). Prusy zajęły także dotychczasowe wschodnie ziemie Luksemburga (II rozbiór Luksemburga). W 1871 region w całości znalazł się w granicach Niemiec.

Po II wojnie światowej region był częścią francuskiej strefy okupacyjnej, a niewielki obszar przy granicy z Luksemburgiem stanowił luksemburską strefę okupacyjną (miasta Bitburg i Saarburg)[2]. Kraj związkowy został sformowany 30 sierpnia 1946 r. zarządzeniem francuskiego rządu wojskowego z krainy Palatynat oraz części Nadrenii i Hesji-Nassau. Powstanie nowego kraju związkowego zostało zatwierdzone podczas referendum 18 maja 1947 roku.

W połowie lipca 2021 roku ten region i Nadrenia-Północna Westfalia zostały dotknięte przez powódź. Według danych na 16 lipca 2021 w wyniku przejścia fali powodziowej w tym kraju zginęło ponad 60 osób[3].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Rozwinięty przemysł chemiczny, środków transportu, maszynowy, elektroniczny, precyzyjny, metalurgiczny, obuwniczy, materiałów budowlanych, szklarski oraz spożywczy[4]. W regionie uprawia się jęczmień, pszenicę, warzywa, drzewa owocowe oraz hoduje się trzodę chlewną, bydło[4].

Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Deutsches Eck w Koblencji – na pierwszym planie rzeka Mozela, z tyłu na prawym brzegu twierdza Ehrenbreitstein

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [dostęp 2021-07-29] (niem.).
  2. ↑ Les débuts de 1944-1954 – L’Armée luxembourgeoise après la libération – Historique – Lëtzebuerger Arméi, armee.lu [dostęp 2018-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-30].
  3. ↑ Katastrofa w Niemczech. Co godzinę kolejne złe wiadomości [dostęp 2021-07-17].
  4. ↑ a b Nadrenia-Palatynat, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-10-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz)
  • Siedziba kraju związkowego: Moguncja (Mainz)
Miasta na prawach powiatu
Powiaty

flaga Nadrenii-Palatynatu

Podział administracyjny Niemiec
Kraje związkowe
(Bundesland)

Niemcy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nadrenia-Palatynat&oldid=68573482”