Przejdź do zawartości

Wymioty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Odruch wymiotny)
Wymioty
vomitus, emesis
Ilustracja
Klasyfikacje
ICD-10

R11

XIV-wieczna ilustracja wymiotowania z Tacuinum Sanitatis

Wymioty (łac. vomitus, emesis) – gwałtowny wyrzut treści pokarmowej na zewnątrz z żołądka (bądź z żołądka i jelit) poprzez przełyk i jamę ustną, w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha, przepony i klatki piersiowej. Wymioty (sprzyja im przepełnienie żołądka) często poprzedzają nudności lub im towarzyszą. Niekiedy odruchy wymiotne nie kończą się wymiotami.

Wymioty można rozpatrywać jako odruch organizmu w obronie przed zatruciem toksycznym pokarmem albo nadmiernym rozdęciem jakiegoś odcinka przewodu pokarmowego, które może prowadzić do jego uszkodzenia. Są ważnym i często spotykanym w praktyce klinicznej, lecz niecharakterystycznym objawem chorobowym, który może mieć liczne przyczyny, niekiedy niezwiązane z przewodem pokarmowym.

Kiedy nie udaje się wykryć przyczyny wymiotów, bywają one nazywane wymiotami czynnościowymi.

Patomechanizm

[edytuj | edytuj kod]

Wymioty są skutkiem pobudzenia ośrodków wymiotnych. Najważniejszy z nich koordynujący znajduje się w grzbietowej części tworu siatkowatego w rdzeniu przedłużonym, inne wysyłają bodźce z: aparatu przedsionkowego ucha, z narządów jamy brzusznej oraz ośrodków korowych. Ośrodek chemiowrażliwy (ang. chemoreceptor trigger zone), zlokalizowany na dnie komory czwartej, nie posiada bariery krew-mózg i wykazuje wrażliwość na różne związki chemiczne znajdujące się we krwi (m.in. leki[a] oraz egzotoksyny i endotoksyny, a także substancje wytwarzane przez organizm, na przykład po radioterapii). Sam ośrodek chemiowrażliwy nie jest w stanie wywołać wymiotów.

Przyczyny

[edytuj | edytuj kod]

Przyczyny wymiotów można podzielić na somatyczne (np. choroby przewodu pokarmowego), psychiczne (np. wywołujący wymioty widok lub zapach) lub wywołane zaburzeniami błędnika (np. choroba lokomocyjna).

Wymioty zachodzą też jako odruch fizjologiczny w ostrych zatruciach i innych sytuacjach, kiedy chronią organizm przed szkodliwymi substancjami, które dostały się do przewodu pokarmowego.

Do najczęstszych przyczyn wymiotów należą:

Inne wybrane przyczyny wymiotów:

Powikłania

[edytuj | edytuj kod]

Gdy wymioty są krótkotrwałe, zwykle nie powodują poważnych skutków. Natomiast przy długo trwających wymiotach, szczególnie jeśli towarzyszy im biegunka lub zlewne poty, może dojść do odwodnienia organizmu i zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (wymioty powodują utratę kwasu solnego produkowanego w żołądku). Odwodnienie może wymagać doustnej suplementacji płynów, a w niektórych przypadkach do uzupełnienia drogą dożylną.

Gwałtowne, nasilone wymioty mogą prowadzić do powstania pęknięć błony śluzowej przełyku (zespół Mallory’ego-Weissa) lub pęknięcia jego ściany (zespół Boerhaavego).

Powtarzające się wymioty mogą być przyczyną niedożywienia, wyniszczenia i przewlekłych zaburzeń metabolicznych.

Rodzaje wymiotów

[edytuj | edytuj kod]
  • wymioty krwiste
  • wymioty żółciowe
  • wymioty treścią pokarmową
  • wymioty kałowe

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

W wypadku wykrycia przyczyny, jeśli to możliwe, należy zastosować oprócz objawowego leczenia przeciwwymiotnego także leczenie przyczynowe.

W leczeniu objawowym zwykle stosuje się następujące leki przeciwwymiotne:

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • The Merck Manual : objawy kliniczne : praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010, s. 437-443. ISBN 978-83-7609-173-0.
  • Gastroenterologia Nettera. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010. ISBN 978-83-7609-185-3.
  • Andrzej Dąbrowski: Gastroenterologia (Wielka Interna). Warszawa: Medical Tribune Polska, 2010, s. 16-21. ISBN 978-83-60135-99-0.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]