Przejdź do zawartości

Rejs Roku – Srebrny Sekstant

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dar Pomorza
Sekstant z XIX w.
Nawigacja z sekstantem

Rejs Roku – Srebrny Sekstant – polskie wyróżnienia żeglarskie, przyznawane corocznie od roku 1970 w pierwszy piątek marca, dla uczczenia rocznicy opłynięcia 1 marca 1937 roku przylądka Horn przez żaglowiec szkolny Państwowej Szkoły Morskiej w GdyniDar Pomorza. Na pokładzie tej fregaty, która jest obecnie jednym z oddziałów Muzeum Morskiego w Gdańsku, zbiera się Jury Rejsu Roku.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Systematyczne honorowanie dokonań polskich żeglarzy zainicjowała grupa dziennikarzy Głosu Wybrzeża, pasjonatów żeglarstwa. Organizowali oni na Pomorzu cieszące się wielkim zainteresowaniem spotkania z Leonidem Teligą, który 30 kwietnia 1969 zakończył w Casablance ponad dwuletni rejs dookoła świata. Redaktorzy Tadeusz Jabłoński, Zenon Gralak i Kazimierz Kołodziej przygotowali regulamin dorocznych nagród Rejs Roku, za najwybitniejsze osiągnięcia polskich żeglarzy morskich, a Minister Żeglugi Jerzy Szopa ufundował główną nagrodę – Srebrny Sekstant. W następnych latach nagrodę fundowało Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej[1].

W 1973 roku ponownie polscy żeglarze pokonali trawers Hornu – jury Rejsu Roku przyznało Srebrny Sekstant Krzysztofowi Baranowskiemu, a drugie miejsce zajęli kapitanowie jachtu s/y EurosAleksander Kaszowski i Henryk Jaskuła[2].

W latach 1970–2019 główne nagrody Rejs Roku – Srebrny Sekstant otrzymały 45 jachty, 19 wypraw dookoła świata (wielki krąg), 12 startów w oceanicznych regatach, 15 rejsów polarnych. Wśród nagrodzonych osób było 47 kapitanów (3 kobiety, 4 żeglarzy polonijnych, 2 cudzoziemców, 9 osób uhonorowano dwukrotnie, 1 trzykrotnie[a]). Wyróżniono też jeden katamaran (Warta Polpharma) i jeden trójmasztowy jacht (Zawisza Czarny)[3].

Jury konkursu

[edytuj | edytuj kod]

W obradach Jury konkursu, odbywających się w salonie komendanta żaglowca-muzeum Dar Pomorza, biorą udział przedstawiciele organizatorów i zwycięzcy poprzednich edycji. W roku 2012 w obradach brali udział m.in.[1][4]: kontradmirał Czesław Dyrcz (przewodniczący Jury, rektor-komendant Akademii Marynarki Wojennej), Maciej Leśny (przedstawiciel Prezesa PZŻ, przewodniczący Komisji Żeglarstwa Morskiego) oraz publicyści-pomysłodawcy Rejsu Roku – Srebrnego Sekstantu – Tadeusz Jabłoński, Zenon Gralak i Aleksander Goski. W grupie żeglarzy reprezentujących laureatów edycji 1–42, znaleźli się m.in. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Jerzy Jaszczuk, Andrzej Rościszewski, Jerzy Wąsowicz.

Logo nagrody i opis

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze logo Rejsu Roku opracowano w roku 1970, przed ustanowieniem ministerialnej nagrody głównej (Sekstantu Roku); akcji patronował wówczas Głos Wybrzeża. Czarno białe logo miało kształt prostokąta z szerokim obramowaniem o lekko zaokrąglonych narożach. Dookoła wewnętrznego, białego prostokąta znajdował się schematyczny rysunek jachtu, przedstawionego jako trzy czarne pola: półokrąg przedstawiający kadłub slupa i dwa zniekształcone trójkąty, przedstawiające grot i fok. Wierzchołki żagli umieszczono na tle umownego obrazu kuli ziemskiej (równik, 2 południki i 2 równoleżniki). W czarnym obramowaniu prostokąta znajdował się biały napis (majuskuła): w dolnej części obwodu – 1970, a w części pozostałej – REJS ROKU * GŁOS WYBRZEŻA[2][5].

W następnych latach w szerokim obramowaniu wewnętrznego prostokąta były umieszczane napisy: REJS ROKU (po lewej stronie) i SREBRNY SEKSTANT (po prawej). W polu grota umieszczono herb Gdańska (dwa równoramienne krzyże w słup i korona). Logo było stosowane w wersji czarno-białej[6] oraz barwnej (granatowe obramowanie z białym napisem, a na białym tle wewnętrznego prostokąta – czarny kadłub żaglówki i czerwone żagle z barwnym herbem)[4][7][b].

Zwycięzcy konkursu Rejs Roku otrzymują symboliczne koło sterowe z plakietką, a zdobywcy I miejsca – dodatkowo sekstant, wręczany w drewnianym kuferku przez przedstawiciela ministerstwa podczas uroczystej gali w Dworze Artusa. W czasie tej samej uroczystości są wręczane nagrody Rejs Roku niższych stopni oraz Bursztynowa Róża Wiatrów – puchar od Prezydenta Gdańska[8][9].

Nagrodzeni Srebrnym Sekstantem

[edytuj | edytuj kod]
Zdobywcy pierwszej nagrody Rejs Roku Srebrny Sekstant[7][9]
Rok Laureat Jacht Uzasadnienie
1970 kpt. Andrzej Rościszewski Śmiały opłynięcie Islandii na s/y Śmiały
1971 kpt. Dariusz Bogucki Mestwin rejs na Spitsbergen i Jan Mayen na s/y Mestwin
1972 kpt. Bogdan Olszewski Alf rejs do Murmańska na s/y Alf
1973 kpt. Krzysztof Baranowski Polonez pierwsze polskie samotne opłynięcie globu ziemskiego wokół przylądka Horn na s/y Polonez
1974 kpt. Zygfryd Perlicki Copernicus za udział w pierwszych, w historii światowego żeglarstwa, załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów (s/y Copernicus)
kpt. Zdzisław Pieńkawa Otago za udział w pierwszych, w historii światowego żeglarstwa, załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów (s/y Otago)
1975 kpt. Richard Konkolski Czechy Nike samotny rejs dookoła świata na s/y Nike
1976 kpt. Kazimierz Jaworski Spaniel zdobycie II miejsca w klasie Jester w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na trasie PlymouthNewport na s/y Spaniel
1977 kpt. Kazimierz Jaworski Spanielek zdobycie II miejsca na s/y Spanielek w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na mini jachtach
1978 kpt. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz Mazurek pierwszy na świecie samotny rejs kobiety dookoła świata na s/y Mazurek
1979 kpt. Jerzy Rakowicz Spaniel zwycięstwo w regatach samotnych żeglarzy na trasie FalmouthAzory – Falmouth na s/y Spaniel
1980 kpt. Henryk Jaskuła Dar Przemyśla samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów z Gdyni do Gdyni wokół przylądka Horn na s/y Dar Przemyśla
1981 kpt. Wojciech Wierzbicki Gedania pierwsze polskie opłynięcie archipelagu Svalbard na s/y Gedania
1982 kpt. Ryszard Wabik Wojewoda Koszaliński rejs do Ameryki Południowej z opłynięciem przylądka Horn na s/y Wojewoda Koszaliński
1983 kpt. Michał Szafran Nasz Dom rejs dookoła świata na s/y Nasz Dom
1984 kpt. Andrzej Urbańczyk Nord IV samotny rejs dookoła świata na s/y Nord IV
1985 kpt. Wojciech Jacobson Vagabond rejs z Le Havre przez Kanał Panamski do Vancouver na s/y Vagabond
1986 kpt. Ryszard Wabik Tropiciel wyprawa dookoła świata szlakiem Władysława Wagnera na s/y Tropiciel
1987 kpt. Bogdan Marciniak Asterias rejs do Australii wokół przylądka Dobrej Nadziei na s/y Asterias
1988 kpt. Wojciech Jacobson,
kpt. Janusz Kurbiel,
kpt. Ludomir Mączka
Vagabond II pierwsze pokonanie arktycznego Przejścia Północno-Zachodniego z zachodu na wschód na s/y Vagabond
1989 kpt. Wojciech Ogrzewalski Futuro, Barrakuda transoceaniczne regaty na jachtach Futuro i Barakuda
1990 kpt. Jan Ludwig Zawisza Czarny rejs dookoła świata na s/y Zawisza Czarny
1991 kpt. Janusz Kurbiel Vagabond 3 dwukrotne opłynięcie Spitsbergenu na s/y Vagabond 3
1992 kpt. Wojciech Skórski Agnessa transatlantycki rejs na s/y Agnessa
1993 kpt. Jan Pinkiewicz Dar Świecia arktyczny rejs na s/y Dar Świecia
1994 kpt. Tadeusz Jakubowski White Eagle rejs dookoła świata na s/y White Eagle
1995 kpt. Jerzy Radomski Czarny Diament za wielką żeglarską włóczęgę w latach 1978–1995 na s/y Czarny Diament po wszystkich oceanach
1996 kpt. Mieczysław Siarkiewicz Borlawento opłynięcie Spitsbergenu na s/y Barlowento
1997 kpt. Roman Paszke MK Cafe zdobycie Admiral’s Cup 97 na s/y MK Cafe
1998 kpt. Andrzej Armiński Mantra 3 za doskonałą postawę w regatach EXPO’98 Round the World Rally na s/y Mantra 3
1999 kpt. Lech Kosakowski Nona samotny rejs Dunajem, Morzem Czarnym i Śródziemnym przez Atlantyk do Miami na s/y Nona
2000 kpt. Jerzy Wąsowicz Antica wielki rejs do obu Ameryk wokół przylądka Horn na s/y Antica
2001 kpt. Roman Paszke Warta-Polpharma za znakomitą postawę w wokółziemskich regatach jachtów wielokadłubowych The Race 2000 na s/y Warta – Polpharma
2002 kpt. Wacław Strusiński Alefant harcerska wyprawa na arktyczne wody Spitsbergenu na s/y Alefant
2003 kpt. Jacek Wacławski Stary rejs na s/y Stary wokół przylądka Horn z dotarciem do antarktycznej stacji polarnej PAN na Wyspie Króla Jerzego
2004 kpt. Przemysław Mączkowski Politechnika arktyczna wyprawa wokół Spitsbergenu, następnie dotarcie do wysp Archipelagu Franciszka Józefa na s/y Politechnika
2005 kpt. Barbara Królikowska Karolka wielki rodzinny rejs dookoła świata na s/y Karolka
2006 kpt. Dominik Bac,
kpt. Sławomir Skalmierski,
kpt. Tomasz Szewczyk,

kpt. Jacek Wacławski

Stary za pokonanie na jachcie Stary Przejścia Północno-Zachodniego
kpt. Tadeusz Natanek Nekton za pokonanie na jachcie Nekton Przejścia Północno-Zachodniego
2007 kpt. Jarosław Kaczorowski Allianz.pl za udany start na jachcie Allianz.pl w oceanicznych regatach samotnych żeglarzy Transat 6.50
2008 kpt. Tomasz Lewandowski Luka za rejs na jachcie Luka dookoła świata bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód
2009 kpt. Joanna Pajkowska Mantra Asia za rejs na jachcie Mantra Asia – najszybszy i drugi kobiecy samotny rejs dookoła świata pod polską banderą
2010 kpt. Jerzy Radomski Czarny Diament za wielką, trwającą 32 lata wyprawę życia po wszystkich oceanach, na jachcie Czarny Diament
2011 kpt. Zbigniew Gutkowski Operon Racing za znakomity start i zajęcie II miejsca w etapowych regatach wokółziemskich samotnych żeglarzy VELUX 5 Oceans Race na jachcie Operon Racing
2012 kpt. Tomasz Cichocki Polska Miedź za rejs dookoła świata na jachcie Polska Miedź z zawinięciem do jednego portu (1 lipca 2011 – 6 maja 2012)[10]
2013 kpt. Ryszard Wojnowski Lady Dana 44 za pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego pod polską banderą na jachcie Lady Dana 44[11]
2014 kpt. Ryszard Wojnowski Lady Dana 44 za pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na jachcie Lady Dana 44, zamykające okołobiegunową pętlę
2015 kpt. Piotr Kuźniar Selma Expeditions za rekordową południową żeglugę po antarktycznym Morzu Rossa oraz pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na jachcie Selma Expeditions[12]
2016 kpt. Szymon Kuczyński Atlantic Puffin za samotne opłynięcie świata na małym jachcie Atlantic Puffin w ramach projektu Maxus Solo Around[13]
2017 kpt. Joanna Pajkowska

kpt. Uwe Röttgering Niemcy

Rote 66 za zwycięski start, na s/y Rote 66, w transatlantyckich regatach TwoSTAR 2017
2018 kpt. Szymon Kuczyński Atlantic Puffin za samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów na niewielkim jachcie Atlantic Puffin
kpt. Mariusz Koper Katharsis II za opłynięcie Antarktydy trasą poniżej 60⁰ S na s/y Katharsis II
2019 kpt. Joanna Pajkowska Fanfan ze rejs na s/y Fanfan – samotnie dookoła świata bez zawijania do portów trasą wokół trzech przylądków[14]
2020 nie przyznano - czas pandemii skutkował zawieszeniem większości projektów żeglarskich – zdaniem Jury żaden ze zrealizowanych rejsów nie kwalifikował się do najwyższej nagrody
2021
2022 kpt. Michał Palczyński oraz Aleksandra Rapp Crystal za pacyficzny rejs pod hasłem „Tam gdzie rodzą się sztormy – wyprawa jachtem wzdłuż łańcucha Aleutów”: z Polinezji Francuskiej na Aleuty (ok. 5000 Mm), wzdłuż łańcucha amerykańskich Aleutów (ok. 1000 Mm), z Aleutów na Hawaje (ok. 2700 Mm); w sumie 8769 Mm[15][16][17]

Laureaci wielokrotni

[edytuj | edytuj kod]
liczba nazwisko lata
3 Joanna Pajkowska 2009, 2017, 2019
2 Wojciech Jacobson 1985, 1988
2 Kazimierz Jaworski 1976, 1977
2 Szymon Kuczyński 2016, 2018
2 Janusz Kurbiel 1988, 1991
2 Roman Paszke 1997, 2001
2 Jerzy Radomski 1995, 2010
2 Ryszard Wabik 1982, 1986
2 Jacek Wacławski 2003, 2006
2 Ryszard Wojnowski 2013, 2014
  1. Patrz sekcja Nagrodzeni.
  2. W przypadku nagród Rejs Roku niższych stopni prawa część obramowana nie jest wypełniona tekstem.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Komunikat Jury najwyższych polskich trofeów żeglarskich, Nagród Honorowych Rejs Roku 2012 i Srebrny Sekstant (Nagroda Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej). [w:] Strona internetowa Bractwa Kaphornowców [on-line]. www.bractwo-kaphornowcow. [dostęp 2013-02-17]. (pol.).
  2. a b “Rejs Roku / Srebrny Sekstant” – Szkic historyczny [online], Rejs Roku, 1 listopada 2012 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  3. Aleksander Gosk, Rejs Roku – szkic historyczny, [w:] Tomasz Falba, Znamy nagrodzonych Rejsami Roku, Portal Informacyjny » Żeglarski.info, 31 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-07] (pol.).
  4. a b Komunikat jury najwyższych polskich trofeów żeglarskich nagród honorowych Rejs Roku 2012 i Srebrny Sekstant 31.12.2012. [w:] Portal PZŻ [on-line]. www.pya.org.pl. [dostęp 2013-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-16)].
  5. Głos Wybrzeża : pismo Polskiej Partii Robotniczej, 1971.02.20-21 nr 43, Pomorska Biblioteka Cyfrowa, 20 lutego 1971 [dostęp 2023-03-07].
  6. Trochę historii – uroczystość Rejs Roku. [w:] Sail.info [on-line]. www.sail-info.pl, 2010-03-04. [dostęp 2013-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-29)]. (pol.).[martwy link]
  7. a b Zdobywcy Głównych Nagród Honorowych Rejs Roku i Srebrny Sekstant. [w:] Portal Gdańsk [on-line]. www.gdansk.pl, 2010-03-08. [dostęp 2013-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-01)].
  8. Kapitan Jerzy Radomski i Srebrny Sekstant (fot. Adam Warżawa). [w:] Uroczystość Rejs Roku 2010 [on-line]. polskalokalna.pl. [dostęp 2013-02-17].
  9. a b Zdobywcy głównych nagród honorowych Rejs Roku – Srebrny Sekstant w latach 1970–2013. [w:] Rejs Roku [on-line]. www.rejsroku.pl. [dostęp 2023-03-06].
  10. Komunikat Jury Polskich Trofeów Żeglarskich i Nagród Honorowych REJS ROKU 2012 i SREBRNY SEKSTANT. [w:] Sailnews Polska. Wiadomość, informacja [on-line]. www.portalzeglarski.com, 2012-12-31. [dostęp 2013-02-16]. (pol.).
  11. SREBRNY SEKSTANT DLA RYSZARDA WOJNOWSKIEGO. [w:] Subiektywny Serwis Informacyjny [on-line]. [dostęp 2014-01-03]. (pol.).
  12. Srebrny Sekstant i Rejs Roku 2015 dla kapitana Piotra Kuźniara!. rejsroku.pl, 31 grudnia 2015. [dostęp 2017-01-02].
  13. Szymon Kuczyński laureatem nagród Srebrny Sekstant i Rejs Roku 2016. RejsRoku.pl, 31 grudnia 2016. [dostęp 2017-01-02].
  14. Rejs Roku [online], www.rejsroku.pl [dostęp 2022-06-30].
  15. Rejs Roku – Srebrny Sekstant 2022. Wręczono nagrody dla najlepszych żeglarzy [online], Gdańsk – oficjalny portal miasta, 3 marca 2023 [dostęp 2023-03-06] (pol.).
  16. Michał Palczyński, Rejs Roku 2022 i Srebrny Sekstant dla Crystal! [online], skiff.pl, 4 marca 2023 [dostęp 2023-03-06] (pol.).
  17. Ola, Michał, Ruszyliśmy ku Aleutom! [online], skiff.pl, 25 czerwca 2022 [dostęp 2023-03-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]