Smółka pospolita
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Rząd | goździkowce | |
| Rodzina | goździkowate | |
| Rodzaj | smółka | |
| Gatunek | smółka pospolita | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Viscaria vulgaris Röhl Deutschl. Fl. ed. II. ii. 275 | ||
Smółka pospolita, firletka lepka (Viscaria vulgaris Röhl., właśc. Viscaria vulgaris Bernh.[2]) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Występuje w południowej, wschodniej i środkowej Europie oraz w Turcji[3]. W Polsce średnio pospolity, głównie na niżu, jest również uprawiany[4] .
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Według innych ujęć taksonomicznych gatunek ten włączony został do rodzaju lepnica (Silene) i ma nazwę Silene viscaria (L.) Jess.[3]. W innych jeszcze ujęciach zaliczony został do rodzaju firletka (Lychnis) jako firletka lepka (Lychnis viscaria L.)[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina o wysokości do 60 cm, przypominająca wyglądem firletkę poszarpaną. Pod ziemią posiada kłącze.
- Łodyga
- Wzniesiona, o wysokości 15-75 cm. Łodygi poniżej węzłów pokryte lepką wydzieliną, do której często przyklejają się mrówki oraz inne owady.
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwlegle, dolne liście łopatkowate, górne równowąskie. Wszystkie liście całobrzegie, nagie, ewentualnie orzęsione tylko w nasadzie.
- Kwiaty
- Zebrane w wiechę. Kwiaty promieniste, 5-krotne. Kielich 10-nerwowy, o działkach zrośniętych w długą rurkę. Płatki czerwone, całobrzegie lub płytko wycięte (to najbardziej charakterystyczna cecha różniąca smółkę od firletki poszarpanej) z niewielkim przykoronkiem. Wewnątrz kwiatów 10 pręcików i pojedynczy, górny słupek o długiej szyjce i 5 znamionach. Zdarzają się też kwiaty wyłącznie żeńskie lub wyłącznie męskie[5].
- Owoce
- Jajowata torebka z pięcioma przegrodami w dolnej części. Nasiona spłaszczone.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, hemikryptofit. Rośnie na suchych łąkach, na obrzeżach lasów i w świetlistych zaroślach. Kwitnie w maju i czerwcu. Przedprątne kwiaty zapylane są przez motyle[5]. Roślina miododajna, nektar znajduje się na dnie kwiatowym.
Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]
- Zastosowanie. Ze względu na ładne kwiaty i obfite kwitnienie jest uprawiana na rabatach jako roślina ozdobna. Uprawia się głównie ozdobne kultywary: 'Alba', 'Feuer', 'Plena`, 'Schnee', 'Splendens', 'Thurnau'.
- Uprawa. Jest w pełni mrozoodporna i łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na żyznej i próchnicznej glebie i na stanowisku słonecznym. Rozmnaża się ją przez nasiona lub przez podział rozrośniętych kep.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2010-02-12].
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.