Rycheza Lotaryńska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: poprawki błędów z Specjalna:LintErrors/missing-end-tag |
m MalarzBOT: poprawki błędów z Specjalna:LintErrors/missing-end-tag |
||
Linia 188: | Linia 188: | ||
|- style="vertical-align:top;" |
|- style="vertical-align:top;" |
||
| colspan="2" | <small>[[Gertruda Mieszkówna|Gertruda]]<br /> ur. ok. 1025<br /> zm. 4 I 1108<br /> </small> |
| colspan="2" | <small>[[Gertruda Mieszkówna|Gertruda]]<br /> ur. ok. 1025<br /> zm. 4 I 1108<br /> </small> |
||
| colspan="2" | <small>N.N., córka<br /> ur. ?<br /> zm. po 1052<br /> |
| colspan="2" | <small>N.N., córka<br /> ur. ?<br /> zm. po 1052<br /> </small> |
||
| colspan="2" | <small>[[Kazimierz I Odnowiciel]]<br /> ur. 25 VII 1016<br /> zm. 28 XI 1058<br /> </small> |
| colspan="2" | <small>[[Kazimierz I Odnowiciel]]<br /> ur. 25 VII 1016<br /> zm. 28 XI 1058<br /> </small> |
||
| colspan="2" | |
| colspan="2" | |
Wersja z 05:00, 19 lut 2019
Królowa Polski | |
Okres |
od 25 grudnia 1025 |
---|---|
Koronacja | |
Poprzednik |
Oda Miśnieńska (?) |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data urodzenia |
ok. 993 |
Data śmierci | |
Ojciec |
Erenfried Ezo, palatyn lotaryński |
Matka | |
Mąż | |
Dzieci |
Kazimierz I Odnowiciel, |
Data urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Czczona przez | |
Wspomnienie |
Rycheza Lotaryńska (Richeza, Richenza), zwana również Ryksą (Rixa) (ur. ok. 993, zm. 21 marca 1063 w Brauweiler) – królowa Polski jako żona Mieszka II, zwana błogosławioną[3].
Pierwsze lata życia i małżeństwo z Mieszkiem II
Była córką palatyna reńskiego Erenfrieda Ezzona i Matyldy, córki Ottona II, siostry Ottona III. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w klasztorze w Quedlinburgu (lub w Gandersheimie). Na mocy jednego z postanowień zjazdu w Merseburgu w 1013 roku została poślubiona przez Mieszka II Lamberta, co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju. Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski (Kazimierz I Odnowiciel), oraz dwie córki – Gertrudę i drugą, której imię nie jest znane.
Królowa Polski
W 1025 roku wraz z mężem została koronowana na królową Polski. Pod koniec 1031 roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczka Mieszka II do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Do końca życia używała tytułu królowej.
Wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po powstaniu ludowym i buncie Miecława[4].
Życie zakonne
W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii, który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci 21 marca 1063. Śmierć Rychezy odbiła się w Niemczech szerokim echem. Jej zgon utrwaliło co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zawiera następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w niezachowanej współcześnie kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką.
Pochówek
Po rozebraniu kościoła Panny Marii ad Gradus w 1817 r., jej zwłoki zostały przeniesione do katedry kolońskiej. W katedrze przenoszono je w różne miejsca, lecz ostatecznie spoczęły w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi[5]. W dniu 8 września 1959 r. dokonano otwarcia grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o wątłej posturze („die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt”). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co, jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.
Kult
W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą. Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako błogosławiona Rycheza. Jej wspomnienie liturgiczne w kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.
Rodzina
Małżeństwo i potomstwo
Rycheza z małżeństwa z Mieszkiem II (ur. 990, zm. 10 lub 11 maja 1034) miała troje dzieci:
- Kazimierz I Odnowiciel (ur. 25 lipca 1016, zm. 28 listopada 1058) – książę Polski (1038–1058)
- Nieznana z imienia córka Mieszka II Lamberta, (ur. ?, zm. po 1052) – żona Beli I, króla Węgier (1060–1063)[6]
- Gertruda (ur. ok. 1025, zm. 4 stycznia 1108) – żona Izjasława I, wielkiego księcia kijowskiego (od 1054)
Genealogia
Hermann Pusillus ur. ? zm. najwcześniej 996 |
Heylwig ur. ? zm. ? |
Otton II ur. 955 zm. 7 XII 983 |
Teofano ur. 956 zm. 15 VI 991 | ||||||||||
Ezzon ur. 955 zm. 21 V 1034 |
Matylda ur. 980 zm. 4 XI 1025 |
||||||||||||
Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10 lub 11 V 1034 OO 1013 |
Rycheza Lotaryńska (ur. ok. 993, zm. 21 III 1063) |
||||||||
Gertruda ur. ok. 1025 zm. 4 I 1108 |
N.N., córka ur. ? zm. po 1052 |
Kazimierz I Odnowiciel ur. 25 VII 1016 zm. 28 XI 1058 |
Rycheza w kulturze
Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści Jadwigi Żylińskiej Złota włócznia.
Przypisy
- ↑ J. Lechman: Relikwie królowej Rychezy, [w:] „Studia Lednickie”, Poznań 2002, R. 7, s. 352.
- ↑ A. Przeździecki; E. Rastawiecki: Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII w dawnej Polsce, seria 2, Warszawa 1855-1858.
- ↑ Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.
- ↑ Marek Urbański: Poczet królowych i żon władców Polskich, Warszawa 2006, s. 31–32
- ↑ Jasiński 1992 ↓, s. 116–117.
- ↑ Jasiński 1992 ↓.
Bibliografia
- K. Jasiński , Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa, Wrocław 1992, ISBN 83-85218-32-7 .
- Michał Tomaszek , Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy, Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2007, ISBN 978-83-60448-34-2, OCLC 189732948 .
Linki zewnętrzne
- Rycheza - pierwsza królowa Polski (audycja Programu 2 Polskiego Radia z dnia 27 lipca 2010 r. - rozmowa Hanny Marii Gizy z dr. Jerzym Pysiakiem)