Zenon Kliszko: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy, kat. |
int. i kol. kat. konsekw. |
||
Linia 22: | Linia 22: | ||
Był posłem do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|na Sejm Ustawodawczy]] oraz na [[Sejm PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej II kadencji|II]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|III]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV]] i [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej V kadencji|V]] kadencji. Pełnił funkcję przewodniczącego [[klub (parlament)|klubu poselskiego]] PPR w [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejmie Ustawodawczym]]. Od września 1948 do listopada 1949 podsekretarz stanu w [[Ministerstwo Sprawiedliwości (Polska)|Ministerstwie Sprawiedliwości]]. 13 listopada 1949 uchwałą III Plenum KC PZPR ''za brak czujności wobec wroga klasowego wykluczony z KC PZPR i pozbawiony prawa sprawowania funkcji we władzach partyjnych''. Od 1949 pracował w wydawnictwie „[[Książka i Wiedza]]”. W 1951 wszystkie jego utwory zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte [[Cenzura w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|cenzurą]]<ref name="cenzura">{{Cytuj książkę | tytuł = Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r | inni = posł. Zbigniew Żmigrodzki| wydawca = Wrocław | miejsce = Nortom | data = 2002 | strony = 20 | isbn = 8385829881}}</ref>. Od stycznia 1953 do maja 1956 był pozbawiony praw członka PZPR, w latach 1953–1954 był więziony. W okresie 1954–1956 pracował jako redaktor w [[Wydawnictwo Naukowe PWN|Państwowym Wydawnictwie Naukowym]]. |
Był posłem do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|na Sejm Ustawodawczy]] oraz na [[Sejm PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej II kadencji|II]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|III]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV]] i [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej V kadencji|V]] kadencji. Pełnił funkcję przewodniczącego [[klub (parlament)|klubu poselskiego]] PPR w [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejmie Ustawodawczym]]. Od września 1948 do listopada 1949 podsekretarz stanu w [[Ministerstwo Sprawiedliwości (Polska)|Ministerstwie Sprawiedliwości]]. 13 listopada 1949 uchwałą III Plenum KC PZPR ''za brak czujności wobec wroga klasowego wykluczony z KC PZPR i pozbawiony prawa sprawowania funkcji we władzach partyjnych''. Od 1949 pracował w wydawnictwie „[[Książka i Wiedza]]”. W 1951 wszystkie jego utwory zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte [[Cenzura w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|cenzurą]]<ref name="cenzura">{{Cytuj książkę | tytuł = Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r | inni = posł. Zbigniew Żmigrodzki| wydawca = Wrocław | miejsce = Nortom | data = 2002 | strony = 20 | isbn = 8385829881}}</ref>. Od stycznia 1953 do maja 1956 był pozbawiony praw członka PZPR, w latach 1953–1954 był więziony. W okresie 1954–1956 pracował jako redaktor w [[Wydawnictwo Naukowe PWN|Państwowym Wydawnictwie Naukowym]]. |
||
W październiku 1956 został członkiem KC PZPR. Od listopada tego samego roku do 1957 kierował Wydziałem Organizacyjnym KC. W latach 1957–1970 sprawował funkcję sekretarza KC, a od 1959 do 1970 członka [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC]]. W latach 1956–1957 ponownie pełnił również funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Od 1963 do 1970 przewodniczył Komisji Ideologicznej KC PZPR. Był wicemarszałkiem Sejmu [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej II kadencji|II]], [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|III]], [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV]] i [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej V kadencji|V]] kadencji oraz przewodniczącym klubu poselskiego PZPR (kadencje II–IV). W Sejmie Ustawodawczym przewodniczył Komisji Nadzwyczajnej do Zbadania Sprawy Ucieczki Posła Mikołajczyka i Towarzyszy, a w II kadencji Komisji Mandatowo-Regulaminowej. W latach 1958–1971 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu [[Front Jedności Narodu|Frontu Jedności Narodu]]. Był najbliższym współpracownikiem [[Władysław Gomułka|Władysława Gomułki]], nieoficjalnie nazywano go drugą osobą w państwie. Pod jego wpływem i namową, Władysław Gomułka podjął decyzję o zdjęciu ''[[Dziady (dramat)|Dziadów]]'' ze sceny [[Teatr Narodowy (Warszawa)|Teatru Narodowego w Warszawie]]. W czerwcu 1968 wszedł w skład Komitetu Honorowego obchodów 500. rocznicy urodzin [[Mikołaj Kopernik|Mikołaja Kopernika]]<ref>„[[Urania (czasopismo)|Urania]]”, nr 3, marzec 1969, s. 84</ref>. |
W październiku 1956 został członkiem KC PZPR. Od listopada tego samego roku do 1957 kierował Wydziałem Organizacyjnym KC. W latach 1957–1970 sprawował funkcję sekretarza KC, a od 1959 do 1970 członka [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC]]. W latach 1956–1957 ponownie pełnił również funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Od 1963 do 1970 przewodniczył Komisji Ideologicznej KC PZPR. Był wicemarszałkiem Sejmu [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej II kadencji|II]], [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|III]], [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV]] i [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej V kadencji|V]] kadencji oraz przewodniczącym klubu poselskiego PZPR (kadencje II–IV). W Sejmie Ustawodawczym przewodniczył Komisji Nadzwyczajnej do Zbadania Sprawy Ucieczki Posła Mikołajczyka i Towarzyszy, a w II kadencji Komisji Mandatowo-Regulaminowej. W latach 1958–1971 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu [[Front Jedności Narodu|Frontu Jedności Narodu]]. Był najbliższym współpracownikiem [[Władysław Gomułka|Władysława Gomułki]], nieoficjalnie nazywano go drugą osobą w państwie. Pod jego wpływem i namową, Władysław Gomułka podjął decyzję o zdjęciu ''[[Dziady (dramat)|Dziadów]]'' ze sceny [[Teatr Narodowy (Warszawa)|Teatru Narodowego w Warszawie]]. W czerwcu 1968 wszedł w skład Komitetu Honorowego obchodów 500. rocznicy urodzin [[Mikołaj Kopernik|Mikołaja Kopernika]]<ref>„[[Urania (czasopismo)|Urania]]”, nr 3, marzec 1969, s. 84.</ref>. |
||
W [[Grudzień 1970|grudniu 1970]] współodpowiedzialny za akcję pacyfikacyjną w [[Gdańsk]]u i [[Gdynia|Gdyni]], w następstwie czego 20 grudnia tego samego roku został zwolniony z obowiązków członka Biura Politycznego i Sekretariatu KC. 7 lutego 1971 usunięty ze składu KC PZPR, następnie z władz PZPR i władz państwowych. |
W [[Grudzień 1970|grudniu 1970]] współodpowiedzialny za akcję pacyfikacyjną w [[Gdańsk]]u i [[Gdynia|Gdyni]], w następstwie czego 20 grudnia tego samego roku został zwolniony z obowiązków członka Biura Politycznego i Sekretariatu KC. 7 lutego 1971 usunięty ze składu KC PZPR, następnie z władz PZPR i władz państwowych. |
||
Linia 33: | Linia 33: | ||
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] II klasy (1959) |
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] II klasy (1959) |
||
* [[Order Sztandaru Pracy]] |
* [[Order Sztandaru Pracy]] |
||
* [[Medal za Warszawę 1939–1945]] (1946)<ref>{{Monitor Polski|1946|26|43}}</ref> |
* [[Medal za Warszawę 1939–1945]] (1946)<ref>{{Monitor Polski|1946|26|43}}.</ref> |
||
* Wielki Oficer [[Order Zasługi Republiki Włoskiej|Orderu Zasługi Republiki Włoskiej]] (1965)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Order Odrodzenia dla G. Saragata. Odznaczenia włoskie dla przywódców polskich | czasopismo = [[Dziennik Polski]] | wolumin = 246 | strony = 1 | data = 16 października 1965 | url = http://mbc.malopolska.pl/publication/2145}}</ref> |
* Wielki Oficer [[Order Zasługi Republiki Włoskiej|Orderu Zasługi Republiki Włoskiej]] (1965)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Order Odrodzenia dla G. Saragata. Odznaczenia włoskie dla przywódców polskich | czasopismo = [[Dziennik Polski]] | wolumin = 246 | strony = 1 | data = 16 października 1965 | url = http://mbc.malopolska.pl/publication/2145}}</ref> |
||
* Order Ludowej Republiki Bułgarii I stopnia ([[Bułgaria]], 1967)<ref>„[[Trybuna Śląska|Trybuna Robotnicza]]”, nr 79 (7208), 4 kwietnia 1967, s. 1.</ref> |
* Order Ludowej Republiki Bułgarii I stopnia ([[Bułgaria]], 1967)<ref>„[[Trybuna Śląska|Trybuna Robotnicza]]”, nr 79 (7208), 4 kwietnia 1967, s. 1.</ref> |
||
Linia 89: | Linia 89: | ||
[[Kategoria:Sekretarze Komitetu Centralnego PZPR]] |
[[Kategoria:Sekretarze Komitetu Centralnego PZPR]] |
||
[[Kategoria:Uczestnicy wydarzeń Grudnia 1970 (strona rządowa)]] |
[[Kategoria:Uczestnicy wydarzeń Grudnia 1970 (strona rządowa)]] |
||
⚫ | |||
[[Kategoria:Wicemarszałkowie Sejmu Polski Ludowej]] |
[[Kategoria:Wicemarszałkowie Sejmu Polski Ludowej]] |
||
[[Kategoria:Wiceministrowie i urzędnicy PRL]] |
[[Kategoria:Wiceministrowie i urzędnicy PRL]] |
||
Linia 96: | Linia 97: | ||
[[Kategoria:Urodzeni w 1908]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1908]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1989]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1989]] |
||
⚫ |
Wersja z 20:04, 22 lut 2021
Data i miejsce urodzenia |
8 grudnia 1908 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Wicemarszałek Sejmu II, III, IV i V kadencji (PRL) | |
Okres |
od 20 lutego 1957 |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Zenon Kliszko, ps. „Zenon”, „Zenek” (ur. 8 grudnia 1908 w Łodzi, zm. 4 września 1989 w Warszawie) – polski prawnik i polityk, działacz komunistyczny, oficer AL i uczestnik powstania warszawskiego, najbliższy współpracownik Władysława Gomułki, członek Biura Politycznego KC PZPR (1959–1970), poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL II, III, IV i V kadencji, w latach 1957–1971 wicemarszałek Sejmu II, III, IV i V kadencji.
Życiorys
Syn Franciszka i Antoniny. Ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1925 wstąpił do Związku Młodzieży Komunistycznej w Polsce. Od 1931 do 1938 był członkiem Komunistycznej Partii Polski. Za publikacje w jej nielegalnym piśmie został w 1933 aresztowany przez policję. Zwolniono go ze względu na opinię psychiatry o jego ograniczonej poczytalności[1]. Od 1942 działał w Polskiej Partii Robotniczej, był też żołnierzem Gwardii Ludowej. Pełnił funkcję kierownika Centralnej Techniki PPR (odpowiedzialnego za drukarnie). Brał udział w powstaniu warszawskim jako podporucznik Armii Ludowej. Po jego upadku opuścił stolicę wraz z ludnością cywilną. Od sierpnia 1944 do września 1948 zasiadał w Komitecie Centralnym PPR, od kwietnia 1945 także w jego sekretariacie. Od października 1944 był jednocześnie kierownikiem Wydziału Personalnego KC. Od 20 maja 1945 do rozwiązania partii był w niej przewodniczącym Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej. Od września do grudnia 1948 był zastępcą członka KC. Następnie, od 15 grudnia 1948, działał w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, gdzie do listopada 1949 także był zastępcą członka Komitetu Centralnego.
Był posłem do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL II, III, IV i V kadencji. Pełnił funkcję przewodniczącego klubu poselskiego PPR w Sejmie Ustawodawczym. Od września 1948 do listopada 1949 podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. 13 listopada 1949 uchwałą III Plenum KC PZPR za brak czujności wobec wroga klasowego wykluczony z KC PZPR i pozbawiony prawa sprawowania funkcji we władzach partyjnych. Od 1949 pracował w wydawnictwie „Książka i Wiedza”. W 1951 wszystkie jego utwory zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą[2]. Od stycznia 1953 do maja 1956 był pozbawiony praw członka PZPR, w latach 1953–1954 był więziony. W okresie 1954–1956 pracował jako redaktor w Państwowym Wydawnictwie Naukowym.
W październiku 1956 został członkiem KC PZPR. Od listopada tego samego roku do 1957 kierował Wydziałem Organizacyjnym KC. W latach 1957–1970 sprawował funkcję sekretarza KC, a od 1959 do 1970 członka Biura Politycznego KC. W latach 1956–1957 ponownie pełnił również funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Od 1963 do 1970 przewodniczył Komisji Ideologicznej KC PZPR. Był wicemarszałkiem Sejmu II, III, IV i V kadencji oraz przewodniczącym klubu poselskiego PZPR (kadencje II–IV). W Sejmie Ustawodawczym przewodniczył Komisji Nadzwyczajnej do Zbadania Sprawy Ucieczki Posła Mikołajczyka i Towarzyszy, a w II kadencji Komisji Mandatowo-Regulaminowej. W latach 1958–1971 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Był najbliższym współpracownikiem Władysława Gomułki, nieoficjalnie nazywano go drugą osobą w państwie. Pod jego wpływem i namową, Władysław Gomułka podjął decyzję o zdjęciu Dziadów ze sceny Teatru Narodowego w Warszawie. W czerwcu 1968 wszedł w skład Komitetu Honorowego obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika[3].
W grudniu 1970 współodpowiedzialny za akcję pacyfikacyjną w Gdańsku i Gdyni, w następstwie czego 20 grudnia tego samego roku został zwolniony z obowiązków członka Biura Politycznego i Sekretariatu KC. 7 lutego 1971 usunięty ze składu KC PZPR, następnie z władz PZPR i władz państwowych.
Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A29-półkole 2-4)[4].
Odznaczenia (wybrane)
- Order Budowniczych Polski Ludowej (1964)[5]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Order Krzyża Grunwaldu II klasy (1959)
- Order Sztandaru Pracy
- Medal za Warszawę 1939–1945 (1946)[6]
- Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1965)[7]
- Order Ludowej Republiki Bułgarii I stopnia (Bułgaria, 1967)[8]
Publikacje
- Powstanie warszawskie. Warszawa: Książka i Wiedza, 1967.
Upamiętnienie
- Postać Zenona Kliszki pojawia się w filmie Czarny czwartek (2011) w reżyserii Antoniego Krauze. W jego rolę wcielił się Piotr Fronczewski.
Przypisy
- ↑ Towarzysz Zenon. polityka.pl, 28 sierpnia 1998.
- ↑ Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 20. ISBN 83-85829-88-1.
- ↑ „Urania”, nr 3, marzec 1969, s. 84.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
- ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 1, nr 170 z 20 lipca 1964.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43.
- ↑ Order Odrodzenia dla G. Saragata. Odznaczenia włoskie dla przywódców polskich. „Dziennik Polski”. 246, s. 1, 16 października 1965.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 79 (7208), 4 kwietnia 1967, s. 1.
Bibliografia
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992.
- Zenon Kliszko. dzieje.pl. [dostęp 11 grudnia 2018].
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 11 grudnia 2018].
- Informacje w BIP IPN. [dostęp 11 grudnia 2018].
- Zenon Kliszko. 1944.pl. [dostęp 11 grudnia 2018].
- Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- Autorzy objęci zapisem cenzury w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Członkowie Biura Politycznego KC PZPR
- Członkowie Komitetu Centralnego PPR
- Członkowie Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu
- Działacze Komunistycznego Związku Młodzieży Polski
- Działacze Komunistycznej Partii Polski
- Działacze robotniczy związani z Łodzią
- Honorowi członkowie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
- Kierownicy wydziałów Komitetu Centralnego PZPR
- Ludzie urodzeni w Łodzi
- Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945
- Odznaczeni Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)
- Oficerowie Armii Ludowej
- Oficerowie Gwardii Ludowej
- Osoby pozbawione członkostwa w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy odznaczeni bułgarskimi orderami i odznaczeniami
- Polacy odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej
- Posłowie do Krajowej Rady Narodowej
- Posłowie z okręgu Gdynia (PRL)
- Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)
- Powstańcy warszawscy
- Sekretarze Komitetu Centralnego PZPR
- Uczestnicy wydarzeń Grudnia 1970 (strona rządowa)
- Urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości (Polska Ludowa)
- Wicemarszałkowie Sejmu Polski Ludowej
- Wiceministrowie i urzędnicy PRL
- Więźniowie polityczni w II Rzeczypospolitej
- Więźniowie polityczni w Polsce Ludowej 1944–1956
- Zastępcy członków Komitetu Centralnego PZPR
- Urodzeni w 1908
- Zmarli w 1989