Sieciechów (województwo mazowieckie): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
WP:SK, poprawa linków |
drobne redakcyjne, drobne merytoryczne |
||
Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = |
|herb artykuł = |
||
|dopełniacz wsi = Sieciechowa |
|dopełniacz wsi = Sieciechowa |
||
|zdjęcie = |
|zdjęcie = Sieciechow Kosciol.jpg |
||
|opis zdjęcia = |
|opis zdjęcia = Kościół św. Wawrzyńca w Sieciechowie |
||
|województwo = [[Województwo mazowieckie|mazowieckie]] |
|województwo = [[Województwo mazowieckie|mazowieckie]] |
||
|powiat = [[Powiat kozienicki|kozienicki]] |
|powiat = [[Powiat kozienicki|kozienicki]] |
||
Linia 25: | Linia 25: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
[[Plik:Wies Sieciechow1.jpg|thumb|Siciechów]] |
|||
'''Sieciechów''' – [[wieś]] w [[powiat kozienicki|powiecie kozienickim]] w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]], [[Gmina Sieciechów|gminie Sieciechów]], po lewej stronie [[Wisła|Wisły]] przy drodze krajowej nr 48. |
'''Sieciechów''' – [[wieś]] w [[powiat kozienicki|powiecie kozienickim]] w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]], [[Gmina Sieciechów|gminie Sieciechów]], po lewej stronie [[Wisła|Wisły]] przy drodze krajowej nr 48. |
||
Linia 31: | Linia 33: | ||
Wieś jest siedzibą [[Gmina Sieciechów|gminy Sieciechów]]. |
Wieś jest siedzibą [[Gmina Sieciechów|gminy Sieciechów]]. |
||
== Historia |
== Historia == |
||
W okresie neolitu kopalnie krzemienia. Nazwę swą bierze od znanego [[palatyn]]a z czasów księcia [[Władysław I Herman|Władysława I Hermana]] – [[Sieciech (palatyn)|Sieciecha]], z rodu [[Topór (herb szlachecki)|Starżów-Toporczyków]], który obejmował funkcję w latach [[1080]]-[[1100]]<ref name="Piernikarczyk">{{cytuj stronę| url = http://www.polskiedzieje.pl/art/59| tytuł = Palatyn Sieciech (1080-1100)| data dostępu = 10 stycznia 2010| autor = Ł. Piernikarczyk | język = pl}}</ref>. Sieciechów był siedzibą rodu<ref>Zobacz hasło Sieciechów [w]: {{cytuj stronę|url=http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/490|tytuł=''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', T. X|data dostępu=2010-05-24|język=pl}} s. 490.</ref>. |
W okresie neolitu istniały tu kopalnie krzemienia. Nazwę swą bierze od znanego [[palatyn]]a z czasów księcia [[Władysław I Herman|Władysława I Hermana]] – [[Sieciech (palatyn)|Sieciecha]], z rodu [[Topór (herb szlachecki)|Starżów-Toporczyków]], który obejmował funkcję w latach [[1080]]-[[1100]]<ref name="Piernikarczyk">{{cytuj stronę| url = http://www.polskiedzieje.pl/art/59| tytuł = Palatyn Sieciech (1080-1100)| data dostępu = 10 stycznia 2010| autor = Ł. Piernikarczyk | język = pl}}</ref>. Sieciechów był siedzibą rodu<ref>Zobacz hasło Sieciechów [w]: {{cytuj stronę|url=http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/490|tytuł=''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', T. X|data dostępu=2010-05-24|język=pl}} s. 490.</ref>. |
||
Pierwszą znaną wzmiankę o Sieciechowie umieścił w [[XI wiek]]u [[Gall Anonim]], który napisał że nie było znaczniejszego grodu między [[Sandomierz]]em i [[Płock]]iem. W tutejszym grodzie zlokalizowanym na terenie dzisiejszej wsi Zajezierze więziony był Zbigniew - najstarszy syn księcia [[Władysław Herman|Władysława Hermana]]. W 1191 roku istniała tu kaplica ''de Szeczechow cum suis redditibus'', należaca do uposażenia kościoła św. Marii w Sandomierzu. Prowadziła też tędy droga z Radomia przez Zawichost na Ruś oraz przez Sandomierz do Krakowa. W [[1132]] roku [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława III Krzywoustego]] odebrał gród rodowi Starżów-Toporczyków i umieścił tu siedzibę [[kasztelania|kasztelanii]]. W [[1232]] roku Sieciechów został lokowany na prawie magdeburskim. W mieście powstała parafia pw. św. Wawrzyńca ([[parafia św. Wawrzyńca w Sieciechowie]]), która objęła ona swym zasięgiem okolice dzisiejszego [[Kazimierz Dolny|Kazimierza Dolnego]], [[Zwoleń|Zwolenia]], [[Kozienice|Kozienic]], [[Stężyca (województwo lubelskie)|Stężycy]] i [[Dęblin]]a. Miasto stało się portem nadwiślańskim i grodem obronnym. W 1233 roku po śmierci księcia Leszka Białego, książę [[Konrad Mazowiecki]] więził tu przez rok wdowę po Leszku, Grzymisławę z synkiem Bolesławem Wstydliwym. W 1239 roku wzmiankowany jest po raz pierwszy kasztelan sieciechowski Florian. W 1432 roku król Władysław Jagiełło ustanowił tu, a może potwierdził, targ w środę i jarmark na święto Dziesięciu Tysięcy Rycerzy oraz w dzień św. Wawrzyńca, które to dni do dzisiaj są w Sieciechowie odpustami. Po [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] w związku ze zmianą koryta [[Wisła|Wisły]] Sieciechów utracił prawa miejskie. |
|||
== Zabytki == |
|||
== Benedyktyński klasztor w Sieciechowie == |
|||
* '''Kościół Wniebowzięcia NMP''' (klasztorny) powstały w latach 1739-1767 w stylu barokowym |
|||
* '''Klasztor Benedyktynów''' - Klasztor położony na terenie Sieciechowa-Opactwa założył Sieciech lub Bolesław Krzywousty sprowadzając zakonników z [[Prowansja|Prowansji]]. Początkowo klasztor znajdował się w grodzie sieciechowskim, lecz po zmianie koryta Wisły został przeniesiony w miejsce, gdzie stoi do dnia dzisiejszego. Pierwotne miejsce jego lokalizacji nie jest dokładnie znane. Dzisiejszy klasztor powstał w 1733 roku. W średniowieczu powstała tutaj pierwsza w Polsce szkółka drzew owocowych, istniały [[folwark]]i, spichlerze, huta żelaza, kamieniołomy, [[browar]], winnica, gorzelnia. Benedyktyni wznieśli w czasie budowy [[Radom]]ia przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] kaplicę Marii Panny. Klasztor był dawniej warowny i miał posiadać 12 baszt, a opat Wereszczyński w 1588 roku na jego dozbrojenie przeznaczył dochód z wójtostwa ze wsi Psary. Benedyktyni posiadali [[kolegiata|kolegiatę]] św. Andrzeja wybudowaną przez Sieciecha w [[Kraków|Krakowie]], którą oddali siostrom Klaryskom w zamian za kościół [[święty Idzi|św. Idziego]]. [[Opat]] Wereszczyński przekazał w 1593 r. ów kościół [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]], która miała utrzymywać jednego studenta ze zgromadzenia sieciechowskiego. Z postanowienia Sejmu Piotrkowskiego utworzono w Sieciechowie szkołę, do której uczęszczały dzieci miejscowej szlachty: Rogowskich, Gniewoszów, Boguszów, [[Jan Kochanowski|Kochanowskich]], Siemińskich. Szkoła przestała istnieć po zjeździe Sejmu Stężyckiego w 1575 r. i [[rokosz]]u Partii Francuskiej, który zniszczył klasztor. Klasztor posiadał jedną z największych bibliotek w kraju. [[Bulla]] papieska z dnia 18 kwietnia [[1819]] nakazała likwidację wielu klasztorów w [[Polska|Polsce]], w tym sieciechowskiego. [[Folwark]]i klasztorne oddano w dzierżawę, część biblioteki spławiono [[galera]]mi do [[Warszawa|Warszawy]] – jedna z nich zatonęła. Sprzęty kościelne porozdawano, cenne obrazy zaginęły, posadzkę marmurową wywieziono do [[Sandomierz]]a. Opuszczone budynki i kościół zaczęły niszczeć do tego stopnia, że po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] kościół groził całkowitym zawaleniem. Na szczęście wyremontowano go i dziś można nadal podziwiać późnobarokowy wystrój, srebrną polichromię czy średniowieczne freski. Resztę zabudowań klasztornych rozebrano, część z nich znajduje się w ruinie stałej. Do dzisiaj zachowały się także: |
|||
** przeorat z 1733 roku (obecnie plebania) |
|||
** dzwonnica z XIX wieku |
|||
** pałac opacki, 1800 |
|||
** ogrodzenie murowane z kaplicami z 2 poł. XVIII wieku |
|||
* '''Kościół św. Wawrzyńca''' (parafialny) w stylu [[barok]]owym z 1710-1769. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII wieku, polichromia z wieku XIX. W 2 poł. XIX wieku powstała dzwonnica z dwoma dzwonami - gotyckim z 1459 roku i z 1869 roku |
|||
⚫ | * '''Zamek w Sieciechowie''' - Po zmianie koryta Wisły w latach 1342-1352 gród Sieciecha nie spełniał już roli grodu kontrolującego [[Wisła|Wisłę]]. Kronikarz [[Jan z Czarnkowa]] wzmiankował, że [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] zbudował tu murowany zamek, który prawdopodobnie zlokalizowano w rejonie Jeziora Czaple. Jak długo pełnił swą rolę obronną, nie wiadomo – brak jest źródeł pisanych. Unia [[Polska|Polski]] z [[Litwa|Litwą]] odsunęła zagrożenie ze wschodu, dlatego zamek w Sieciechowie utracił swoje znaczenie strategiczne. Ostatnia wzmianka pochodzi z 1575 r., kiedy to jedna z partii w czasie Sejmu Stężyckiego udaje się na naradę już do ruin zamku. Odtąd partia ta będzie zwana była ''sieciechowską''. W końcu [[XVIII wiek]]u widać było tylko resztkę ruin zamku. Na jego pozostałości natrafili też Niemcy w 1944 roku. Dziś można tam znaleźć jedynie odłamki skalne, ze względu na rozebranie przez okolicznych mieszkańców całego materiału budowlanego. |
||
Zabytki w okolicy: |
|||
⚫ | |||
[[Bulla]] papieska z dnia 18 kwietnia [[1819]] nakazała likwidację wielu klasztorów w [[Polska|Polsce]], w tym sieciechowskiego. [[Folwark]]i klasztorne puszczono w dzierżawę, część biblioteki spławiono [[galera]]mi do [[Warszawa|Warszawy]] – jedna z nich zatonęła. Sprzęty kościelne porozdawano, cenne obrazy zaginęły, posadzkę marmurową wywieziono do [[Sandomierz]]a. Opuszczone budynki i kościół zaczęły niszczeć do tego stopnia, że po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] kościół groził całkowitym zawaleniem. Na szczęście wyremontowano go i dziś można nadal podziwiać późnobarokowy wystrój, srebrną polichromię czy średniowieczne freski. Resztę zabudowań klasztornych rozebrano, część z nich znajduje się w ruinie stałej, część służy do dzisiaj jako plebania czy ośrodek wychowawczy. |
|||
* Głusiec - Fort VI „Głusiec” (twierdza Dęblin) z 1879 i z lat 1905-08, nr rej.: 2/A z 5.01.1979 |
|||
== Zamek kazimierzowsko-sieciechowski == |
|||
* Nagórnik Wielki - Fort kolejowy „Wannowski” (twierdza Dęblin) z 1885-87, XX, nr rej.: 1/A z 15.01.1979 |
|||
⚫ | Po zmianie koryta Wisły w latach 1342-1352 gród Sieciecha nie spełniał już |
||
== Gospodarka i transport == |
== Gospodarka i transport == |
Wersja z 21:02, 21 kwi 2011
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
Kościół św. Wawrzyńca w Sieciechowie | |
Państwo | mazowieckie |
---|---|
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności |
430 |
Strefa numeracyjna |
(+48) 48 |
Kod pocztowy |
26-922 |
Tablice rejestracyjne |
WKZ |
SIMC | |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Sieciechów – wieś w powiecie kozienickim w województwie mazowieckim, gminie Sieciechów, po lewej stronie Wisły przy drodze krajowej nr 48.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Wieś jest siedzibą gminy Sieciechów.
Historia
W okresie neolitu istniały tu kopalnie krzemienia. Nazwę swą bierze od znanego palatyna z czasów księcia Władysława I Hermana – Sieciecha, z rodu Starżów-Toporczyków, który obejmował funkcję w latach 1080-1100[1]. Sieciechów był siedzibą rodu[2].
Pierwszą znaną wzmiankę o Sieciechowie umieścił w XI wieku Gall Anonim, który napisał że nie było znaczniejszego grodu między Sandomierzem i Płockiem. W tutejszym grodzie zlokalizowanym na terenie dzisiejszej wsi Zajezierze więziony był Zbigniew - najstarszy syn księcia Władysława Hermana. W 1191 roku istniała tu kaplica de Szeczechow cum suis redditibus, należaca do uposażenia kościoła św. Marii w Sandomierzu. Prowadziła też tędy droga z Radomia przez Zawichost na Ruś oraz przez Sandomierz do Krakowa. W 1132 roku Bolesława III Krzywoustego odebrał gród rodowi Starżów-Toporczyków i umieścił tu siedzibę kasztelanii. W 1232 roku Sieciechów został lokowany na prawie magdeburskim. W mieście powstała parafia pw. św. Wawrzyńca (parafia św. Wawrzyńca w Sieciechowie), która objęła ona swym zasięgiem okolice dzisiejszego Kazimierza Dolnego, Zwolenia, Kozienic, Stężycy i Dęblina. Miasto stało się portem nadwiślańskim i grodem obronnym. W 1233 roku po śmierci księcia Leszka Białego, książę Konrad Mazowiecki więził tu przez rok wdowę po Leszku, Grzymisławę z synkiem Bolesławem Wstydliwym. W 1239 roku wzmiankowany jest po raz pierwszy kasztelan sieciechowski Florian. W 1432 roku król Władysław Jagiełło ustanowił tu, a może potwierdził, targ w środę i jarmark na święto Dziesięciu Tysięcy Rycerzy oraz w dzień św. Wawrzyńca, które to dni do dzisiaj są w Sieciechowie odpustami. Po powstaniu styczniowym w związku ze zmianą koryta Wisły Sieciechów utracił prawa miejskie.
Zabytki
- Kościół Wniebowzięcia NMP (klasztorny) powstały w latach 1739-1767 w stylu barokowym
- Klasztor Benedyktynów - Klasztor położony na terenie Sieciechowa-Opactwa założył Sieciech lub Bolesław Krzywousty sprowadzając zakonników z Prowansji. Początkowo klasztor znajdował się w grodzie sieciechowskim, lecz po zmianie koryta Wisły został przeniesiony w miejsce, gdzie stoi do dnia dzisiejszego. Pierwotne miejsce jego lokalizacji nie jest dokładnie znane. Dzisiejszy klasztor powstał w 1733 roku. W średniowieczu powstała tutaj pierwsza w Polsce szkółka drzew owocowych, istniały folwarki, spichlerze, huta żelaza, kamieniołomy, browar, winnica, gorzelnia. Benedyktyni wznieśli w czasie budowy Radomia przez Kazimierza Wielkiego kaplicę Marii Panny. Klasztor był dawniej warowny i miał posiadać 12 baszt, a opat Wereszczyński w 1588 roku na jego dozbrojenie przeznaczył dochód z wójtostwa ze wsi Psary. Benedyktyni posiadali kolegiatę św. Andrzeja wybudowaną przez Sieciecha w Krakowie, którą oddali siostrom Klaryskom w zamian za kościół św. Idziego. Opat Wereszczyński przekazał w 1593 r. ów kościół Akademii Krakowskiej, która miała utrzymywać jednego studenta ze zgromadzenia sieciechowskiego. Z postanowienia Sejmu Piotrkowskiego utworzono w Sieciechowie szkołę, do której uczęszczały dzieci miejscowej szlachty: Rogowskich, Gniewoszów, Boguszów, Kochanowskich, Siemińskich. Szkoła przestała istnieć po zjeździe Sejmu Stężyckiego w 1575 r. i rokoszu Partii Francuskiej, który zniszczył klasztor. Klasztor posiadał jedną z największych bibliotek w kraju. Bulla papieska z dnia 18 kwietnia 1819 nakazała likwidację wielu klasztorów w Polsce, w tym sieciechowskiego. Folwarki klasztorne oddano w dzierżawę, część biblioteki spławiono galerami do Warszawy – jedna z nich zatonęła. Sprzęty kościelne porozdawano, cenne obrazy zaginęły, posadzkę marmurową wywieziono do Sandomierza. Opuszczone budynki i kościół zaczęły niszczeć do tego stopnia, że po II wojnie światowej kościół groził całkowitym zawaleniem. Na szczęście wyremontowano go i dziś można nadal podziwiać późnobarokowy wystrój, srebrną polichromię czy średniowieczne freski. Resztę zabudowań klasztornych rozebrano, część z nich znajduje się w ruinie stałej. Do dzisiaj zachowały się także:
- przeorat z 1733 roku (obecnie plebania)
- dzwonnica z XIX wieku
- pałac opacki, 1800
- ogrodzenie murowane z kaplicami z 2 poł. XVIII wieku
- Kościół św. Wawrzyńca (parafialny) w stylu barokowym z 1710-1769. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII wieku, polichromia z wieku XIX. W 2 poł. XIX wieku powstała dzwonnica z dwoma dzwonami - gotyckim z 1459 roku i z 1869 roku
- Zamek w Sieciechowie - Po zmianie koryta Wisły w latach 1342-1352 gród Sieciecha nie spełniał już roli grodu kontrolującego Wisłę. Kronikarz Jan z Czarnkowa wzmiankował, że Kazimierz Wielki zbudował tu murowany zamek, który prawdopodobnie zlokalizowano w rejonie Jeziora Czaple. Jak długo pełnił swą rolę obronną, nie wiadomo – brak jest źródeł pisanych. Unia Polski z Litwą odsunęła zagrożenie ze wschodu, dlatego zamek w Sieciechowie utracił swoje znaczenie strategiczne. Ostatnia wzmianka pochodzi z 1575 r., kiedy to jedna z partii w czasie Sejmu Stężyckiego udaje się na naradę już do ruin zamku. Odtąd partia ta będzie zwana była sieciechowską. W końcu XVIII wieku widać było tylko resztkę ruin zamku. Na jego pozostałości natrafili też Niemcy w 1944 roku. Dziś można tam znaleźć jedynie odłamki skalne, ze względu na rozebranie przez okolicznych mieszkańców całego materiału budowlanego.
Zabytki w okolicy:
- Głusiec - Fort VI „Głusiec” (twierdza Dęblin) z 1879 i z lat 1905-08, nr rej.: 2/A z 5.01.1979
- Nagórnik Wielki - Fort kolejowy „Wannowski” (twierdza Dęblin) z 1885-87, XX, nr rej.: 1/A z 15.01.1979
Gospodarka i transport
Obecnie Sieciechów to miejscowość o charakterze typowo rolniczym.Mieszkańcy utrzymują się z rolnictwa lub pracują w okolicznych miastach. Przez wieś przebiega droga krajowa numer 48, a w bezpośredniej okolicy linia kolejowa Radom-Dęblin. Jest to osada o walorach turystycznych, znajduje się tam kilka gospodarstw agroturystycznych.
- ↑ Ł. Piernikarczyk: Palatyn Sieciech (1080-1100). [dostęp 10 stycznia 2010]. (pol.).
- ↑ Zobacz hasło Sieciechów [w]: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. X. [dostęp 2010-05-24]. (pol.). s. 490.
Linki zewnętrzne
- Sieciechów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 490 .