Przejdź do zawartości

Mława: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Mix321 (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
88 023 edycje
drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne redakcyjne
Linia 241: Linia 241:


== Zabytki ==
== Zabytki ==
* Kościół parafialny pw. św. Trójcy – wybudowany w [[1477]] pierwotnie gotycki w latach [[1882]]-[[1886]] powiększony i całkowicie przebudowany w tzw. [[styl toskański|stylu toskańskim]], w niektórych źródłach jego styl jest określany jako [[eklektyzm (architektura)|eklektyczny]]. Jedynymi pozostałościami po pierwotnym założeniu gotyckim jest okno w prezbiterium nad ołtarzem, [[łuk tęczowy]] oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie [[skarpa (architektura)|przypora]] zewnętrzna znajdująca się obecnie wewnątrz świątyni.
* Kościół parafialny pw. św. Trójcy – wybudowany w [[1477]] r. pierwotnie gotycki, powiększony w latach [[1882]]-[[1886]] i całkowicie przebudowany w tzw. [[styl toskański|stylu toskańskim]], w niektórych źródłach jego styl jest określany jako [[eklektyzm (architektura)|eklektyczny]]. Jedynymi pozostałościami po pierwotnym założeniu gotyckim jest okno w [[prezbiterium]] nad ołtarzem, [[łuk tęczowy]] oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie [[skarpa (architektura)|przypora]] zewnętrzna znajdująca się obecnie wewnątrz świątyni.
* [[Ratusz w Mławie|Ratusz miejski]] – zbudowany pod koniec [[XVIII wiek|XVIII]] w. Z wieży ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 [[hejnał Mławy]]
* [[Ratusz w Mławie|Ratusz miejski]] – zbudowany pod koniec [[XVIII wiek|XVIII]] w. Z wieży ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 [[hejnał Mławy]]
* Kościół pw. św. Wawrzyńca – [[1786]] r. na wzgórzu cmentarnym, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową.
* Kościół pw. św. Wawrzyńca – [[1786]] r. na wzgórzu cmentarnym, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową.
* "Lelewelówka" – drewniany spichlerz z XVIII w., jedyna pozostałość po zabudowaniach starościńskich czasami zwyczajowo zwanych zamkiem
* spichlerz "Lelewelówka" drewniany z XVIII w., jedyna pozostałość po zabudowaniach starościńskich, czasami zwyczajowo zwanych zamkiem
* Kamienice z elementami dekoracji secesyjnych z początku XX w.
* Secesyjne kamienice – początek XX w.
* Pomnik Obrońcom Mławy upamiętniający [[bitwa pod Mławą|bitwę pod Mławą]] w [[1939]] r.
* Pomnik Obrońcom Mławy upamiętniający [[bitwa pod Mławą|bitwę pod Mławą]] w [[1939]] r.
* [[Pozycja Mławska]] – linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzień II wojny światowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronów żelbetowych, pozostałości budowli ziemno drewnianych i okopów. Pozycja Mławska była główna areną [[bitwa pod Mławą|bitwy po Mławą]]
* [[Pozycja Mławska]] – linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzień II wojny światowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronów żelbetowych, pozostałości budowli ziemno drewnianych i okopów. Pozycja Mławska była główna areną [[bitwa pod Mławą|bitwy po Mławą]]

Wersja z 23:56, 5 maj 2011

{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]]
{{{opis zdjęcia}}}
Herb [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]]
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo {{{państwo}}}
Zarządzający

Burmistrz

Powierzchnia

35,50 km²

Wysokość

135–180 m n.p.m.

Populacja (2009)
• liczba ludności
• gęstość


{{{liczba ludności}}}
{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Nr kierunkowy

{{{numer kierunkowy}}}

Kod pocztowy

{{{kod pocztowy}}}

Tablice rejestracyjne

{{{tablice rejestracyjne}}}

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Mława – miasto i gmina w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim. Miasto powiatowe leżące na Mazowszu, na Wzniesieniach Mławskich, w pobliżu rz. Mławki, tuż przy granicy z województwem warmińsko-mazurskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego. Wg danych z 26 czerwca 2009 miasto posiadało 30 423 mieszkańców.

Geografia

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2005 Mława ma obszar 34,86 km², w tym:

  • użytki rolne: 54%
  • użytki leśne: 24%
  • tereny zurbanizowane i zabudowane: 21%
  • pozostałe – tereny różne i pod wodą 1%

Miasto stanowi 2,08% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2004[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 30 423 100 15 500 52,6 14 923 47,4
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 830,0 436,6 393,4

Według danych z roku 2002[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 1266,78 zł.

Klimat

Szablon:Pogoda infobox

Komunikacja

Ratusz

Przedsiębiorstwo PKS Mława jest jedną z największych firm tego typu w województwie mazowieckim. Zapewnia bezpośrednie połączenia Mławy z Bydgoszczą, Warszawą, Olsztynem, Toruniem, Łodzią, Łomżą, Płockiem, Ciechanowem i Gdańskiem. Kursy lokalne docierają do Żuromina, Lidzbarka, Raciąża, Działdowa, Nidzicy, Strzegowa, Glinojecka i innych miejscowości. W porze wakacji letnich przedsiębiorstwo uruchamia szereg linii dalekobieżnych łączących Warszawę i Mławę z kurortami takimi jak Jastrzębia Góra, Hel, Krynica Morska, Darłowo, Giżycko i Międzyzdroje. PKS Mława posiada 2 placówki terenowe – w pobliskim Żurominie oraz w Działdowie w województwie warmińsko-mazurskim.

W Mławie zatrzymują się pociągi Kolei Mazowieckich oraz PKP – Przewozy Regionalne. Pociągi podmiejskie docierają do Warszawy, Ciechanowa, Nasielska, Działdowa i Iłowa, zaś pospieszne do Warszawy, Krakowa, Gdańska, Olsztyna, Łodzi a w sezonie do Helu, Zakopanego i Kołobrzegu.

Przez Mławę przebiega droga krajowa nr 7, drogi wojewódzkie: nr 544 Brodnica - Działdowo – Mława – Przasnysz - Ostrołęka, nr 563 Rypin – Żuromin – Mława, nr 615 Mława – Ciechanów, drogi powiatowe o numerach: 351, 303, 312, 320, 352.

Edukacja

 Osobny artykuł: Edukacja w Mławie.

Edukacja mławska ma bogate tradycje historyczne a od pewnego czasu zapewnia pełen cykl edukacyjny od żłobka po studia wyższe zarówno w placówkach publicznych jak i prywatnych. W Mławie znajduje się 5 szkół podstawowych, 4 gimnazja, 4 licea ogólnokształcące i 5 liceów profilowanych i szkół zawodowych. Tę podstawową edukację uzupełnia szkolnictwo artystyczne – szkoła muzyczna I i II stopnia i wyższe – Instytut Filologiczno-Historyczny w Mławie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie. A od niedawna także kierunki studiów elektronika i telekomunikacja, informatyka celem wspierania lokalnego przemysłu elektronicznego.

Życie kulturalne

  • Kino "Kosmos"
  • Miejski Dom Kultury – strona
  • Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej – strona
  • Muzeum Juszkiewiczów – prywatne
  • Stacja Naukowa im. Stanisława Herbsta
  • Galeria Z – pracownia malarska
  • Archiwum Państwowe
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia – sala koncertowa z organami

Historia

Stary Rynek w Mławie. Widok ogólny na kościół farny Św. Trójcy i ratusz
Kamienica secesyjna, róg ulic Żeromskiego i 3 Maja
Kamienica secesyjna, Stary Rynek
Kamienica secesyjna przy Zielonym Rynku (w stanie ruiny)
Hala targowa
Kościół farny pod wezwaniem Św. Trójcy
Kościół na wzgórzu cmentarnym pod wezwaniem Św. Wawrzyńca
Dom drewniany piętrowy, ul. Warszawska 51
Modernistyczny budynek bankowy (lata trzydzieste XX wieku), ul. Lelewela 6

Kalendarium

  • 1426 – 2 lipca trzej książęta mazowieccy: Siemowit V, Trojden II i Władysław I odbywają w Mławie posiedzenie sądu książęcego.
  • 1429 – 13 lipca nadanie praw miejskich. Książęta mazowieccy nadają Mławie przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim.
  • 1470 – pierwszy mławianin Jakub syn Wojciecha z Mławy zapisał się na Akademię Krakowską.
  • 1477 – prawdopodobny rok wzniesienia pierwszego murowanego kościoła – kościół parafialny na rynku pod wezwaniem Św. Trójcy.
  • 1485 – najstarsza (pierwsza) wzmianka o szkole parafialnej i jej nauczycielu, był nim bakałarz Mikołaj
  • 1491 – został zatwierdzony przez księcia Janusza II cech szewców w Mławie na prawach szewców w Ciechanowie.
  • 1495 – Mława przestała być miastem książęcym i została przez króla Jana Olbrachta włączona do ziem Królestwa Polskiego stając się częścią dóbr królewskich.
  • 1504 – źródła historyczne wymieniają pierwszego znanego burmistrza Mławy, którym jest Piotr Czychwlas.
  • 1521 – podczas wojny pruskiej Mławę najechały i złupiły wojska krzyżackie, w mieście wybuchł wielki pożar
  • 1545
    • Mława powiększyła swoje terytorium przez włączenie do miasta części łąk Niemyje.
    • przywilej Zygmunta Starego na pobudowanie ratusza.
  • 1550 – prawdopodobnie w tym roku powstał na obecnym wzgórzu cmentarnym drewniany kościół pw. Św. Wawrzyńca.
  • 1572-1573 – epidemia dżumy, zmarło 1300 osób
  • Pod koniec XVI w. Janusz Grabowski wykupił wójtostwo Mławy z rąk prywatnych[5]
  • 1659 – wojska szwedzkie spaliły Mławę.
  • 1661-1662 – epidemia dżumy
  • 1692 – 23 listopada wielki pożar strawił prawie całe miasto włącznie z kościołem i ratuszem.
  • 1708-1712 – epidemia dżumy.
  • 1730 – powstanie na mocy przywileju Augusta II cechu oraczy.
  • 1764 – Mława staje się starostwem grodowym.
  • 1776 – 19 września kolejny wielki pożar niszczy pięć ulic i ratusz.
  • 1782 – zakończenie odbudowy spalonego ratusza
  • 1795 – Mława przechodzi pod panowanie Prus (III rozbiór Polski)
  • 1797 – władze zaborcze zorganizowały getto żydowskie
  • 1805 – powstała pierwsza apteka
  • 1807 – Mława została włączona do Księstwa Warszawskiego.
  • 1815 – Mława została włączona do Królestwa Polskiego.
  • 1824 – zwiększenie terytorium miasta przez włącznie w jego skład przedmieść (wsi?) Zabrody.
  • 1837 – epidemia cholery
  • 1856 – powstaje szpital
  • 1869 – popowstaniowe represje, carskie władze zamykają szkołę powiatową.
  • 1877 – oddanie do użytku linii kolejowej, dworca, powstaje komora celna i warsztaty kolejowe
  • 1889 – powstanie straży pożarnej
  • 1898 – epidemia cholery
  • 1906
    • otwarcie Szkoły Handlowej (siedmioklasowej)
    • otwarcie pierwszej biblioteki i czytelni
  • 1909 – powstała Mławska Spółdzielnia Spożywców
  • 1914 (lipiec i sierpień) – miasto na przemian czternaście razy zajmowane przez wojska niemieckie i rosyjskie.
  • 1917 – powstało gimnazjum żydowskie
  • 1923 – data założenie Miejskiego Klubu Piłkarskiego – Mławianka Mława
  • 1925 – została uruchomiona elektrownia miejska
  • 1929 – 18 grudnia otwarcie muzeum regionalnego
  • 1930 – w Mławie złożył wizytę prezydent Ignacy Mościcki.
  • 1939 – II wojna światowa
  • do 1942 - wymordowanie przez Niemców 6.500 mławskich Żydów
  • 1945 – 18 stycznia Niemcy zamordowali w żwirowni na Kalkówce pod Mławą 364 osoby.
  • 1985 – w Mławie uroczystą wizytę złożył przedstawiciel stolicy apostolskiej arcybiskup Luigi Poggi.
  • 1987 – powstała parafia Matki Bożej Królowej Polski
  • 1991 – Pogrom mławski
  • 1999 – Mława po raz kolejny stałą się miastem powiatowym
  • 2003 – 12 października Rada Miejska w Mławie nadała tytuł Honorowego Obywatela miasta Mławy papieżowi Janowi Pawłowi II
  • 2004 – 1 stycznia przyłączono do granic administracyjnych Mławy wsie Piekiełko i Krajewo

Zabytki

  • Kościół parafialny pw. św. Trójcy – wybudowany w 1477 r. pierwotnie gotycki, powiększony w latach 1882-1886 i całkowicie przebudowany w tzw. stylu toskańskim, w niektórych źródłach jego styl jest określany jako eklektyczny. Jedynymi pozostałościami po pierwotnym założeniu gotyckim jest okno w prezbiterium nad ołtarzem, łuk tęczowy oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie przypora zewnętrzna znajdująca się obecnie wewnątrz świątyni.
  • Ratusz miejski – zbudowany pod koniec XVIII w. Z wieży ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 hejnał Mławy
  • Kościół pw. św. Wawrzyńca – 1786 r. na wzgórzu cmentarnym, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową.
  • spichlerz "Lelewelówka" drewniany z XVIII w., jedyna pozostałość po zabudowaniach starościńskich, czasami zwyczajowo zwanych zamkiem
  • Kamienice z elementami dekoracji secesyjnych z początku XX w.
  • Pomnik Obrońcom Mławy upamiętniający bitwę pod Mławą w 1939 r.
  • Pozycja Mławska – linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzień II wojny światowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronów żelbetowych, pozostałości budowli ziemno drewnianych i okopów. Pozycja Mławska była główna areną bitwy po Mławą
  • Więzienie powiatowe wybudowane w 1889 roku, obecnie siedziba oddziału Archiwum Państwowego Miasta Stołecznego Warszawy.
  • Hala Targowa z 1912 roku wybudowana według projektu miejskiego architekta Stefana Usakiewcza
  • Spichlerz Obywatelski przy ulicy Długiej, wybudowany w latach sześćdziesiątych XIX wieku, obecnie supermarket i dom handlowy
  • Park miejski im. Dąbrowszczaków, założony w 1897 roku jako ogród spacerowy, powstał z poszerzenia ogrodu przy cerkwi prawosławnej. Przez mieszczan zwany "Salonem Mławy". Po II wojnie światowej nazwany im. J. Stalina a od 1956 do dzisiaj im. Dąbrowszczaków. W parku warto zobaczyć fontannę wykonaną w brązie według projektu autorstwa Andrzeja Borcza przedstawiającą czterech zdunów, legendarnych założycieli miasta i Muławę od której imienia miasto wywodzi swoją nazwę, pomnik Józefa Piłsudskiego, Dąb Niepodległości z tablicą pamiątkową oraz dawną popówkę, jedyna pozostałość po cerkwi obecnie przychodnię dziecięcą.

Kościoły

W Mławie działają cztery parafie rzymskokatolickie oraz dwa zbory o charakterze ewangelicznym:

Parafie rzymskokatolickie

Zbory ewangeliczne

Inne ciekawe obiekty

  • Budynek bankowy przy ulicy Lelewela 6 (lata trzydzieste XX w.) – wybitny w skali kraju przykład modernizmu, realizacja pracy dyplomowej absolwenta Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej Wacława Olszewskiego (domniemane autorstwo projektu).
  • Dom drewniany piętrowy przy ulicy Warszawskiej 51

Mławianie

Osoby urodzone w Mławie

Osoby związane z Mławą

Sport i turystyka

  • Zalew "Ruda"
  • Stadion Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji
  • Hala sportowa
  • Klub Strzelectwa Sportowego "Kaliber" - w pełni kryta strzelnica sportowa
  • Mławska Kolej Dojazdowa (wąskotorowa)
  • Korty ziemne "TKiKF Relax"
  • Kryty basen
  • MKS Mława
  • AZS UWM Mława – siatkówka
  • Las miejski – strzelnica sportowa, ścieżka zdrowia, miejsce spacerów
  • Park miejski im. Dąbrowszczaków
  • Uczniowski klub judo
  • Hufiec ZHP Mława
  • 19 sierpnia 2007 miał miejsce w Mławie wyścig rowerowy z serii Mazovia MTB Marathon. Rozegrano też Mistrzostwa Mazowsza w Maratonie MTB

Ciekawostki

W filmie Nie ma róży bez ognia rozgrywa się "dramatyczna" sytuacja związana z autobusem do Mławy, do którego chce wejść główny bohater Jan Filikiewicz, aby dowiedzieć się, co wiąże z Mławą Jerzego Dąbczaka, byłego męża Wandy Filikiewicz, zakwaterowanego do mieszkania Filikiewiczów.

W Mławie znajduje się europejskie centrum LG – fabryka telewizorów i monitorów. Sprzęt produkowany w Mławie sprzedawany jest w całej Europie[potrzebny przypis].

Sąsiednie gminy

Iłowo-Osada, Lipowiec Kościelny, Szydłowo, Wieczfnia Kościelna, Wiśniewo,Dzierzgowo

  1. ↑ Włoskie gminy Castellalto, Cellino Attanasio, Cermignano, Canzano podpisały umowę wspólnie jako Związek Gmin 4C.
  2. ↑ Urząd Miasta Mława - Miasta partnerskie
  3. ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
  4. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. ↑ Wojciech Górczyk, Ciechanów- Lokacja i geneza herbu, "In Tempore", Uniwersytet Mikołaja Kopernika, s.11 ISSN: 1898-9020 [1]

Bibliografia

  • praca zbiorowa, Ziemia Zawkrzeńska, Mława 1996, wyd. Stacja Naukowa w Mławie im. Stanisława Herbsta, ISBN (brak)
  • Wojciech Górczyk, Ciechanów- Lokacja i geneza herbu, "In Tempore", Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ISSN: 1898-9020 [2]
  • Leszek Zygner, Historia parafii mławskiej, Toruń 1995, wyd. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ISBN 83-86014-09-6
  • dr. Leszek Zygner, Mława – miasto pogranicza, Ciechanów 2002, wyd. Drukarz S.C. i Stowarzyszenie Rozwoju Wiedzy i Umiejętności w Mławie, ISBN 83-905127-7-7
  • Katalog Zabytków Sztuki w Polsce pod redakcją Izabeli Galiciej i Hanny Sygietyńskiej, tom X – Dawne województwo warszawskie zeszyt 9 – Mława i okolice, Warszawa 1985, wyd. Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki, ISBN 83-221-0300-X
  • Dominik Staszewski, Mława – opis historyczny, Warszawa 1907, druk Fr. Karpińskiego, Elektoralna 14, ISBN (brak)
  • dr. Józef Ostaszewski, Osobliwości historyczne Mławy, Mława 1937, druk B. Kowalskiego, ISBN (brak)

Linki zewnętrzne

Szablon:Linki do map Polski


Zobacz też

Szablon:Miasta powiatowe województwa mazowieckiego

Powiat mławski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu mławskiego

Powiat mławski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mława&oldid=26347391”