Raków (powiat kielecki): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
wieś na osadę |
→Zabytki: drobne merytoryczne |
||
Linia 47: | Linia 47: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* [[kościół św. Trójcy w Rakowie|kościół parafialny pw. św. Trójcy]], wzniesiony w latach 1640-1645 z fundacji biskupa krakowskiego. Kościół postawiono na miejscu zburzonego zboru ariańskiego. Wewnątrz wyposażenie w stylu późnobarokowym. |
* [[kościół św. Trójcy w Rakowie|kościół parafialny pw. św. Trójcy]], wzniesiony w latach 1640-1645 z fundacji biskupa krakowskiego Zadzika. Kościół postawiono na miejscu zburzonego zboru ariańskiego. Wewnątrz wyposażenie w stylu późnobarokowym. |
||
* [[Dom ministra ariańskiego w Rakowie|Dom ministra ariańskiego]] z przełomu XVI i XVII wieku. |
* [[Dom ministra ariańskiego w Rakowie|Dom ministra ariańskiego]] z przełomu XVI i XVII wieku. |
||
* [[Dom ariański w Rakowie|Dom ariański zwany także ''Domem wójta'']] z przełomu XVI i XVII wieku. |
* [[Dom ariański w Rakowie|Dom ariański zwany także ''Domem wójta'']] z przełomu XVI i XVII wieku. |
Wersja z 15:35, 25 mar 2015
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
Widok ogólny | |
Państwo | świętokrzyskie |
---|---|
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2008) |
1174 |
Strefa numeracyjna |
(+48) 41 |
Kod pocztowy |
26-035 |
Tablice rejestracyjne |
TKI |
SIMC |
0265879 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |
Strona internetowa |
Raków – osada[1] [2] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Raków. Położona nad rzeką Czarną Staszowską przy zalewie Chańcza w kierunku południowo-wschodnim od Kielc i w odległości 15 km na północny zachód od Staszowa. Dawne miasto, w XVII w stanowiło ważny ośrodek polskiego arianizmu.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Raków.
Przez osadę przechodzi żółty szlak turystyczny z Szydłowa do Widełek.
Historia
Miasto Raków założył w 1569 roku kasztelan żarnowski Jan Sienieński, ogłaszając w nim tolerancję religijną. Nazwa miasta pochodzi od herbu Warnia (inaczej: Rak), który był rodowym godłem Jadwigi Gnoińskiej, żony założyciela Rakowa.
Raków w krótkim czasie stał się centrum życia braci polskich zwanych arianami mieszkających w Polsce, jako że założyciele miasta byli wyznawcami ruchu reformatorskiego. Pod koniec XVI wieku założono drukarnię ariańską. Na początku XVII wieku wybrano Raków na ośrodek organizacyjny zboru ariańskiego. Miasto szybko się rozwijało. Powstał w tym czasie przemysł tkacki, papierniczy, garncarski i browarniczy. Wybudowano także okazały ratusz i most na Czarnej.
W latach 1602-1638 istniała w Rakowie szkoła ariańska o międzynarodowej sławie, gdzie nauczanie prowadzono w oparciu o własne podręczniki, autorstwa wykładających w szkole profesorów.
W wyniku nasilającej się kontrreformacji, pod pretekstem zniszczenia krzyża przez młodzież ariańską, 19 kwietnia 1638 roku sąd królewski zakazał dalszej działalności rakowskiego zboru, w tym także drukarni i szkoły oraz skazał na banicję nauczycieli[3]. Po wygnaniu arian z Polski miasto podupadło i opustoszało. Jego rangi nie przywróciło ufundowanie przez biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika wspaniałego kościoła. W 1641 roku biskup osadził w Rakowie reformatów. Ich zadaniem było nawracanie pozostałych w mieście arian i ich zwolenników. Zakonnicy opuścili miasto ok. 1649 roku. Pod koniec XVII wieku miasto liczyło 700 mieszkańców.
Po III rozbiorze Polski Raków znalazł się początkowo pod zaborem austriackim, potem rosyjskim. W 1820 Raków miał 926 mieszkańców, w 1864 liczba ich wzrosła do 2007; znaczną część stanowiła ludność żydowska[3]. W 1869 roku, jak wiele innych polskich miast, utracił prawa miejskie.
Zabytki
- kościół parafialny pw. św. Trójcy, wzniesiony w latach 1640-1645 z fundacji biskupa krakowskiego Zadzika. Kościół postawiono na miejscu zburzonego zboru ariańskiego. Wewnątrz wyposażenie w stylu późnobarokowym.
- Dom ministra ariańskiego z przełomu XVI i XVII wieku.
- Dom ariański zwany także Domem wójta z przełomu XVI i XVII wieku.
- Poreformacki kościół św. Anny z ok. 1641.
- Domy z przełomu XVI i XVII wieku; w niektórych zachowane izby sklepione kolebkowo z lunetami – Pl. Wolności 17 (bar „Arianka”) oraz Pl. Wolności 18 (sklep Art. przemysłowe)[4][5]
- Luterska Górka - dawny cmentarz ariański z XVI - XVII wieku.
Osoby związane z Rakowem
- Z tym tematem związana jest kategoria:
Zobacz też
- Akademia Rakowska
- Zbór ariański w Rakowie
- Dom ariański w Rakowie
- Dom ministra ariańskiego w Rakowie
- Luterska Górka w Rakowie
- Kościół św. Anny w Rakowie
- Synagoga w Rakowie
- Cmentarz żydowski w Rakowie
- Herb Rakowa
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-12-21].
- ↑ a b Stanisław Cynarski (red.), Raków ognisko ariznizmu, PWN, Kraków 1968.
- ↑ Ryszard Kuc: Serwis internetowy Gminy Szydłów. [dostęp 6 września 2009]. (pol.).
- ↑ Rakowska Internetowa Izba Pamięci. [dostęp 6 września 2009]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Raków (6), łac. Rakovia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 507 ., S. 507—508.