Zelwa (osiedle typu miejskiego): Różnice pomiędzy wersjami
![Ziemia](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 25: | Linia 25: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze Polski]] w 1795 roku Zelwa została włączona do Rosji. Podczas I wojny światowej pod pod okupacją niemiecką. W dniu 6 grudnia 1920 roku w Zelwie Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, marszałek Polski [[Józef Piłsudski]] udekorował Krzyżami Srebrnymi Orderu Virtuti Militari chorągwie pułków [[14 Wielkopolska Dywizja Piechoty|14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej]]{{odn|Siuda|1929|s=42}}. Po [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickie]]<nowiki/>j i podpisaniu [[Traktat ryski (1921)|Traktatu ryskiego]] w 1921 roku, Zelwa znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej. |
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1460 roku w związku z fundacją kościoła katolickiego<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV - wynik wyszukiwania - DIR |data dostępu = 2020-04-15 |opublikowany = dir.icm.edu.pl |url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/567}}</ref>. W XVI wieku własność rodziny Ilniczów, a następnie własność królewska ([[Królewszczyzna]]). W XVII wieku własność Sapiehów. Od 1720 roku Zelwa posiadała przywilej na jarmarki organizowane w dzień św. Trójcy, co bardzo rozwinęło handel<ref name=":0" />. W XVIII wieku założono tu klasztor pijarów<ref name=":0" />. W 1786 roku wzmiankowano o wielkiej popularności jarmarków w Zelwie<ref name=":0" />. Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze Polski]] w 1795 roku Zelwa została włączona do Rosji. W 1 połowie XIX wieku zmniejszyło się znaczenie tutejszych jarmarków. Podczas I wojny światowej pod pod okupacją niemiecką. W dniu 6 grudnia 1920 roku w Zelwie Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, marszałek Polski [[Józef Piłsudski]] udekorował Krzyżami Srebrnymi Orderu Virtuti Militari chorągwie pułków [[14 Wielkopolska Dywizja Piechoty|14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej]]{{odn|Siuda|1929|s=42}}. Po [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickie]]<nowiki/>j i podpisaniu [[Traktat ryski (1921)|Traktatu ryskiego]] w 1921 roku, Zelwa znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej. |
||
W okresie [[II Rzeczpospolita|II RP]] siedziba wiejskiej [[gmina Zelwa|gminy Zelwa]] oraz Sądu Grodzkiego. W 1921 mieszkało tu 2064 osób. |
W okresie [[II Rzeczpospolita|II RP]] siedziba wiejskiej [[gmina Zelwa|gminy Zelwa]] oraz Sądu Grodzkiego. W 1921 mieszkało tu 2064 osób. |
Wersja z 16:40, 15 kwi 2020
![]() Widok na kościół Trójcy Przenajświętszej | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Wysokość |
134 m n.p.m. | ||||
Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy |
+375 1564 | ||||
Kod pocztowy |
231940 | ||||
Tablice rejestracyjne |
4 | ||||
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Białorusi ![]() | |||||
![]() |
Zelwa (biał. Зэльва) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, położone nad rzeką Zelwą w obwodzie grodzieńskim, siedziba władz rejonu zelwieńskiego, 132 km od Grodna; 7,4 tys. mieszkańców (2010).
Historia
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1460 roku w związku z fundacją kościoła katolickiego[2]. W XVI wieku własność rodziny Ilniczów, a następnie własność królewska (Królewszczyzna). W XVII wieku własność Sapiehów. Od 1720 roku Zelwa posiadała przywilej na jarmarki organizowane w dzień św. Trójcy, co bardzo rozwinęło handel[2]. W XVIII wieku założono tu klasztor pijarów[2]. W 1786 roku wzmiankowano o wielkiej popularności jarmarków w Zelwie[2]. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Zelwa została włączona do Rosji. W 1 połowie XIX wieku zmniejszyło się znaczenie tutejszych jarmarków. Podczas I wojny światowej pod pod okupacją niemiecką. W dniu 6 grudnia 1920 roku w Zelwie Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, marszałek Polski Józef Piłsudski udekorował Krzyżami Srebrnymi Orderu Virtuti Militari chorągwie pułków 14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej[3]. Po wojnie polsko-bolszewickiej i podpisaniu Traktatu ryskiego w 1921 roku, Zelwa znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej.
W okresie II RP siedziba wiejskiej gminy Zelwa oraz Sądu Grodzkiego. W 1921 mieszkało tu 2064 osób.
W 1929 były tu dwa kościoły katolickie, zbór baptystów, cerkiew, synagoga i trzy murowane domy modlitw[4][5].
Po ataku Niemiec na Polskę, we wrześniu 1939 roku bojówka komunistyczna zamordowała w Zelwie księdza Jana Kryńskiego - proboszcza parafii rzymsko-katolickiej, księdza Dawida Jakubsona - proboszcza parafii prawosławnej w Zelwie, Jana Naumczyka oraz Oskara Meysztowicza - właściciela majątku Rohoźnica[6]. W 1941 roku miejscowość zajęły wojska niemieckie. Po 1945 roku włączona do ZSRR. Od 1991 roku w granicach Republiki Białoruś.
Religia
Prawosławie
Miejscowość jest siedzibą dekanatu zelwieńskiego eparchii grodzieńskiej i wołkowyskiej; znajduje się tu parafialna cerkiew pw. Świętej Trójcy[7].
Katolicyzm
Parafia Trójcy Przenajświętszej w Zelwie leży w dekanacie słonimskim diecezji grodzieńskiej. Prowadzona jest przez misjonarzy klaretynów[8]. Kościołem parafialnym jest kościół Trójcy Przenajświętszej.
Galeria
-
Plac w centrum Zelwy
-
Kościół Trójcy Przenajświętszej
-
Ochotnicza straż pożarna w Zelwie w czasach II Rzeczypospolitej
-
Zniszczony młyn wodny podczas II wojny światowej
-
synagoga w Zelwie
Przypisy
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.)
- ↑ a b c d Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-04-15] .
- ↑ Siuda 1929 ↓, s. 42.
- ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 167 .
- ↑ Domy modlitwy w Zelwie | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-03-05] .
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej , Śledztwa zakończone wydaniem postanowienia o umorzeniu [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2020-04-15] (pol.).
- ↑ Храмы Зельвенского благочиния. orthos.org. [dostęp 2018-01-16]. (ros.).
- ↑ Białoruś [online], www.klaretyni.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
Bibliografia
- Stanisław Siuda: Zarys historii wojennej 56-go Pułku Piechoty Wielkopolskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Linki zewnętrzne
- Zelwa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 566 .
- Historia (ang.)
- Zelwa w Radzima.org