Syreny

Syreny
Sirenia
Illiger, 1811
Diugoń – jedyny współczesny przedstawiciel rodziny diugoniowatych
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Infragromada	łożyskowce
(bez rangi)	Paenungulata
Rząd	syreny
Portal Zoologia

Syreny, nozdrzaki (Sirenia) – rząd dużych ssaków łożyskowych prowadzących wyłącznie wodny tryb życia. Syreny zajmują szczególne miejsce w ekosystemie, ponieważ są jedynymi roślinożernymi ssakami wodnymi. Podobnie jak słonie, góralki i mrówniki wywodzą się od ssaków prakopytnych. Nie jest znana przyczyna zajęcia przez nie środowiska odmiennego niż u większości innych ssaków.

Morfologia

Syreny mają ciało o wrzecionowatym kształcie, przednie kończyny przekształcone w płetwy, a tylne zredukowane. Głowa jest słabo wyodrębniona, brak płetwy grzbietowej i małżowin usznych. Kształt płetwy ogonowej oraz budowa czaszki są cechami charakterystycznymi dla przedstawicieli rodzin. Na wargach występują liczne włosy czuciowe (zatokowe). Kości syren są masywne i ciężkie. U diugoniowatych występuje typowa dla większości ssaków liczba 7 kręgów szyjnych, natomiast manatowate mają ich tylko 6. Mózg niewielki, o gładkich półkulach. Dobrze rozwinięte ośrodki węchowe i narząd węchu. Narząd Jacobsona nie występuje.

Tempo rozrodu syren jest stosunkowo wolne. Samica rodzi jedno młode, które karmi mlekiem i wychowuje przez dwa lata. Dopiero po tym okresie przystępuje do kolejnego rozrodu.

Syreny żyją wyłącznie w wodzie, nie potrafią poruszać się na lądzie. Są poławiane przez ludzi dla mięsa. Obecnie uznawane są za zagrożone wyginięciem, zostały objęte ochroną.

Ewolucja

Syreny zamieszkujące Stary Świat dotarły w eocenie lub oligocenie do Ameryki Południowej, która była w owym czasie kontynentem odizolowanym. Najstarsze znane manaty znane są ze środkowego miocenu. Pierwsze eoceńskie diugonie żywiły się trawą morską porastającą płycizny Morza Tetydy i innych ciepłych mórz trzeciorzędu. Dzisiejsze syreny to zwierzęta wyłącznie tropikalne, zasiedlające rzeki i estuaria. Obecnie rodzina manatów obejmuje zaledwie trzy gatunki, zaś rodzina diugoni tylko jeden. Drugim, który jednakże dotrwał jedynie do końca XVIII wieku, była krowa morska, która wyginęła w 27 lat po jej odkryciu.

Systematyka

Spośród przedstawicieli rzędu syreny, obecnie żyją osobniki reprezentujące tylko dwa rodzaje (a w nich cztery gatunki):

Sirenia	†Prorastomus †Protosiren Trichechidae †Ribodon Trichechus †Potamosiren Dugongidae Dugonginae †Hydrodamalinae †Halitheriinae

Zobacz też

• syrenowate – rodzina płazów

Bibliografia

1. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
2. Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
3. Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 166-167. ISBN 83-01-14344-4.