Tadeusz Procner

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tadeusz Procner
Ilustracja
Tadeusz Procner w 1935
pułkownik dyplomowany artylerii pułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia

11 października 1891
Wilno, gubernia wileńska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Front Północny

Stanowiska

kwatermistrz frontu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Tadeusz Procner jako słuchacz c. k. Szkoły Politechnicznej we Lwowie

Tadeusz Procner (ur. 11 października 1891 w Wilnie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 11 października 1891 w Wilnie, ówczesnej stolicy guberni wileńskiej, w rodzinie Józefa, urzędnika fabrycznego, i Heleny z Opieńskich[1]. Uczył się rosyjskiej Szkole Realnej w Łowiczu[2]. W 1905 został z niej relegowany za czynny udział w strajku szkolnym[3]. Od 24 kwietnia do 27 lipca 1908 był więziony w Ratuszu i Cytadeli Warszawskiej za udział w tajnym samokształceniu polskim i kontakty z PPS Frakcją Rewolucyjną[4]. W 1909 zdał maturę w polskim Gimnazjum w Grodzisku Mazowieckim[2]. W tym samym roku został członkiem Stowarzyszenia Postępowej Młodzieży Akademickiej Niepodległościowej „Życie” we Lwowie[4]. 18 kwietnia 1910 został zapisany do c. k. Szkoły Politechnicznej we Lwowie jako słuchacz zwyczajny Wydziału Budowy Maszyn[5]. W czasie studiów był członkiem zarządu Bratniej Pomocy, a w 1912 delegatem szkoły na Zjazd Młodzieży Niepodległościowej w Krakowie[4]. Do 1914 ukończył 10 semestrów i zaliczył 5 egzaminów[6]. W tym samym roku wstąpił do Związku Strzeleckiego[4].

26 sierpnia 1914 w Przegorzałach wstąpił do Legionów Polskich. Był oficerem 1 pułku artylerii. 14 marca 1915 awansował na chorążego, a 1 kwietnia 1916 – podporucznika[7]. Służbę pełnił między innymi w 2 baterii. Od 17 stycznia 1917 w Krajowym Inspektoracie Zaciągu na stanowisku komisarza werbunkowego w Żyrardowie, a następnie kierownika Głównego Urzędu Zaciągu w Zamościu (od 1 września 1917) i Częstochowie (od 1 października 1918)[8]. 20 grudnia 1917 rozkazem Inspektoratu Wyszkolenia PSZ został mianowany porucznikiem[9]. 15 października 1918 Rada Regencyjna zatwierdziła jego awans na porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1917[10][11].

11 listopada 1918 został przydzielony do Komendy Miasta Warszawy na stanowisko adiutanta technicznego, bezpieczeństwa i szefa Zarządu Koszar[12]. 1 stycznia 1919 został przydzielony do Sekcji Poboru i Uzupełnień Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko starszego referenta uzupełnień[13]. Od 31 maja tego roku pozostawał bez funkcji w Generalnym Inspektoracie Artylerii[12]. 29 lipca 1919 został przydzielony do Inspektora Artylerii Okręgu Generalnego Warszawa na stanowisko referenta personalnego, następnie referenta uzupełnień i organizacyjno-mobilizacyjnego[14]. 8 lipca 1920 został mianowany z dniem 1 maja tego roku kapitanem w artylerii[15]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w artylerii, w „grupie byłych Legionów Polskich”. Pełnił wówczas służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Warszawa” w Warszawie na stanowisku sztabowego oficera inspekcyjnego artylerii[16]. 16 stycznia 1922 został wcielony do 3 pułku artylerii ciężkiej w Wilnie jako oddziału macierzystego[11]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 119. lokatą w korpusie oficerów artylerii z równoczesnym przeniesieniem do 8 pułk artylerii ciężkiej jako oddziału macierzystego[17][18]. W 1923 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu na stanowisku szefa Oddziału I, pozostając oficerem nadetatowym 8 pac[19]. We wrześniu tego roku został przydzielony do 27 Dywizji Piechoty w Kowlu na stanowisko szefa sztabu[20]. Z dniem 10 stycznia 1924 został przeniesiony do 16 pułku artylerii polowej w Grudziądzu na stanowisko dowódcy dywizjonu[21][22]. Od 6 marca do 1 października 1924 przebywał na urlopie bezpłatnym, a po powrocie z urlopu powierzono mu w zastępstwie obowiązki dowódcy II dywizjonu 16 pap[23]. 26 października tego roku zdał obowiązki dowódcy dywizjonu[23].

Z dniem 1 listopada 1924 został „odkomenderowany” do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza rocznego Kursu Doszkolenia 1924/1925[24][23]. 31 sierpnia 1925 dyrektor nauk WSWoj., pułkownik Louis Faury opiniując majora Procnera napisał: „inteligentny, poważny, bardzo równy w pracy o dużej wydajności, trochę powolny w powzięciu decyzji. Charakter zrównoważony i pewny. Szef oddziału w korpusie”[25]. 15 października 1925, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu[26][27][23]. W listopadzie tego roku został przeniesiony z 16 pap do kadry oficerów korpusu artylerii przy Departamencie III MSWojsk. z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku w DOK X[28]. 14 października 1926 został przydzielony do składu osobowego inspektora armii generała dywizji Wacława Fary na stanowisko oficera sztabu[29]. W czerwcu 1927 został przydzielony do inspektora armii w Toruniu, gen. dyw. Leonarda Skierskiego na stanowisko oficera sztabu[30]. 9 stycznia 1928 został przydzielony służbowo z Inspektoratu Armii w Toruniu do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu na stanowisko kierownika Samodzielnego Referatu Operacyjnego[31][32]. Z dniem 26 października 1928 został przeniesiony z Inspektoratu Armii w Toruniu (przydzielony do DOK VIII) do składu osobowego inspektora armii generała dywizji Leona Berbeckiego w Warszawie[33][34]. Na podpułkownika awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929. W grudniu 1929 został przeniesiony do 2 pułku artylerii ciężkiej w Chełmie na stanowisko dowódcy I dywizjonu[35][36].

1 kwietnia 1930 został przydzielony na pięciomiesięczny kursów dowódców dywizjonów w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu[37][38]. We wrześniu 1930 został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 4 pułku artylerii polowej w Inowrocławiu[39][40]. 24 maja 1932 został przeniesiony do Dowództwa Obszaru Warownego „Wilno” na stanowisko szefa artylerii[41][42][43]. Od listopada 1934[44] do czerwca 1939 dowodził 5 Pułkiem Artylerii Lekkiej we Lwowie[45]. 16 kwietnia 1936 został wybrany wiceprezesem zarządu Lwowskiego Okręgu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[46]. W 1937 ukończył Kurs Wyższych Dowódców Artylerii w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu[47]. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 2. lokatą w korpusie oficerów artylerii[48][49]. W czerwcu 1939 otrzymał przydział do Inspektoratu Armii w Wilnie.

W czasie kampanii wrześniowej był kwatermistrzem Armii „Prusy”, a następnie Frontu Północnego. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[50]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[51].

Był dwukrotnie żonaty. 11 grudnia 1915 we Lwowie ożenił się z Zofią z Buczackich (zm. 27 września 1918), z którą miał córkę Hannę (ur. 19 października 1916)[52]. 30 kwietnia 1927 ożenił się powtórnie z Anną Marią Kocuperową (ur. 15 marca 1899)[53].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Odsłonięcie pomnika Legionów Polskich w Budapeszcie - ppłk Tadeusz Procner pierwszy z lewej; 1935

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kolekcja ↓, s. 38, 50, 192, 196, 242.
  2. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 35, 40.
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 41.
  4. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 41, 42.
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 14–16.
  6. ↑ Kolekcja ↓, s. 40.
  7. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 38.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 62, 193.
  9. ↑ Kolekcja ↓, s. 51.
  10. ↑ Dz. Rozp. Kom. Wojsk. Nr 1 z 28 października 1918, s. 5.
  11. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 50.
  12. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 63.
  13. ↑ Kolekcja ↓, s. 63, 210.
  14. ↑ Kolekcja ↓, s. 63, 211.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920, s. 602.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 4 sierpnia 1920, s. 678.
  17. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 191.
  18. ↑ Kolekcja ↓, s. 52.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 105, 793, 816.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923, s. 584.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 stycznia 1924, s. 28.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 666, 739.
  23. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 53.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 78 z 12 sierpnia 1924, s. 445.
  25. ↑ Kolekcja ↓, s. 134–136.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 15 października 1925, s. 571.
  27. ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 13.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 119 z 12 listopada 1925, s. 641.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 14 października 1926, s. 355.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927, s. 167.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 370.
  32. ↑ Kolekcja ↓, s. 59.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 356.
  34. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 431, 452.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 386.
  36. ↑ Kolekcja ↓, s. 154.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930, s. 228.
  38. ↑ Kolekcja ↓, s. 154, 236.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 299.
  40. ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 23.
  41. ↑ Kolekcja ↓, s. 166, 169, 173.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 421.
  43. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 483.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 263.
  45. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 724.
  46. ↑ Komunikaty. Nowy zarząd Lwowskiego Okręgu Wojewódzkiego LOPP. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 91 z 22 kwietnia 1936. 
  47. ↑ Kolekcja ↓, s. 229.
  48. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 465.
  49. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 157.
  50. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
  51. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
  52. ↑ Kolekcja ↓, s. 50, 56, 192.
  53. ↑ Kolekcja ↓, s. 50, 54, 56, 243.
  54. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 11 grudnia 1922, s. 904.
  56. ↑ Kolekcja ↓, s. 41, 46.
  57. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 407.
  59. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 41, 46, 145.
  60. ↑ Kolekcja ↓, s. 46.
  61. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 287.
  62. ↑ Kolekcja ↓, s. 62.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Procner&oldid=72990658”