Tomanowy Wierch Polski
 Tomanowy Wierch Polski i Dolina Jaworowa Liptowska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1977 m n.p.m. |
| Wybitność |
181 m |
| Pierwsze wejście |
1838 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°12′47,9″N 19°54′08,4″E/49,213306 19,902333
| |
Tomanowy Wierch Polski (słow. Poľská Tomanová) – szczyt o wysokości 1977 m[1][2] w Tatrach Zachodnich. Znajduje się w głównej grani Tatr, którą biegnie granica polsko-słowacka[3].
Topografia
[edytuj | edytuj kod]Znajduje się w załamaniu głównej grani, pomiędzy Ciemniakiem w Czerwonych Wierchach, od którego oddziela go niższy i mało wybitny wierzchołek Suchego Wierchu Tomanowego i Tomanowa Przełęcz (1685 m), a Smreczyńskim Wierchem, oddzielony od niego Smreczyńską Przełęczą (1796 m)[1][2]. W grani pomiędzy Tomanowym Wierchem a Smreczyńską Przełęczą znajduje się niewybitny wierzchołek Tomanowej Kopy będący zwornikiem dla Zadniego Smreczyńskiego Grzbietu. Pomiędzy tym grzbietem a główną granią od Suchego Wierchu Tomanowego do Tomanowej Kopy znajduje się Dolina Sucha Tomanowa[4]. W południowo-wschodnim kierunku odchodzi od Tomanowego Wierchu krótka grańka rozgałęziająca się na dwa ramiona; jedno opada w zachodnim (z odchyleniem na północ) kierunku do Tomanowego Wierchu Liptowskiego, drugie w południowo-wschodnim poprzez wierzchołek Kniaziowej Kopy. Pomiędzy tymi ramionami znajduje się Dolina Jaworowa Liptowska. W południowo-zachodnim kierunku stoki Tomanowego Wierchu opadają do Szerokiego Żlebu, stoki północno-zachodnie opadają do Doliny Tomanowej Liptowskiej[5]. Tak więc Tomanowy Wierch wznosi się nad czterema dolinkami będącymi kotłami lodowcowymi[6]. Są one górnymi piętrami dwóch dolin walnych: Doliny Kościeliskiej i Doliny Cichej[4].
Opis szczytu
[edytuj | edytuj kod]Zbudowany jest z alaskitów i skał metamorficznych, a jego zbocza są kamieniste. Nazwa szczytu znana jest od dawna. W 1615 r. w nadaniach królewskich istniała nazwa Tomanowa Góra. Pierwsze odnotowane wejście na szczyt – Ludwik Zejszner w 1838 r., pierwsze wejście zimowe – narciarze ZON w 1910 r. Szczyt i cały jego obszar stanowią ścisły rezerwat przyrody i są niedostępne turystycznie[6]. Dawniej nazywany był też Tomanową Polską[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
- ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego [online].
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wyd. „WiT” s.c., 2006, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba, Tatry Zachodnie. Słowacja, Kraków: PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-248-7.
- ↑ a b Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
-
Tomanowy Wierch trzeci na lewo od Kamienistej -
Tomanowy Wierch i Smreczyński Wierch -
Widok z Ornaku -
Widok Ciemniaka
