Przejdź do zawartości

Trojanowice (województwo małopolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trojanowice
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

krakowski

Gmina

Zielonki

Wysokość

ok. 244–328 m n.p.m.

Liczba ludności (31.12.2023)

920[2]

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

32-087[3]

Tablice rejestracyjne

KRA

SIMC

0344337

Położenie na mapie gminy Zielonki
Mapa konturowa gminy Zielonki, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Trojanowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Trojanowice”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Trojanowice”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Trojanowice”
Ziemia50°08′28″N 19°54′38″E/50,141111 19,910556[1]

Trojanowicewieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zielonki[4].

W Trojanowicach działa Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Trojanowice położone są w dolinie przepływającej wzdłuż zachodniej granicy miejscowości rzeki Prądnik (Białucha), lewego dopływu Wisły[5], częściowo w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego[a], a po części na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie[6]. Obszar ten według regionalizacji fizycznogeograficznej znajduje się w południowo-wschodniej części Wyżyny Olkuskiej (341.32), należącej do makroregionu Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3), w podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska (341)[7].

Po zachodniej stronie wsi przebiega droga wojewódzka nr 794 (KrakówSkała)[5].

Pod względem administracyjnym Trojanowice zlokalizowane są w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w zachodniej części gminy Zielonki, około 9 km w linii prostej na północ od centrum Krakowa. Graniczą z następującymi miejscowościami[5][8]:

Biorąc pod uwagę powierzchnię wynoszącą 211,27 ha[9] Trojanowice są średnią co do wielkości miejscowością w gminie Zielonki obejmującą 4,35% powierzchni gminy[5][8][b].

Najwyżej położony obszar wsi znajduje się na jej północnych krańcach, przy granicy z Januszowicami (ul. Miechowska), na wysokości około 328 m n.p.m., a położony najniżej na krańcu zachodnim, w korycie Białuchy (na styku granic Trojanowic, Pękowic i Zielonek), na wysokości około 244 m n.p.m.[5][8]

Pod względem historycznym w drugiej połowie XVI wieku wieś położona była w powiecie proszowickim województwa krakowskiego[10] i należała do wielkorządów krakowskich[11]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krakowskiego.

Toponimia

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miejscowości należy do licznej w Małopolsce grupy nazw dzierżawczych, utworzonych od imienia posiadacza lub założyciela osady lub patronimicznych, oznaczających mieszkańców wsi, stanowiących potomstwo lub poddanych założyciela (Trojana). Według badaczy miejscowości o tego typu nazwach, były zakładane od połowy XIII wieku.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W okresie rozbiorów Trojanowice należały do zaboru austriackiego. Wielu mieszkańców wsi służyło w CK armii. W czasie I wojny światowej walczyli po przeciwnej stronie, niż ich krewni z pobliskich wsi należących do zaboru rosyjskiego.

W 1926 roku wielu mieszkańców wsi podpisało się pod Polską Deklaracją o Podziwie i Przyjaźni dla USA. W okresie II wojny światowej wielu mieszkańców wsi służyło w szeregach Armii Krajowej.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców Trojanowic w okresie ostatnich dwudziestustu lat zwiększała się o ok. 33%, osiągając poziom ponad 930 osób w roku 2022.

Źródła danych oraz rodzaje (nazwy) i terminy spisów, jeśli dostępne:

Tradycje

[edytuj | edytuj kod]

W Trojanowicach nadal żywa tradycja to Pucheroki. Nazwa Pucheroki pochodzi od łacińskiego słowa puer (chłopiec). Żacy pobierający nauki na Akademii Krakowskiej często żyli w surowych warunkach. Problemem były nieogrzewane bursy, surowi nauczyciele oraz wysokie koszty nauki. Ubodzy studenci ledwo wiązali koniec z końcem. Część żaków zmuszona była żebrać. Zakaz żebrania nie dotyczył studentów. W 1780 r. zakazano oficjalnie chodzenia na puchery. Zwyczaj ten przeniósł się do podkrakowskich wsi: Zielonki, Bibice, Bodzów, Pychowice, Kostrze, Modlnica, Trojanowice. W XIX wieku w związku osłabioną działalnością Akademii Krakowskiej oraz prowadzonymi wojnami brakło chodzących po wsiach studentów. Zastąpili ich miejscowi chłopcy. Wykształcił się też wtedy strój Pucheroka: wysoka słomiana czapka, barani kożuszek, pasek ze słomianych warkoczy, koszyk na datki i laska, a wszystko to ozdobione bibułkami.

Oświata

[edytuj | edytuj kod]
  • Filia Przedszkola Samorządowego w Węgrzcach.

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Przez Trojanowice przebiega Szlak Rowerowy Wokół Zielonek o długości 34,6 km. Trasa tego szlaku rozpoczyna się w Zielonkach (koło Urzędu Gminy) i biegnie przez Witkowice, Bibice, Wolę Zachariaszowską, Owczary, Grębynice, Korzkiew i Trojanowice, i wraca do miejsca startu w Zielonkach.

Transport

[edytuj | edytuj kod]

Do Trojanowic można dojechać liniami obsługiwanymi przez MPK Kraków: 207, 337, 267.

Osoby związane z Trojanowicami

[edytuj | edytuj kod]
  1. Obszar położony w północnej części Trojanowic do linii ulic: Krakowskie Przedmieście (droga wojewódzka nr 794) – Słoneczna – Krakowska – Miechowska.
  2. Granice miejscowości pokrywają się z granicami sołectwa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140465
  2. a b Strona gminy Zielonki – Ludność. [dostęp 2024-01-23].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1308 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. GUS. Rejestr TERYT
  5. a b c d e Wydawnictwo COMPASS: Mapa turystyczna gminy Zielonki. [dostęp 2021-12-01].
  6. Trojanowice na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Formy ochrony przyrody. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-12-01].
  7. Trojanowice na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Mezoregiony fizycznogeograficzne. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-12-01].
  8. a b c Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2021-12-01].
  9. Strona gminy Zielonki: struktura powierzchni wg sołectw. [dostęp 2021-12-01].
  10. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, k. 1.
  11. Franciszek Leśniak, Wielkorządcy krakowscy XVI-XVIII wieku, Kraków 1996, s. 18-19.
  12. a b Wyżga 2009 ↓, s. 79.
  13. Wyżga 2009 ↓, s. 107.
  14. a b Wyżga 2009 ↓, s. 135.
  15. a b GUS Bank Danych Lokalnych - dane dla jednostek terytorialnych. [dostęp 2021-07-08].
  16. BIP gminy Zielonki - informacje o jednostkach pomocniczych. [dostęp 2021-09-04].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Mateusz Wyżga: W tej pięknej ziemi. Gmina Zielonki od średniowiecza do czasów współczesnych. Zielonki: Urząd Gminy Zielonki, Wydawnictwo Attyka, 2009. ISBN 978-83-926248-7-5.