Zielonki (gmina)

Zielonki
— gmina wiejska —
Herb
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
TERYT	1206172
Wójt	Bogusław Król
Powierzchnia	48,6 km²
Populacja (2014) • liczba ludności	20 652
• gęstość	425 os./km²
Nr kierunkowy	12
Tablice rejestracyjne	KRA
Adres urzędu: ul.Krakowskie Przedmieście 116 32-087 Zielonki
Położenie na mapie województwa małopolskiego Zielonki
Położenie na mapie Polski Zielonki
50°07′03″N 19°55′15″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Zamek w Korzkwi

Kościół w Korzkwi

Zielonki (1941-54 gmina Węgrzce) – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krakowskim.

Siedziba gminy to Zielonki.

Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 7 w kierunku Warszawy oraz droga wojewódzka nr 794 w kierunku Wolbromia. Do gminy Zielonki kursuje 14 linii autobusowych komunikacji miejskiej.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Zielonki ma obszar 48,4 km², w tym:

• użytki rolne: 85%
• użytki leśne: 1%

Gmina stanowi 3,94% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2014:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	20 652	100	10610	51,4	10042	48,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	425

Czwarta pod względem liczby mieszkańców gmina, na 17 gmin powiatu krakowskiego.

Wykres zmian ludności gminy Zielonki w latach 1995-2014 w GUS

• Piramida wieku mieszkańców gminy Zielonki w 2014 roku.

Sołectwa

Batowice, Bibice, Bosutów - Boleń, Brzozówka, Dziekanowice, Garlica Duchowna, Garlica Murowana, Garliczka, Grębynice, Januszowice, Korzkiew, Osiedle Łokietka, Owczary, Pękowice, Przybysławice, Trojanowice, Węgrzce, Wola Zachariaszowska, Zielonki.

Sąsiednie gminy

Gmina Zielonki graniczy na długości 17 km z Krakowem. Spośród gmin otaczających Kraków jest najbliżej położona od jego centrum, odległą w linii prostej od krakowskiego Rynku Głównego o 5 km. Oprócz Krakowa gmina Zielonki sąsiaduje z gminami: Iwanowice, Michałowice, Skała, Wielka Wieś, gmina Zabierzów.

Przyroda i turystyka

Obszar gminy ma charakter lekko pofalowanej wierzchowiny opadającej ku południowi i porozcinanej dolinami Prądnika i jego dopływów Korzkiewki, Naramki (Garliczki), Bibiczanki oraz Sudołu. Najstarsze skały budujące podłoże to górnojurajskie wapienie. Można zaobserwować charakterystyczne dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej odsłonięcia skalne, np. koło Januszowic i Trojanowic. Większość obszaru znajduje się w strefie chronionego krajobrazu, tj. w obrębie Jurajskich Parków Krajobrazowych „Dolinki Krakowskie” oraz Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego, a także w strefie otuliny Ojcowskiego Parku Narodowego. Przez teren gminy Zielonki przebiega początkowy etap Szlaku Orlich Gniazd, a zamek w Korzkwi to pierwsze od strony Krakowa Orle Gniazdo.

Historia

Najstarsze ślady osadnictwa, jakie zostały odkryte w Zielonkach, Bibicach, Węgrzcach oraz Batowicach pochodzą z okresu 3 - 1,7 tys. lat p.n.e., tj. z drugiej połowy okresu Neolitu (młodszej epoki kamienia). Na uwagę zasługują tu Batowice, gdzie odkryto osadę oraz cmentarzysko reprezentujące funkcjonującą między 3 - 2 tys. lat p.n.e. kulturę ceramiki sznurowej, nazwaną tak od charakterystycznego zdobienia glinianych naczyń przed wypaleniem odciskiem sznura. Chronologicznie kolejne istotne ślady osadnictwa pochodzą z epoki żelaza, a dokładniej ze środkowego i późnego okresu lateńskiego (III - I w. p.n.e.). Poświadczają je znaleziska z rejonu Zielonek - Witkowic oraz osada w Boleniu zamieszkała przez przedstawicieli „grupy tynieckiej” (od Tyńca w Krakowie), zwanej też celto-przeworską ze względu na występowanie w niej obok siebie elementów o cechach właściwych dla kultury celtyckiej oraz kultury przeworskiej. W kolejnych fazach okresu rzymskiego (150 r. - 400 r.) następuje dalsza ekspansja osadnicza ludności kultury przeworskiej w dolnym biegu Prądnika, a także okolicznych wierzchowin, jak np. w Przybysławicach. Być może z tą osadą związany jest skarb przypuszczalnie 800 monet rzymskich, które wyorano w Korzkwi w 1 poł. XVIII w. Większość monet przetopiono wówczas wykonując kufel, który ozdobiono pozostałymi 188 denarami wybitymi w okresie 54 - 188 r. oraz opatrzono napisem upamiętniającym miejsce i okoliczności odnalezienia skarbu. Obecnie kufel znajduje się w Muzeum Narodowym w Poznaniu.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

• Fort pancerny pomocniczy 45a "Bibice"
• Zespół dworski w Boleniu
• Zespół dworski w Garlicy Murowanej
• Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi
• Zamek w Korzkwi
• Zespół dworski w Owczarach
• Fort pancerny pomocniczy 44a "Pękowice"
• Fort główny artyleryjski 47 "Łysa Góra"
• Fort główny artyleryjski 45 „Zielonki”
• Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach

Pozostałe zabytki

• Forty poaustriackie dawnej Twierdzy Kraków
• Izba Regionalna w Bibicach
• Miejsce obozowania Tadeusza Kościuszki podczas Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 roku w Bosutowie upamiętnione obeliskiem
• Zabudowa regionalna we wsiach Bibice, Bosutów, Boleń

Kultura

Na terenie gminy działają instytucje:

• Biblioteka Publiczna w Zielonkach oraz dwie filie: w Węgrzcach i Przybysławicach.
• Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach zajmuje się promocją i upowszechnianiem kultury i tradycji gminy Zielonki, między innymi organizując imprezy kulturalne i rekreacyjne, wydaje czasopismo "Wiadomości Lokalne Gminy Zielonki". W ramach CKPiR funkcjonuje hala sportowa oraz Centrum Integracji Społecznej w Zielonkach.

Inne

Na terenie gminy znajduje się park wiejski.

Linki zewnętrzne

• Strona Gminy Zielonki