50°07′N 19°55′E/50,117500 19,920833Zielonki (gmina)
|
||||
|
||||
|
||||
| Państwo |  Polska |
|||
| Województwo | małopolskie | |||
| Powiat | krakowski | |||
| TERYT | 1206172 | |||
| Wójt | Bogusław Król | |||
| Powierzchnia | 48,6 km² | |||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
21 531[1] |
|||
| • gęstość | 443,2 os./km² | |||
| Nr kierunkowy | 12 | |||
| Tablice rejestracyjne | KRA | |||
|
Adres urzędu:
ul.Krakowskie Przedmieście 11632-087 Zielonki |
||||
|
Położenie na mapie województwa małopolskiego
 Zielonki
|
||||
|
Położenie na mapie Polski
Zielonki
|
||||
| 50°07′N 19°55′E/50,117500 19,920833 |
||||
| Strona internetowa | ||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | ||||
Portal  Polska |
||||
Zielonki (1941-54 gmina Węgrzce[2]) – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krakowskim.
Siedziba gminy to Zielonki.
Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 7 w kierunku Warszawy oraz droga wojewódzka nr 794 w kierunku Wolbromia[3]. Do gminy Zielonki kursuje 14 linii autobusowych komunikacji miejskiej.
Spis treści
Struktura powierzchni[edytuj]
Według danych z roku 2016[4] gmina Zielonki ma obszar 48 km² (dokładnie: 4858,5 ha[5]), w tym:
- użytki rolne: 85%
- użytki leśne: 1%.
Gmina stanowi 3,94% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj]
Dane z 31 grudnia 2014[6]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 20 652 | 100 | 10610 | 51,4 | 10042 | 48,6 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
425 | |||||
Czwarta pod względem liczby mieszkańców gmina, na 17 gmin powiatu krakowskiego.
- Piramida wieku mieszkańców gminy Zielonki w 2014 roku[1].
Sołectwa[edytuj]
Batowice, Bibice, Bosutów - Boleń, Brzozówka, Dziekanowice, Garlica Duchowna, Garlica Murowana, Garliczka, Grębynice, Januszowice, Korzkiew, Osiedle Łokietka, Owczary, Pękowice, Przybysławice, Trojanowice, Węgrzce, Wola Zachariaszowska, Zielonki.
Sąsiednie gminy[edytuj]
Gmina Zielonki graniczy na długości 17 km z Krakowem. Spośród gmin otaczających Kraków jest najbliżej położona od jego centrum, odległą w linii prostej od krakowskiego Rynku Głównego o 5 km. Oprócz Krakowa gmina Zielonki sąsiaduje z gminami: Iwanowice, Michałowice, Skała, Wielka Wieś, gmina Zabierzów.
Przyroda i turystyka[edytuj]
Obszar gminy ma charakter lekko pofalowanej wierzchowiny opadającej ku południowi i porozcinanej dolinami Prądnika i jego dopływów Korzkiewki, Naramki (Garliczki), Bibiczanki oraz Sudołu. Najstarsze skały budujące podłoże to górnojurajskie wapienie. Można zaobserwować charakterystyczne dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej odsłonięcia skalne, np. koło Januszowic i Trojanowic. Większość obszaru znajduje się w strefie chronionego krajobrazu, tj. w obrębie Jurajskich Parków Krajobrazowych „Dolinki Krakowskie” oraz Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego, a także w strefie otuliny Ojcowskiego Parku Narodowego. Przez teren gminy Zielonki przebiega początkowy etap Szlaku Orlich Gniazd, a zamek w Korzkwi to pierwsze od strony Krakowa Orle Gniazdo[7].
Historia[edytuj]
Najstarsze ślady osadnictwa, jakie zostały odkryte w Zielonkach, Bibicach, Węgrzcach oraz Batowicach pochodzą z okresu 3 - 1,7 tys. lat p.n.e., tj. z drugiej połowy okresu Neolitu (młodszej epoki kamienia). Na uwagę zasługują tu Batowice, gdzie odkryto osadę oraz cmentarzysko reprezentujące funkcjonującą między 3 - 2 tys. lat p.n.e. kulturę ceramiki sznurowej, nazwaną tak od charakterystycznego zdobienia glinianych naczyń przed wypaleniem odciskiem sznura. Chronologicznie kolejne istotne ślady osadnictwa pochodzą z epoki żelaza, a dokładniej ze środkowego i późnego okresu lateńskiego (III - I w. p.n.e.). Poświadczają je znaleziska z rejonu Zielonek - Witkowic oraz osada w Boleniu zamieszkała przez przedstawicieli „grupy tynieckiej” (od Tyńca w Krakowie), zwanej też celto-przeworską ze względu na występowanie w niej obok siebie elementów o cechach właściwych dla kultury celtyckiej oraz kultury przeworskiej. W kolejnych fazach okresu rzymskiego (150 r. - 400 r.) następuje dalsza ekspansja osadnicza ludności kultury przeworskiej w dolnym biegu Prądnika, a także okolicznych wierzchowin, jak np. w Przybysławicach. Być może z tą osadą związany jest skarb przypuszczalnie 800 monet rzymskich, które wyorano w Korzkwi w 1 poł. XVIII w. Większość monet przetopiono wówczas wykonując kufel, który ozdobiono pozostałymi 188 denarami wybitymi w okresie 54 - 188 r. oraz opatrzono napisem upamiętniającym miejsce i okoliczności odnalezienia skarbu. Obecnie kufel znajduje się w Muzeum Narodowym w Poznaniu.
Zabytki[edytuj]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- Fort pancerny pomocniczy 45a "Bibice"
- Zespół dworski w Boleniu
- Zespół dworski w Garlicy Murowanej
- Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi
- Zamek w Korzkwi
- Zespół dworski w Owczarach
- Fort pancerny pomocniczy 44a "Pękowice"
- Fort główny artyleryjski 47 "Łysa Góra"
- Fort główny artyleryjski 45 „Zielonki”
- Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach
Pozostałe zabytki[edytuj]
- Forty poaustriackie dawnej Twierdzy Kraków
- Izba Regionalna w Bibicach
- Miejsce obozowania Tadeusza Kościuszki podczas Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 roku w Bosutowie upamiętnione obeliskiem
- Zabudowa regionalna we wsiach Bibice, Bosutów, Boleń
Kultura[edytuj]
Na terenie gminy działają instytucje:
- Biblioteka Publiczna w Zielonkach oraz dwie filie: w Węgrzcach i Przybysławicach.
- Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach zajmuje się promocją i upowszechnianiem kultury i tradycji gminy Zielonki, między innymi organizując imprezy kulturalne i rekreacyjne, wydaje czasopismo "Wiadomości Lokalne Gminy Zielonki". W ramach CKPiR funkcjonuje hala sportowa oraz Centrum Integracji Społecznej w Zielonkach.
Inne[edytuj]
Na terenie gminy znajduje się park wiejski.
Przypisy[edytuj]
- ↑ a b http://www.polskawliczbach.pl/gmina_Zielonki, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 1952
- ↑ www.krakow.gddkia.gov.pl
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Uchwala Nr XIX/44/2012 z dnia 30 sierpnia 2012 r. (2.1.1 Położenie, przynależność administracyjna, powierzchnia, liczba ludności). bip.malopolska.pl, 30 sierpnia 2012. [dostęp 2016-10-04].
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (pol.). BDL. [dostęp 2015-09-27].
- ↑ Gmina Zielonki - mapa turystyczna, Kraków 2008
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 31 marca 2017; 5 miesięcy temu.
Linki zewnętrzne[edytuj]
|
|||||||||||
|
|||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
