Zdzisław Adamczyk (podpułkownik)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdzisław Adamczyk
Ilustracja
podpułkownik dyplomowany artylerii podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia

15 września 1886
Bursztyn, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1911–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

11 Dywizjon Artylerii Konnej → Dywizjon Artylerii Konnej Nr 4 → Pułk Artylerii Polowej Nr 4 K,
1 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów,
21 Pułk Artylerii Polowej,
Oddział IV Sztabu Generalnego WP,
24 Pułk Artylerii Lekkiej,
3 Dywizja Piechoty Legionów,
11 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej

Stanowiska

kierownik referatu,
dowódca dywizjonu,
szef sztabu dywizji,
wykładowca,
zastępca dowódcy pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Order Lwa Białego IV Klasy (Czechosłowacja) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Państwowa Odznaka Sportowa

Zdzisław Adamczyk[1] (ur. 15 września 1886 w Bursztynie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, burmistrz Zakopanego, działacz piłkarski, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Zdzisław Adamczyk urodził się 15 września 1886 w Bursztynie. Był synem inżyniera Władysława Adamczyka (zm. 1915) i Marii z domu Janiszewskiej (ur. 1861, córka Wiktora Janiszewskiego, aptekarza z Przeworska)[2][3][4][5]. Był bratem Janiny (ur. 1884, od 1900 zamężna ze Stanisławem Basińskim, profesorem C. K. Gimnazjum Męskiego w Sanoku, od 1940 żona Władysława Studzińskiego[6]) oraz Tadeusza (1893–1944, nauczyciel, rozstrzelany przez Niemców podczas powstania warszawskiego)[4][5][7]. W Sanoku rodzina Adamczyków zamieszkiwała na Wójtostwie[7].

W 1904 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Stanisław Charzewski, Witold Fusek, Bolesław Mozołowski, Bronisław Praszałowicz, Kazimierz Świtalski, Zygmunt Tomaszewski)[8][9][10][11].

Od 1911 do 1918, w tym podczas I wojny światowej, był żołnierzem i oficerem armii Austro-Węgier. W rezerwie korpusu artylerii polowej i górskiej został mianowany kadetem z dniem 1 stycznia 1912[12], następnie awansowany na stopień podporucznika z dniem 1 listopada 1914[13], a później na stopień porucznika z dniem 1 maja 1916[14]. Od około 1912 był żołnierzem rezerwy 11 dywizjonu artylerii konnej we Lwowie[15][16][17], od 1916 pod nazwą Dywizjon Artylerii Konnej Nr 4, a przed 1918 przemianowanego na Pułk Artylerii Polowej Nr 4 K[18][19].

Po zakończeniu wojny, jako były oficer c. i k. armii został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu porucznika[20]. Został przydzielony do 1 pułku artylerii lekkiej Legionów, stacjonującego w garnizonie Wilno. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz w wojnie polsko-bolszewickiej od 1918 do 1921. Został awansowany na stopień kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[21]. Około 1923 jako oficer przydzielony do Sztabu Głównego był przeniesiony z 21 pułku artylerii polowej (Kraków) do Oddziału IV Sztabu Generalnego WP, gdzie pełnił stanowisko kierownika referatu[22]. 2 listopada 1923 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza III Kursu Doszkolenia. 31 marca 1924 został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 18. lokatą w korpusie oficerów artylerii[23][24]. 15 października 1924, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przeniesiony do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu na stanowisko dowódcy II dywizjonu[25]. Następnie służył w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. 11 czerwca 1927 został przydzielony do dowództwa 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu na stanowisko szefa sztabu[26][27]. 5 listopada 1928 ogłoszono jego przeniesienie do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na stanowisko wykładowcy[28]. 24 grudnia 1929 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 10. lokatą w korpusie oficerów artylerii[29][30]. 23 października 1931 został przydzielony do 11 Karpackiego pułku artylerii lekkiej w Stanisławowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[31][32]. Z dniem 30 września 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[33].

Sprawował urząd burmistrza Zakopanego. Pełnił funkcję prezesa Stanisławowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej[34].

Po agresji III Rzeszy na Polskę pełnił służbę w Dowództwie Grupy Obrony Lwowa na stanowisku szefa Oddziału III[35].

Po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną został wbrew warunkom kapitulacji miasta wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku[36]. Wiosną 1940 został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 minister obrony narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[38]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[39].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” został dwukrotnie zasadzony Dąb Pamięci honorujący Zdzisława Adamczyka: przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Ujeźdźcu Wielkim oraz przy Starostwie Powiatowym w Łasku.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

  • Karol Szczepanowski – oficer Wojska Polskiego także urodzony w Bursztynie i zamordowany w Charkowie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji wojskowej c. k. armii był określany w języku niemieckim jako. „Zdzislaus Adamczyk”.
  2. ↑ Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 36 (poz. 111).
  3. ↑ Andrzej Janiszewski: Przeworsk. janiszewo.blogspot.com, 2015-06-23. [dostęp 2021-10-20].
  4. ↑ a b Księga małżeństw 1888–1905 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 164 (poz. 39).
  5. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 566.
  6. ↑ Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 126 (poz. 118).
  7. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 444.
  8. ↑ 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 43.
  9. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 27 z 2 lipca 1904. 
  10. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 166 z 22 lipca 1904. 
  11. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
  12. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1913. Wiedeń: 1912, s. 1034.
  13. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1916. Wiedeń: 1916, s. 669.
  14. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1917. Wiedeń: 1917, s. 854.
  15. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1913. Wiedeń: 1912, s. 1034.
  16. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1914. Wiedeń: 1914, s. 856.
  17. ↑ a b Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1916. Wiedeń: 1916, s. 757.
  18. ↑ a b Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1917. Wiedeń: 1917, s. 1016.
  19. ↑ a b c d Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1918. Wiedeń: 1918, s. 1244.
  20. ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1920, s. 3.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 816.
  22. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 11, 755.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 170.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 740.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 682.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 167.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 431, 452.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 356.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 439.
  30. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 178.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 331.
  32. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 679.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 144.
  34. ↑ Zdzisław Adamczyk. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-01-26].
  35. ↑ Dokumenty 1997 ↓, s. 50.
  36. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 287. ISBN 83-7001-294-9.
  37. ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  38. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  39. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze, i MIednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-04-09].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisław_Adamczyk_(podpułkownik)&oldid=72292947”