Tescelozaur

Tescelozaur (Thescelosaurus, ze starogreckiego θέσκελος-/theskelos- co znaczy "boski", "cudowny", "zdumiewający" i σαυρος/sauros "jaszczur") - rodzaj niewielkiego dinozaura z grupy ornitopodów, który pojawił się na samym końcu okresu kredowego w Ameryce Północnej, należąc do ostatniej [fauna|fauny]] przed wymieraniem kredowym około 66 milionów lat temu. Zachowanie się i kompletność wielu okazów wskazuje, że mógł preferować tereny blisko strumieni.

Ten dwunożne ornitopod znany jest z kilku niepełnych szkieletów i czaszek wskazujących, że osiągał pomiędzy 2,5 i 4 m długości. Miał !!! sturdy !!! tylne łapy, niewielkie szeroke palce i głowę zaopatrzoną w wydłużony, zaostrzony pysk. Budowa jego zębów i pazurów sugeruje, że żywił się roślinami. Rodzaj ten uznaje się za wyspecjalizowanego ornitopoda bazalnego, tradycyjnie określanego mianem hipsylofodonta, ale współcześnie uznaje się jego odrębność. W rodzaju umieszczano kilka gatuków, obecnie za pewne uznaje się gatunek typowy T. neglectus oraz T. garbanii i T. assiniboiensis.

Zwierzę przyciągnęło uwagę mediów w 2000, gdy odkryto w okazie odsłoniętym w 1993 w Dakocie Południowej w USA coś, co uznano za skamieniałe serce. Odbyła się debata, czy rzeczywiście szczątki pochodziły z serca. Wielu uczonych jednak wątpi w taką identyfikację pozostałości i w wypływające z niej wnioski.

Budowa

Rekonstrukcja Thescelosaurus neglectus

Thescelosaurus był dwunożnym zwierzęciem ciężkiej budowy, prawdopodobnie roślinożernym, ale nie wyklucza się też wszystkożerności. Dinozaur mógł paśćsię wśród niskiej roślinności na poziomie gruntu do wysokości 1 m. Żywił się selektywnie,trzymając pokarm w jamie ustnej w policzkach podczas żucia. Wzdłuż kości szczękowej przebiegał wydatny grzebień, grzebień biegł też na kości zębowej. Wymienione grzbienie i pozycja zębów, leżących głęboko wewnątrz w stosunku do zewnętrznej powierzchni czaszki, interpretuje się jako dowód na obecność policzków mięśniowych. Obok długiego i wąskiego dzioba występowały również zęby przedszczękowe (jest to wśród ornitopodów cecha prymitywna). Długie, prętowate kości powiekowe leżały nad oczami, tworząc coś w rodzaju ciężkich, kostnych brwi. Istniały 2 typy zębów (uzębienie heterodontyczne): występowały małe, ostro zakończone zęby przedszczękowe oraz liściokształtne zęby policzkowe Six small teeth were present in both premaxillae, with a toothless section at the tip of the beak..

Tescelozaur miał krótkie, szerokie, pięciopalczaste dłonie oraz czteropalczaste stopy zaqkończone kopytkowato. Długi ogon od części środkowej do końca wzmacniały skostniałe ścięgna, redukujące jego giętkość. Szeroka klatka piersiowa oznaczała też szerokie plecy. Kończyny cechowały się solidną budową. Zwierzę mogło być zdolne do poruszania się na czterech łapach dzięki sym naprawdę długim przedim łapom i szerokim dłoniom, ale pomysł ten nie został szeroko przedyskutowany w literaturze naukowej, choć pojawia się w pracach popularnonaukowych. Charles Mortram Sternberg zrekonstruował zwierzę z kością ramienną zorientowaną prawie prostopadle do ciała. Inny pomysł kładzie ją po boku. Jak zauważył Peter Galton, kości kończyny górnej u większości ptasiomiednicznych łączą się stawowo z barkiem poprzez powierzchnię stawową tworzoną przez cały koniec bliższy kości, w przeciwieństwie do ssaków wytwarzających w tym miejscu główke i [[panewka stawowa|panewkę]. Ułożenie powierzchni, odwrotnie, niż w przypadku Hypsilophodon i zwierząt-biegaczy w ogólności. U jednego ze znalezionych okazów doszukano się patologi kości. Jego śródstopie prawe łączyło się na wierzchołku, uniemozliwiając płynhne ruchy.

Głowa i przednie łap[y tescelozaura w Rocky Mountain Dinosaur Resource Center

Po bokach żeber znaleziono duże, choć cienkie ołaskie zmineralizowane płytki. Ich funkcji nie wyjaśniono. Mogły odgrywać pewną rolę w wymianie gazowej. Jednakże nie stwierdzono na nich śladu rzeźbienia przez przyczepy mięśnie ani innych śladów ich przyłączenia, co świadczy przeciwko fukcji oddechowej. Niedawne badania histologiczne płytek pochodzących prawdopodobnie od osobnika prawie dorosłego wykazało, że mogły one powstawać jako struktury chrzęstne i kostnieć z wiekiem zwierzęcia. Płytki takie znaleziono także u kilku innych ornitopodów i ich zaliczanych do cerapodów krewnych.

Porównanie wielkości tescelozaura i człowieka

Nie wiadomo, co tworzycie powłokę okrywającą ciało dinozaura tego rodzaju, czy były to łuski, czy też coś innego. Istnieją tylko potencjalne wskazówki. Charles W. Gilmore o opisał łaty zwęglonego materiału w okolicy barków jako możliwy naskórek o dziurkowatej powierzchni, jednak bez regularnego wzoru. William J. Morris zasugerował obecność pancerza w formie niewielkich tarczek. Według niego leżały u jednego z osobników co najmniej u połowy szyi. Tarczek tych jednakże nnnie znaleziono u innych połączonych stawowo okazów tescelozaura, wobec czego tarczki Morrisa mogą w rzeczywistości należeć do krokodyl.

Ogólnie anatomia kośćca tego rodzaju udokuntowana została dobrze, a rekonstrukcje opublikowano w kliku pracach, w tym rekonstrukcje szkieletu i modele. Kościec poznano wystarczająco dobrze, by sporządzić szczegółowe rekonstrukcje mięśni biodra i kończyny dolnej. Wielkość zwierzęcia szacuje się na pomiędzy 2,5 a 4 m długości, zaś masę ciała 200-300 kg. Duży holotyp T. garbanii oszacowany został na 4–4.5 m długości. Może to stanowić przejaw dymorizmu płciowego: jedna z płci osiągała rozmiary wieksze, niż przeciwna. Poznano również szczątki osobników młodych, znaleziono w kilku róznych miejscach. Chodzi głównie o ich zęby.

Systematyka

Pozycję tescelozaura na drzewie rodowym ornitopodów przedstawia poniższy kladogram pochodzący z pracy Browna i współpracowników z 2013. Uproszczono go poprzez pominięcie ornitopodów mniej bazalnych od tenontozaura (mieszczą się tam iguanodonty, w tym hadrozaury). Dinozaury opisywane niegdyś jako hipsylofodonty leżą w różnych miejscach drzewa od agilizaura czy Hexinlusaurus aż do hipsylofodonta czy gasparinizaury. |clades=Szablon:Clade }}

Thescelosaurus unieszczono pierwotnie wśród hipsylofodontów, grupy małych ornitopodów obejmującej rodzaj [[hipsylofodon]. Tescelozaur nie pasował do nich jednak z uwagi na swą soilidną budowę, inne przednie łapy i, co zauważono bardeziej współcześnie, niezwykle jak dla nich długą czaszkę. Peter Galton w 1974 zaprezentował zmianę tego klasycznego ułożenia, sugerując, że z powodu strukruty swych tylnych łap i ogólnie ciężkiej budowy (niestworzonej dla biegu), powienien zostać włączony do rodziny iguanodontów. Nie powielano tego poglądu, a Morris argumentował silnie przeciwko klasyfikacji Galtona. W końcu jednak i galtońskie Iguanodontidae okazały się polifiletyczne, nie tworzyły więc naturalnej grupy. Nie było więc dla nich miejsca we współczesnej kladystyce.

Choć Hypsilophodontidae uznawano za grupę naturalną we wczesnych latach sześćdziesiątych XX wieku, pogląd ten upadł. Hypsilophodontidae okazały się rodziną nienaturalną, złożoną z różnych zwierząt stanowiących bliższych bądź dalszych krewnych iguanodontów, parafiletyczną, obejmującą różne małe klady czy blisko spokrewnione taksony. Hipsylofodonty (w liczbie mnogiej) rozumie się teraz jako termin nieformalny oznaczający grad, a nie klad. Tescelozaur nie znalazł miejsca wśród kladów bardzo bazalnych ani bardzo zaawansowanych ewolucyjnie wśród "hipsylofodontów". Jeszcze jednak kwestia może potencjalnie rodzić problemy z klasyfikacją tescelozaura: nie wszystkie szczątki zaliczone do T. neglectus muszą koniecznie do niego należeć. Clint Boyd i współpracownicy stwierdzili, że w obrębie kladu Thescelosaurus leży rodzaj bugenazaura. Wtedy przypisany temu rodzajowi gatunek należałby do rodzaju tescelozaur, który zawierałby co najmniej 2 i prawdopodobnie trzeci gatunek, natomiast kilka osobników wcześniej zaliczonych do T. neglectus nie mogłoby być dłużej umieszczane w tym rodzaju. Tescelozaur wyddaje się być blisko psokrewniony z parksozaur.

Rozdzielenie Hypsilophodontidae pociągnęło za sobą utworzeniem nowej rodziny Thescelosauridae. Ten obszar drzewa rodowego dinozaurów był historycznie skomplikowany, gdyż braakowało badań. Jednak ublikacje Clinta Boyda i współpracowników oraz Caleba Browna i współpracowników tyczyły się właśnie tych ptasiomiednicznych. Boyd et al. (2009) i Brown et al. (2011) posortowali północnoamerykanskie "hipsylofodonty" do dwóch spokrewnionych grup. Pierwsza obejmowała orodroma, oryktodroma i zefirozaura, kolejna zaś parksozaura i tescelozaura. Brown et al. (2013) otrzymał podobne wyniki, dodając jednak do kladu orodroma nowy rodzaj Albertadromeus. Opisał również długopyskie formy azjatyckie jako Jeholosauridae) w kladzie tescelozaura. Zdefiniowano też formalnie jako klad obejmujący Thescelosaurus neglectus, Orodromeus makelai, ich ostatniego wspólnego przodka oraz wszystkich jego potomków, podobnie uczyniono z mniejszymi kladami Orodrominae i Thescelosaurinae.

Historia i gatunki

Holotyp T. neglectus w Smithsonian Museum, z czaszką i szyją zrekonstruowaną dzięki kamptozaurowi

Holotyp tescelozaura, oznaczony USNM 7757, odkryty został w 1891 przez paleontologów Johna Bella Hatchera i Williama H. Utterbacka w późnomastrychckiej (kreda górna) warstwie osadów należących do formacji Lance. Znajdował się w chrabstwie Converse w stanie Wyoming w USA. Szkielet pozostawiono w skrzyni, w której przewożono go drogą morską, na lata, nim Charles W. Gilmore z należącego do Smithsonian Institution National Museum of Natural History wypreparował go i opisał w krótkiej publikacji z 1913, nadając mu nazwę T. neglectus (neglectus - zaniedbany). W tamtych czasie uczony sądził, że zwierzę jest blisko spokrewnione z kamptozaurem. Sporządził szczegółową monografię w 1915, opisując dobrze zachowany szkielet. Okaz typowy znaleziony został w większości zachowanymi połaczeniami stawowymi. Brakowało tylko głowy i szyi, które zniszczyła erozja. Nazwa pochodzi z zaskoczenia, jakie przeżył Gilmore, spotykając okaz w tak dobrym stanie, na który przez tak długi czas nie zwracano uwagi. Uznał zwierzę za lekkie, zwinne srworzenie, przypisując je do Hypsilophodontidae, wtedy rodziny niewielkich, dwunożnych dinozaurów.

Rekonstrukcja holotypu wedle Charlesa Gilmore'a z 1915

Inne szczątki podobnych zwierząt znajdywano na końcu XIX i w XX wieku. Inny dobrze zachowany szkielet z nieco starszej formacji Horseshoe Canyon z Alberty w Kanadzie nazwano T. warreni. Opisał go William Parks w 1926. Kosciec wykazywał jkednak znaczące różnice z T. neglectus, z uwagi na które Charles Mortram Sternberg umieścił go w osobnym rodzaju parksozaur w 1937. Sternberg nazwał też jeszcze jeden gatunek, T. edmontonensis, bazując na innym połączonym stawowo szkielecie, tym razem obejmującym niekompletną czaszkę oznaczoną NMC 8537. Zwrócił też uwagę na ciężką budowę i grube kości tego rodzaju. Z powodu tych odrębności od lekkiej budowy "hipsylofodontów" zasugerował utworzenie dla rodzaju własnej podrodziny Thescelosaurinae. T. edmontonensis od przeglądu Petera Galtona z 1974 uznawano za ciężej zbudowano osobnika, być może reprezentanta płci przeciwnej w stosunku do holotyypu T. neglectus. Jednak Boyd i współpracownicy wykazali, że nie mogą przypisać go do żadnego pewnego gatunku tescelozaura. Uznali go za okaz o niepewnej pozycji w obrębie rodzju. Innym punktem spornym T. edmontonensis jest jego kostka. Galton twierdził, że była uszkodzona i źle zinterpretowana. William J. Morris (1976) uznał ją za zupełnię odmienną od T. neglectus.

Odlew NMC 8537, holotyp T. edmontonensis (T. sp. wedle Boyd et al., [2009])

i dwa paliczki górne niezidentyfikowanego gatunku tescelozaura z późnomastrychckiej formacji Hell Creek w chrabstwie Harding w Dakocie Południowej w USA. Zwrócił uwagę na zęby przedszczękowe i głęboko położoną linię zębow. Uznał, że wspiera to tezę o obecności mięsistych policzków. Morris także zauważył rozszerzającą się na zewnątrz kość przedszczękową (która wiązała by się z obecnością szerokiego dziobu) i duże kości brwiowe. Czaszkę tą uznawano za należącą do nienazwanego "hipsylofodonta" przez wiele lat, zanim Galton uczynił ją holotypem nowego rodzaju i gatunku bugenazaura (Bugenasaura infernalis, czyli "wielkopoliczkowa jaszczurka dolnych regionów", co odnosi się do formacji Hell Creek ). Morris nazwał również jako nowy możliwy gatunek tescelozaura okaz LACM 33542: utworzył miano ?T. garbanii (ze znakiem zapytania, bowiem nie był pewny przynależności rodzajowej). LACM 33542 zawierał duże niekompletne tylne łapy (o jedną trzecią większe od opisanych okazów T. neglectus i parksozaura lub prawie dwukrotnie takie jak u hipsylofodonta), a w ich obrębie stopę, stęp, kości łydki i fragmentaryczną kość udową, poza tym 5 kręgów szyjnych i 11 grzbietowych. Materiał pochodził z formacji Hell Creek z chrabstwa Garfield z Montany w USA. Okaz odkrył paleontolog amator Harley Garbani, od którego zaczerpnięto epitet gatunkowy. T. garbanii mierzył około 4 m długości, więcej niż średnia długość okazu T. neglectus. Poza wielkością, Morris zwrócił uwagę na budowę stawu skokowego. Uznał ją za unikalną, nie licząc Thescelosaurus edmontonensis, który uznał za odrębny gatunek. Ponieważ Morris uznał stawy skokowe T. garbanii za podobne do T. edmontonensis, wstępnie przypisał go do rodzaju tescelozaur. Jednak literatura naukowa przedkłada punkt widzenia Galtona, przyjmując brak różnic między T. edmontonensis i T. neglectus. W publikacji ustanawiającej rodzaj bugenazaura Galton zademonstrował, że cechy wedle Morrisa łączące T. garbanii i T. edmontonensis stanowiły wynik uszkodzenia w rejonie staqwu skokowego tego ostatniego, wobec czego można również uznać odrębność T. garbanii od tescelozaura. By lepiej sklasyfikować ten gatunek, Galton zasugerował jego przynależność do nowego rodzaju bugenazaura jako B. garbanii, choć zauważy też, że mógłby należeć do pachycefalozauryda podobnej wielkości, stygimolocha, bądź też być nieznanym jeszcze dinozaurem.

Okaz T. neglectus z Museum of the Rockies

Clint Boyd i współpracownicy opublikowali rewizję tescelozaura, bugenazury i parksozaura w 2009. Użyto w nim na wejściu nowego materiału czaszkowego. Znaleziono, że parksozaur różnił się od tescelozaura, natomiast czaszka Bugenasaura infernalis była istotnie taka sama, jak czaszka znaleziona z pozaczaszkowym szkieletem przypisanym tescelozaurowi. Ponieważ nie można odróżnić B infernalis od tescelozaura, autorzy uznali rodzaj za synonim Thescelosaurus, gatunek zaś za wątpliwy, a SDSM 7210 za T. sp. Uznali LACM 33542, choć fragmentaryczny, za okaz tescelozaura. Zgodzili się z Morrisem na różne strukruty stawu skokowego. Przywrócili T. garbanii. W koncu zauważyli, że inny okaz, RSM P.1225.1, różnił się od T. neglectus pewnymi detalami anatommii. Może więc on reprezentować nowy gatunek. Wobec tegoThescelosaurus wedle Boyd et al. (2009) reprezentują co najmniej 2, a być może 3 pewne gatunki: typowy T. neglectus oraz T. garbanii i być może nienazwany jeszcze gatunek. W grudniu 2011 RSM P.1225.1 przypisano odrębnemu gatunkowi Thescelosaurus assiniboiensis. Nazwali go Caleb M. Brown, Clint A. Boyd i Anthony P. Russell. Znany jest tylko z holotypu, małego, połączonego stawowo i prawie kompletnego szkieletu z formacji Frenchman z późnego mastrychtu z Saskatchewan.

Paleoekologia

Rozmieszczenie geograficzne i czasowe

Rekonstrukcja T. neglectus

Właścciwe szczątki tescelozaura pochodzą definitywnie jednie z późnomastrychckich skał alberckiej formacji Scollard i saskatchewańskiej formacji Frenchman w Kanadzie oraz leżącej w Wyoming formacji Lance, południowowdakockiej i montańskiej formacji Hell Creek i koloradzkiej formacji Laramie w USA. Był to jeden z ostatnich rodzajów dinozaurów z wyjątkiem ptaków. Jego szczątki znaleziono 3 m od granicznej warstwy irydu zamykającej kredę. Doniesienia mówią też o zębach ze skał starszych, kampańskich, zwłąszcza z formacji Dinosaur Park z Alberty, ale znaleziska te nie należą do tescelozaura, znacznie bardziej prawdopodobna jest ich przynależność do orodroma. Znanych jest więcej okazów, niż zostało oficjalnie opisanych w tym rodzaju. Przykład stanowi okaz z Triebold stanowiący źódło dla odlewów dla muzeów.

Dokkonując rewizji tescelozaura i bugenazaury, Galton w 1999 opisał zęby kości zębowej UCMP 46911 z górnej jury z Weymouth w Dorset w Anglii jako cf. Bugensaura. Jeśli był to rzeczywiście ząb przypominającego tescelozaura zwierzęcia, znacznie rozciągnęłoby to stratygraficzny zasięg występowania grupy.

Siedlisko

Doniesienia opisujące siedlisko tescelozaura nie zgadzają się ze sobą. Dwie prace sugerują, że preferował cieki wodne nad tereny zalewoweref name=PSJNH02>Pearson, Dean A.; Schaefer, Terry; Johnson, Kirk R.; Nichols, Douglas J.; and Hunter, John P. (2002). "Vertebrate biostratigraphy of the Hell Creek Formation in southwestern North Dakota and northwestern South Dakota". The Hell Creek Formation and the Cretaceous-Tertiary Boundary in the Northern Great Plains: An Integrated Continental Record of the End of the Cretaceous. 145–167.</ref> but another suggests it preferred the opposite.. Preferencja ta bazuje na względnej obfitości skamielin tescelozaura w piaskowcach, reprezentujących takie właśnie środowisko, w porównaniu z mułowcami, powstałymi zw środowiskach zalewowych. Nie odnotowano warstw szczególnie bogatych w kości (bone bed) ani akumulacji wielu osobników. Dale Russell w tekście popularnonaukowym zauważył, że Thescelosaurus był najczęstszym małym roślinożercą formacji Hell Creek na obszarze Fort Peck. Autor opisał środowisko tego czasu jako płaską równinę zalewową o względnie suchym klimacie podzwrotnikowym służącym różnorodności roślin od drzew kwiatowych przez Taxodium do paproci i miłorzębów. Choc większość szkieletów dinozaurów z tego obszaru jest niekompletnych, prawdopodobnie z uwagi na kiepskie warunki dla zachowywania skamielin w lasach, szkielety tesceloaura są znacznie bardziej kompletne, co sugeruje, że rodzaj odwiedzał koryta strumieni. Więc kiedy umierał, tesecelozaur przebywał w rzece lub blisko niej. Było tam łatwiej kopać i łatwiej zachowywały się też szczątki. Russell wstępnie porównał zwierzę do kapibary czy tapira. Inne dinozaury żyjące w tym samym miejscu w tym samym czasie to [[ceratopsy {rodzina)|ceratopsydy]] triceratops i torozaur, kaczodzioby edmontozaur, pancerny ankylozaur, grubogłowy pachycefalozaur oraz teropody ornitomim, troodon i tyranozaur. Tescelozaur występował obficie także w formacji Lance. Kości palców kończyn dolnych tego rodzaju są najczęstsszymi znaleziskami po skamielinach triceratopsa i edmontozaura. Tescelozaur mógł być tam niegdyś najpospolitszym dinozaurem, jeśli formacja Lance faworyzowała utrwalanie się szczątków większych zwierząt.

Paleobiologia

"Serce z kamienia"

Okaz "Willo". Struktura na lewo od łopatki może okazać się sercem

W 2000 opisano należący do tescelzaura szkielet nieformalnie nazywany "Willo", wystawiany obecnie przez North Carolina Museum of Natural Sciences, uwzględniając pozostałości czterojamowego serca i aorty. Wydobyto go w 1993 na północnym zachodzie Dakoty Południowej. Autorzy odnaleźli szczegóły wewnętrzne z użyciem tomografii komputerowej. Zasugerowali, że serce uległo saponifikacji ([[przeobrażenie utrwalające z wytworzeniem tłuszczowosku), gdy okaz leżał zagrzebany w warunkach beztlenowych, następnie przekształcając się w goethyt, minerał żelaza, który zastąpił materiał oryginalny. Z budowy serca wywnioskowano, że tescelozaur cechował się szybkim [metabolizm]]em, innym, niż u [zimnokrwistość|zimnokrwistych]] gadów.

Te śmiałe wnioski poddano dyskusji. Niedługo po pierwszej publikacji inni badacze napisali pracę, w której uznali "serce" za w rzeczywistości konkrecję. Zauważyli, że przypisanie okazowi struktur anatomicznych jest niepoprawne, rzekoma aorta zwęża się w kierunku serca i nie odchodzą od niej tętnice. Częściowo pochłania jedno z żeber, cechuje się w niektórych miejscach też budową wewnętrzną złożoną z koncentrycznych kręgów. Inna konkrecja zachowała się za prawą nogą. Autorzy sensacji wycofali się. Zgodzili się, że chodziło o rodzaj konkrecji, która jednak uformowała się wokół i częściowo zachowała bardziej mięśniowe części serca i aorty.

Badanie opublikowane w 2011 na wiele sposobów próbowało wyjaśnić, co to za obiekt. Wykorzystano w nim bardziej zaawansowane skanowanie CT, badanie hitologiczne, dyfrakcję promieni rentgenowskich, spektroskopię fotoelektronów w zakresie promieniowania X i skaningową mikroskopię elektronową. Dzięki tym metodom autorzy znaleźli wnioski mówiące, że budowa wewnętrzna obiektu nie wykazuje komór, tworzą ją trzy niezwiązane ze sobą obszary małej gęstości. Nie jest porównywalna ze strukturą serca strusia, rzekome ściany tworzy materiał osadowy nieznany z układów biologicznych, jak getyt, skaleń, kwarc i gips, jak również fragmenty roślinne. W próbkach brakowało ważnych dla życia [[pierwiastek chemicznych, jak węgiel, azot i fosfor. Nie znaleziono struktur komórkowych serca. Nie było prawdopodobnych skrawków zwierzęcych struktur komórkowych. Autorzy podają, że ich dane wspierają identyfikację jako konkrecja piasku ze środowiska, a nie serce, przewidują jednak możliwość zachowania się tkanek w izolowanych obszarach.

Pytanie, jak te wyniki wiążą się z tempem metabolizmu i anatomią zwierzęcia, jest wciąż dyskusyjne bez względu na identyfikację obiektu. Zarówno dzisiejsze krokodyle, jak i [ptaki]], najbliżsi obecnie żyjący krewni dinozaurów, mają serce czterojamowe (aczkolwiek zmodyfikowane u krokodyli). Wobec tego dinozaury prawodpodobnie też je posiadały. Struktura ta nie musi się jednak koniecznie wiążać z tempem metabolzimu.