Butch i femme: Różnice pomiędzy wersjami
Nowy artykuł, tłumaczenie z en wiki Znaczniki: Utworzenie usuniętej strony VisualEditor |
(Brak różnic)
|
Wersja z 16:22, 13 paź 2019
Butch i femme to pojęcia używane w subkulturze lesbijskiej[1] w celu przyporządkowania lub rozpoznania męskiej (butch) lub kobiecej (femme) tożsamości wraz z jej cechami towarzyszącymi, zachowaniami, stylem, percepcją samego siebie i tak dalej[2][3]. Terminy te zostały wprowadzone do społeczności lesbijskich w XX wieku. Koncepcję tę nazwano "sposobem organizowania relacji seksualnych oraz tożsamości płciowej i seksualnej"[4]. Kultura butch-femme nie jest jedyną formą lesbijskiego systemu diadycznego, ponieważ wiele kobiet żyje w związkach butch-butch lub femme-femme[5].
Zarówno ekspresja poszczególnych lesbijek o tożsamości butch i femme, jak i związek ogółu społeczności lesbijskiej z pojęciem butch i femme jako zasad organizowania kontaktów seksualnych, była różna w ciągu XX wieku[6]. Niektóre lesbijskie feministki przekonywały, że butch-femme jest powielaniem stosunków heteroseksualnych, podczas gdy inne komentatorki utrzymują, że choć rezonuje to z heteroseksualnymi wzorcami relacji, to jednak butch-femme jednocześnie je kwestionuje[7]. Badania przeprowadzone w latach 90-tych w Stanach Zjednoczonych wykazały, że "95% lesbijek jest świadomych znaczenia haseł butch/femme i potrafi ocenić siebie lub innych w odniesieniu do tych haseł, a jednocześnie ten sam odsetek uważa, że butch/femme był "nieistotny w ich życiu"[8].
Etymologia i symbolika
Słowo femme zaczerpnięte jest od francuskiego słowa na kobietę. Słowo butch, oznaczające "męski", mogło zostać stworzone poprzez skrócenie wyrazu ang. butcher (rzeźnik), jak to po raz pierwszy zauważono w przydomku George'a Cassidy'ego, Butch Cassidy[9]. Jednakże dokładne pochodzenie tego słowa jest nadal nieznane.
Projektant stron internetowych Butch Daddy Rhon stworzył dla reprezentowania seksualności butch/femme symbol czarnego trójkąta przecinającego czerwone koło, który po raz pierwszy został użyty na początku XXI wieku na stronie butch-femme.com i od tego czasu zaczął być wykorzystywany w innych miejscach[10].
Cechy charakterystyczne
Przedmiotem dyskusji jest to, do kogo mogą odnosić się pojęcia butch i femme, a w szczególności to, czy w ten sposób można określić osoby transpłciowe. Przykładowo, Jack Halberstam twierdzi, że transseksualni mężczyźni nie mogą być uważani jako butch, ponieważ tworzy to konflikt między samczością (ang. maleness) a męskością (ang. butchness). Twierdzi on ponadto, że butch-femme jest unikalnie przystosowany do funkcjonowania w związkach lesbijskich[11]. Stereotypy i definicje pojęć "butch" oraz "femme" są bardzo zróżnicowane, nawet w ramach ściśle związanych społeczności LGBT. Z drugiej strony, pisarka Jewelle Gomez zastanawia się nad tym, czy kobiety butch i femme we wczesnym dwudziestym wieku nie wyrażały swojej ukrytej tożsamości transpłciowej[12][13]. Antypatia wobec męskich lesbijek i kobiecych mężczyzn była interpretowana przez niektórych publicystów jako transfobia[14], chociaż tego typu osoby nie zawsze są transpłciowe i w rzeczywistości niektóre osoby heteroseksualne obydwu płci wykazują takie cechy[15][16].
Badacze tacy jak Judith Butler i Anne Fausto-Sterling sugerują, że butch i femme nie są próbą przyjęcia "tradycyjnych" ról płciowych. Zamiast tego twierdzą, że płeć jest społecznie i historycznie skonstruowana, a nie esencjalna, "naturalna" czy biologiczna. Historyczka femme lesbijska Joan Nestle twierdzi, że femme i butch mogą być postrzegane jako odrębne płcie same w sobie[17].
Butch
W języku angielskim, słowo "butch" może być używane jako przymiotnik lub rzeczownik[18] w celu opisania płci, lub ekspresji płciowej danej osoby. Męską osobę bez względu na płeć można opisać jako butch, nawet jeśli bardziej powszechne jest stosowanie tego terminu wobec kobiet o cechach w większości męskich[19]. Termin „butch” zazwyczaj kojarzy się z poziomem męskości okazywanej przez kobietę wykraczającym poza to, co byłoby typowe dla chłopczycy (ang. tomboy). Nierzadko zdarza się, że kobiety wyglądające jak butch doświadczają molestowania lub przemocy[20].
Ankieta z lat 90. przeprowadzona wśród butchy wykazała, że 50% z nich czuło głównie pociąg do femme, podczas gdy 25% zgłaszało, że zazwyczaj przyciągają je inne butch[21].
Stone butch
„Kamienne” butche z reguły nie lubią być seksualnie dotykane w okolicy narządów płciowych przez swoje partnerki, aczkolwiek nadal dostarczają swoim partnerkom satysfakcji seksualnej i często doświadczają przy tym własnej przyjemności[22]. Kobieta „stone butch” jest również zdolna do czerpania przyjemności seksualnej od swojej partnerki na wiele innych sposobów.
Termin „stone butch” został spopularyzowany przez Leslie Feinberg w jej powieści Stone Butch Blues z 1993 roku, która opisuje eksploracje społeczności lesbijskiej przez bohaterkę. Duży segment poświęcony jest problemom związanym z byciem kamienną butch[23].
Femme
Podobnie jak termin "butch", femme można używać jako przymiotnik lub rzeczownik[18]. Kobiety femme nie są " odczytywane" jako lesbijki, chyba że towarzyszą im partnerki butch, ponieważ dostosowują się do tradycyjnych standardów kobiecości. Z uwagi na to, że nie wykazują cech męskich, femme były szczególnie uciążliwe dla seksuologów i psychoanalityków, którzy chcieli dowieść, że wszystkie lesbijki chcą być mężczyznami[24]. Tradycyjnie, od femme w parze butch-femme oczekiwano, że będzie ona funkcjonować jako stereotypowa kobieta i zapewni emocjonalne wsparcie dla swojej butch partnerki. W pierwszej połowie dwudziestego wieku, kiedy role płciowe butch-femme zostały ograniczone do podziemnej sfery barowej, kobiety femme były uważane za niedostrzegalne bez butch partnerki — to znaczy, mogły uchodzić za heteroseksualne ze względu na ich konformizm płciowy[25].
Historia
Do połowy XX wieku w kulturze zachodniej, społeczeństwa homoseksualne istniały w większości pod ziemią lub potajemnie, co utrudnia stwierdzenie, jak długo kobiety praktykowały role butch i femme.
Początek XX wieku
Wiadomo, że dress code butch-femme sięga przynajmniej początku XX wieku, ponieważ zachowały się fotografie par butch-femme w dekadzie 1910-1920 w Stanach Zjednoczonych; wtedy nazywano je "transwestytami"[26]. Jednak jak podaje Międzynarodowa Encyklopedia Kobiet Routledge, pomimo tego, że kobiety z wyższych sfer, takie jak Radclyffe Hall i jej kochanka Una Troubridge, żyły razem w związkach, które przypominały związki butch-femme, "Termin butch/femme byłby jednak kategorycznie nieistotny i niezrozumiały dla tych kobiet"[27].
Połowa XX wieku
Role płciowe butch i femme zaczęły być widoczne dopiero w latach 40. XX w. odkąd zaczęto powszechnie zezwalać kobietom na wchodzenie do barów bez mężczyzn[28]. W latach 40. w USA większość butch kobiet musiała nosić tradycyjnie kobiece sukienki, aby utrzymać pracę, zakładając wykrochmalone koszule i krawaty tylko w weekendy na wyjścia do barów lub na imprezy.
Lata pięćdziesiąte przyniosły rozkwit nowego pokolenia butche kobiet, które nie chciały prowadzić podwójnego życia i nosiły strój butch na pełny etat lub tak blisko jak to było możliwe. Zazwyczaj ograniczało je to do kilku zawodów, takich jak praca w fabryce i prowadzenie taksówki, które nie posiadały zasad ubioru dla kobiet[29].
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Madeline Webster , Butch/Femme Relationships: A Lesbian Way of Loving [online], AfterEllen, 27 czerwca 2019 [dostęp 2019-10-13] .
- Amy Goodloe , Lesbian Identity and the Politics of Butch-Femme [online], amygoodloe.com [dostęp 2019-10-13] .
- The Struggles of Butch/Butch Relationships [online], AfterEllen, 5 września 2017 [dostęp 2019-10-13] .
Przypisy
- ↑ Teresa Theophano , Butch-Femme [online], 2004 .
- ↑ Hollibaugh, Amber L. , 1946-, My dangerous desires : a queer girl dreaming her way home, Durham, NC: Duke University Press, 2000, ISBN 0-8223-2619-1, OCLC 43885668 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Helen. Boyd , My husband Betty : love, sex, and life with a crossdresser, New York: Thunder Mouth Press, 2003, ISBN 1-56025-515-3, OCLC 53955619 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Kramarae i inni, Routledge international encyclopedia of women : global women's issues and knowledge, New York: Routledge, 2000, ISBN 0-415-92088-4, OCLC 45059068 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Beemyn i inni, Queer studies : a lesbian, gay, bisexual, & transgender anthology, New York: New York University Press, 1996, ISBN 0-8147-1257-6, OCLC 34832712 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ LORI HARMON , Gender identity, minority stress, and substance use among lesbians [online], search.proquest.com [dostęp 2019-10-12] (pol.).
- ↑ Sullivan, Nikki, 1962-, A critical introduction to queer theory, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2003, ISBN 0-7486-1597-0, OCLC 59339511 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Thomas C. Caramagno , Irreconcilable differences? : intellectual stalemate in the gay rights debate, Westport, Conn.: Praeger, 2002, ISBN 978-0-313-39043-2, OCLC 53400735 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Ja'Nina J. Walker i inni, Butch bottom-femme top? An exploration of lesbian stereotypes, „Journal of Lesbian Studies”, 16 (1), 2012, s. 90–107, DOI: 10.1080/10894160.2011.557646, ISSN 1540-3548, PMID: 22239455 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Tracie O'Keefe , Trans People in Love, Taylor & Francis, 2008, s. 31, ISBN 978-0-7890-3571-4, Cytat: "I am your black triangle, you are my red circle[...] I'm referring to butch-femme symbol created by Daddy Rhon." (ang.).
- ↑ Thomas C. Caramagno , Irreconcilable differences? : intellectual stalemate in the gay rights debate, Westport, Conn.: Praeger, 2002, ISBN 978-0-313-39043-2, OCLC 53400735 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Munt i inni, Butch/femme : inside lesbian gender, London: Cassell, 1998, s. 229, ISBN 0-304-33958-X, OCLC 38336278 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Coyote i inni, Persistence : all ways butch and femme, Vancouver: Arsenal Pulp Press, 2011, s. 67-78, ISBN 9781551523972, OCLC 669754853 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Carole-Anne. Tyler , Female impersonation, New York: Routledge, 2003, ISBN 978-1-135-24540-5, OCLC 846495007 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ J.M. Erickson , Confessions of a butch straight woman, „Journal of Lesbian Studies”, 3 (4), 1999, s. 68–72, DOI: 10.1300/J155v03n04_09, ISSN 1089-4160, PMID: 24786427 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Confessions Of A Feminine Straight Guy [online], Thought Catalog, 14 maja 2015 [dostęp 2019-10-12] (ang.).
- ↑ Nestle, Joan, 1940-, The persistent desire : a femme-butch reader, wyd. 1st ed, Boston: Alyson Publications, 1992, ISBN 1-55583-190-7, OCLC 25412061 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ a b Bergman, S. Bear , 1974-, Butch is a noun, San Francisco: Suspect Thoughts Press, 2006, ISBN 0-9771582-5-X, OCLC 70883097 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Christine A. Smith , Julie A. Konik , Melanie V. Tuve , In Search of Looks, Status, or Something Else? Partner Preferences Among Butch and Femme Lesbians and Heterosexual Men and Women, „Sex Roles”, 64 (9), 2011, s. 658–668, DOI: 10.1007/s11199-010-9861-8, ISSN 1573-2762 [dostęp 2019-10-12] (ang.).
- ↑ UC San Diego Center on Gender Equity and Health , Measuring #MeToo: A National Study on Sexual Harassment and Assault [online], Stop Street Harassment, 2019 [dostęp 2019-10-12] (ang.).
- ↑ Thomas C. Caramagno , Irreconcilable differences? : intellectual stalemate in the gay rights debate, Westport, Conn.: Praeger, 2002, ISBN 978-0-313-39043-2, OCLC 53400735 [dostęp 2019-10-12] .
- ↑ Bonnie. Zimmerman , Lesbian histories and cultures : an encyclopedia, New York: Garland Pub, 2000, ISBN 0-8153-1920-7, OCLC 42290691 [dostęp 2019-10-13] .
- ↑ Leslie Feinberg , Stone butch blues : a novel, Ithaca, N.Y.: Firebrand Books, 1993, ISBN 1-56341-030-3, OCLC 27336208 [dostęp 2019-10-13] .
- ↑ Lillian, Faderman , Odd girls and twilight lovers : a history of lesbian life in twentieth-century America, New York: Columbia University Press, 2011, ISBN 978-0-231-53074-3, OCLC 785572810 [dostęp 2019-10-13] .
- ↑ Arlene. Stein , Sex and sensibility : stories of a lesbian generation, Berkeley: University of California Press, 1997, ISBN 978-0-520-91831-3, OCLC 42329998 [dostęp 2019-10-13] .
- ↑ Vintage Photos - Butch-Femme Couples [online], web.archive.org, 22 grudnia 2002 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2002-12-22] .
- ↑ Kramarae i inni, Routledge international encyclopedia of women : global women's issues and knowledge, New York: Routledge, 2000, ISBN 0-415-92088-4, OCLC 45059068 [dostęp 2019-10-13] .
- ↑ Heidi M. Levitt , Elisabeth A. Gerrish , Katherine R. Hiestand , The Misunderstood Gender: A Model of Modern Femme Identity, „Sex Roles”, 48 (3), 2003, s. 99–113, DOI: 10.1023/A:1022453304384, ISSN 1573-2762 [dostęp 2019-10-13] (ang.).
- ↑ Madeline D. Davis , Boots of leather, slippers of gold : the history of a lesbian community, New York: Routledge, 1993, s. 82–86, ISBN 0-415-90293-2, OCLC 27068561 [dostęp 2019-10-13] .