(4) Westa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m ujednolicam zapis daty dostępu w szablonie cytowania
aktualizacja, źródła/przypisy
Linia 5: Linia 5:
|zdjęcie = Vesta full mosaic.jpg
|zdjęcie = Vesta full mosaic.jpg
|opis = Mozaika zdjęć Westy wykonanych przez sondę Dawn. U dołu widoczny krater Rheasilvia z dużym wyniesieniem centralnym.
|opis = Mozaika zdjęć Westy wykonanych przez sondę Dawn. U dołu widoczny krater Rheasilvia z dużym wyniesieniem centralnym.
|odkrywca = [[Heinrich Wilhelm Olbers]]
|odkrywca = [[Heinrich Wilhelm Olbers]]{{r|jpldata}}
|dzień = 29 marca
|dzień = 29 marca
|rok = 1807
|rok = 1807{{r|jpldata}}
|występowanie = [[Pas planetoid|Pas główny]]<br />[[Rodzina planetoidy Westa|rodzina Westa]]
|występowanie = [[Pas planetoid|pas główny]]{{r|jpldata}},<br />[[Rodzina planetoidy Westa|rodzina Westy]]
|epoka =
|epoka = 2022-08-09
|wielka_półoś = 2,3616
|wielka_półoś = 2,3620{{r|jpldata}}
|mimośród = 0,0889
|mimośród = 0,0884{{r|jpldata}}
|peryhelium = 2,1516
|peryhelium = 2,1532{{r|jpldata}}
|aphelium = 2,5715
|aphelium = 2,5708{{r|jpldata}}
|długość węzła wstępującego =
|długość węzła wstępującego = 103,801{{r|jpldata}}
|argument perycentrum =
|argument perycentrum = 151,258{{r|jpldata}}
|anomalia średnia =
|anomalia średnia = 61,192{{r|jpldata}}
|lat = 3
|lat = 3
|dni = 229
|dni = 230
|godzin = 20
|godzin = 4{{r|jpldata}}
|prędkość = 19,34
|prędkość = 19,34
|nachylenie = 7,13
|nachylenie = 7,14{{r|jpldata}}
|średnica = 560&nbsp;×&nbsp;578&nbsp;× 458
|średnica = 572,6&nbsp;×&nbsp;557,2&nbsp;×&nbsp;446,4
|masa = 2,71{{e|20}}
|masa = 2,70 ± 0,03{{e|20}}&nbsp;kg{{r|Baer2007}},<br />2,58{{e|20}}{{r|jpldata}}
|gęstość = 3,4
|gęstość = 3,456 ± 1%{{r|jpldata}}
|okres_obrotu = (5 h 20 m 31 s)
|okres_obrotu = (5 h 20 m 31 s){{r|jpldata}}
|albedo = 0,423
|albedo = 0,4228 ± 0,0530{{r|jpldata}}
|jasność = 3,2
|jasność = ok. 3,20{{r|jpldata}}
|typ = [[planetoida klasy V|Typ V]]
|typ = [[planetoida klasy V|Typ V]]
|temperatura = min: (–188&nbsp;°C) 85K<br />max: (–18&nbsp;°C) 255
|temperatura = min: (–188&nbsp;°C) 85K<br />max: (–18&nbsp;°C) 255
Linia 37: Linia 37:


== Odkrycie i nazwa ==
== Odkrycie i nazwa ==
Planetoida (4) Westa została odkryta przez niemieckiego astronoma [[Heinrich Wilhelm Olbers|Heinricha Wilhelma Olbersa]] 29 marca 1807 roku w [[Brema|Bremie]]. Nazwa pochodzi od bogini ogniska domowego z [[mitologia|mitologii]] rzymskiej – [[Westa|Westy]].
Planetoida (4) Westa została odkryta przez niemieckiego astronoma [[Heinrich Wilhelm Olbers|Heinricha Wilhelma Olbersa]] 29 marca 1807 roku w [[Brema|Bremie]]{{r|jpldata}}. Nazwa pochodzi od bogini ogniska domowego z [[mitologia|mitologii]] rzymskiej – [[Westa|Westy]].


== Orbita ==
== Orbita ==
Orbita planetoidy Westy nachylona jest pod kątem 7,13° do [[ekliptyka|ekliptyki]], a jej [[ekscentryczność (fizyka)|mimośród]] wynosi 0,09. Krąży w średniej odległości 2,36&nbsp;[[jednostka astronomiczna|j.a.]] wokół [[Słońce|Słońca]]. Na pełne okrążenie potrzebuje 3 lata i 230 dni. Jest największą przedstawicielką [[rodziny planetoid]] [[rodzina planetoidy Westa|Westa]].
Orbita planetoidy Westy nachylona jest pod kątem 7,14° do [[ekliptyka|ekliptyki]], a jej [[ekscentryczność (fizyka)|mimośród]] wynosi 0,088. Krąży w średniej odległości 2,36&nbsp;[[jednostka astronomiczna|j.a.]] wokół [[Słońce|Słońca]]. Na pełne okrążenie potrzebuje 3 lata i 230 dni{{r|jpldata}}. Jest największą przedstawicielką [[rodziny planetoid]] [[rodzina planetoidy Westa|Westa]].


== Właściwości fizyczne ==
== Właściwości fizyczne ==
[[Plik:A False-Color Topography of Vesta's South Pole.jpg|mały|lewo|Mapa topograficzna południowej półkuli Westy ukazująca różnice wysokości i wielkie baseny uderzeniowe Rheasilvia i Veneneia (dolny, częściowo zakryty)]]
[[Plik:A False-Color Topography of Vesta's South Pole.jpg|mały|lewo|Mapa topograficzna południowej półkuli Westy ukazująca różnice wysokości i wielkie baseny uderzeniowe Rheasilvia i Veneneia (dolny, częściowo zakryty)]]
Westa jest drugim pod względem masy (po [[(1) Ceres]]) ciałem krążącym w pasie planetoid i trzecim co do wielkości (po Ceres i [[(2) Pallas]]). Masa Westy jest szacowana na 2,71{{e|20}}&nbsp;kg, średnia gęstość zaś na 3,4&nbsp;g/cm³. Dość szybko wiruje – na jeden obrót potrzebuje 5 godzin, 20 minut i 31 sekund.
Westa jest drugim pod względem masy (po [[(1) Ceres]]) ciałem krążącym w pasie planetoid i także drugim co do wielkości (po Ceres; przez dłuższy czas jako nieco większe szacowano także rozmiary [[(2) Pallas]]). Masa Westy jest szacowana na 2,70{{e|20}}&nbsp;kg, średnia gęstość zaś na 3,456&nbsp;g/cm³. Dość szybko wiruje – na jeden obrót potrzebuje 5 godzin, 20 minut i 31 sekund.
[[Plik:Viewing the South Pole of Vesta.jpg|mały|lewo|Południowa półkula Westy]]
[[Plik:Viewing the South Pole of Vesta.jpg|mały|lewo|Południowa półkula Westy]]
[[Albedo]] Westy jest stosunkowo duże w porównaniu do innych tego typu obiektów i wynosi 0,423. W sprzyjających warunkach jest dostrzegalna [[gołe oko|nieuzbrojonym okiem]]{{r|ceres}}. Maksimum jasności, jaką może ona osiągnąć to 5,1{{magnitudo}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = Menzel, Donald H. |autor2 = Pasachoff, Jay M. |tytuł = A Field Guide to the Stars and Planets |url = https://archive.org/details/fieldguidetostar00menz_0 |wydanie = 2nd |wydawca = Houghton Mifflin |miejsce = Boston, MA |data = 1983 |strony = [https://archive.org/details/fieldguidetostar00menz_0/page/391 391] |isbn = 0-395-34835-8 |język = en}}</ref>. Jej [[absolutna wielkość gwiazdowa]] sięga natomiast 3,2{{magnitudo}}.
[[Albedo]] Westy jest stosunkowo duże w porównaniu do innych tego typu obiektów i wynosi 0,423. W sprzyjających warunkach jest dostrzegalna [[gołe oko|nieuzbrojonym okiem]]{{r|ceres}}. Maksimum jasności, jaką może ona osiągnąć to 5,1{{magnitudo}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = Menzel, Donald H. |autor2 = Pasachoff, Jay M. |tytuł = A Field Guide to the Stars and Planets |url = https://archive.org/details/fieldguidetostar00menz_0 |wydanie = 2nd |wydawca = Houghton Mifflin |miejsce = Boston, MA |data = 1983 |strony = [https://archive.org/details/fieldguidetostar00menz_0/page/391 391] |isbn = 0-395-34835-8 |język = en}}</ref>. Jej [[absolutna wielkość gwiazdowa]] sięga natomiast 3,2{{magnitudo}}.


Westa ma nieregularny kształt o rozmiarach 560&nbsp;×&nbsp;578&nbsp;×&nbsp;458&nbsp;km, bliski [[Elipsoida|elipsoidzie]] spłaszczonej w równowadze grawitacyjnej{{R|Thomas}}, ale zniekształcenie na biegunie ([[Krater uderzeniowy|basen uderzeniowy]]) i masa mniejsza niż 5{{e|20}}&nbsp;kg uniemożliwiły automatyczne uznanie jej za [[planeta karłowata|planetę karłowatą]] według definicji [[Międzynarodowa Unia Astronomiczna|Międzynarodowej Unii Astronomicznej]]{{R|Planet2006}}. Westa może zostać w przyszłości uznana za planetę karłowatą, jeśli zostanie ustalone, że jej kształt, pomijając kratery, określiła [[równowaga hydrostatyczna]]{{R|Hubblesite}}.
Westa ma nieregularny kształt o rozmiarach 572,6&nbsp;×&nbsp;557,2&nbsp;×&nbsp;446,4&nbsp;km (± 0,2 km), bliski [[Elipsoida|elipsoidzie]] spłaszczonej w równowadze grawitacyjnej{{R|Thomas}}, ale zniekształcenie na biegunie ([[Krater uderzeniowy|basen uderzeniowy]]) i masa mniejsza niż 5{{e|20}}&nbsp;kg uniemożliwiły automatyczne uznanie jej za [[planeta karłowata|planetę karłowatą]] według definicji [[Międzynarodowa Unia Astronomiczna|Międzynarodowej Unii Astronomicznej]]{{R|Planet2006}}. Westa może zostać w przyszłości uznana za planetę karłowatą, jeśli zostanie ustalone, że jej kształt, pomijając kratery, określiła [[równowaga hydrostatyczna]]{{R|Hubblesite}}.


=== Powierzchnia ===
=== Powierzchnia ===
Linia 65: Linia 65:
27 września 2007 roku [[NASA]] wysłała w kierunku Westy i [[(1) Ceres|Ceres]] sondę kosmiczną [[Dawn (sonda kosmiczna)|Dawn]]. 3 maja 2011 rozpoczęła ona obserwacje Westy{{R|First}}, a 16 lipca 2011 około 05:00 UTC weszła na wstępną orbitę wokół planetoidy{{R|nasa|astronomia}}. Do 5 września 2012 sonda pozostawała sztucznym satelitą Westy, następnie opuściła jej orbitę i skierowała się ku planecie karłowatej Ceres{{R|Depart|Odlot}}.
27 września 2007 roku [[NASA]] wysłała w kierunku Westy i [[(1) Ceres|Ceres]] sondę kosmiczną [[Dawn (sonda kosmiczna)|Dawn]]. 3 maja 2011 rozpoczęła ona obserwacje Westy{{R|First}}, a 16 lipca 2011 około 05:00 UTC weszła na wstępną orbitę wokół planetoidy{{R|nasa|astronomia}}. Do 5 września 2012 sonda pozostawała sztucznym satelitą Westy, następnie opuściła jej orbitę i skierowała się ku planecie karłowatej Ceres{{R|Depart|Odlot}}.


Jest to pierwsza sonda która weszła na orbitę obiektu znajdującego się w [[Pas planetoid|pasie głównym planetoid]]{{r|si}}.
Jest to pierwsza sonda, która weszła na orbitę obiektu znajdującego się w [[Pas planetoid|pasie głównym planetoid]]{{r|si}}.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[Lista planetoid 1–1000]]
* [[lista planetoid 1–1000]]
* [[lista ponumerowanych planetoid]]
* [[lista ponumerowanych planetoid]]
* [[rodzina planetoidy Westa]]
* [[rodzina planetoidy Westa]]
Linia 76: Linia 76:
== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy|
<ref name="jpldata">{{cytuj stronę |url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=4 |tytuł = JPL Small-Body Database Browser: 4 Vesta (A807 FA) |data dostępu = 2022-07-08}}</ref>
<ref name=Baer2007>{{cytuj pismo |nazwisko = Baer |imię=James |nazwisko2= Chesley |imię2 = Steven R. |tytuł = Astrometric masses of 21 asteroids, and an integrated asteroid ephemeris |url = http://www.springerlink.com/content/h747307j43863228/fulltext.pdf |czasopismo = Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy |wolumin = 100 |wydanie = 2008 |strony = 27–42 |wydawca= Springer Science+Business Media B.V. 2007 |doi = 10.1007/s10569-007-9103-8 |rok = 2008 |bibcode = 2008CeMDA.100...27B |data dostępu = 2014-08-19 |zarchiwizowano = 2011-02-24 |archiwum = https://web.archive.org/web/20110224014158/http://www.springerlink.com/content/h747307j43863228/fulltext.pdf}}</ref>
<ref name=Everest>[http://news.nationalgeographic.com/news/2011/10/111012-asteroid-vesta-mountain-everest-nasa-dawn-space-science/?source=link_fb20111012news-asteroid Picture: Asteroid Has Mountain Three Times as Tall as Everest].</ref>
<ref name=Everest>[http://news.nationalgeographic.com/news/2011/10/111012-asteroid-vesta-mountain-everest-nasa-dawn-space-science/?source=link_fb20111012news-asteroid Picture: Asteroid Has Mountain Three Times as Tall as Everest].</ref>
<ref name=HED>{{cytuj pismo|nazwisko=Schenk|imię=Paul|nazwisko2=O’Brien|imię2= David P.|autor3=i in|tytuł=The Geologically Recent Giant Impact Basins at Vesta’s South Pole|url=http://www.sciencemag.org/content/336/6082/694.abstract|czasopismo=Science|wolumin=336|strony=694–697 |język=en|data=2012-05-11|doi=10.1126/science.1223272}}</ref>
<ref name=HED>{{cytuj pismo|nazwisko=Schenk|imię=Paul|nazwisko2=O’Brien|imię2= David P.|autor3=i in|tytuł=The Geologically Recent Giant Impact Basins at Vesta’s South Pole|url=http://www.sciencemag.org/content/336/6082/694.abstract|czasopismo=Science|wolumin=336|strony=694–697 |język=en|data=2012-05-11|doi=10.1126/science.1223272}}</ref>
Linia 84: Linia 86:
<ref name=novolcanoes>{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20160304082952/http://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120510224448.htm|tytuł=Complexities of Ancient Asteroidal World Revealed|data=2012-05-10|opublikowany=ScienceDaily|język=en|data dostępu=2012-05-16}}</ref>
<ref name=novolcanoes>{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20160304082952/http://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120510224448.htm|tytuł=Complexities of Ancient Asteroidal World Revealed|data=2012-05-10|opublikowany=ScienceDaily|język=en|data dostępu=2012-05-16}}</ref>
<ref name=astronomia>{{cytuj stronę |url = http://www.astronomia.pl/wiadomosci/index.php?id=2867 |tytuł = Amerykańska sonda wejdzie na orbitę wokół wielkiej planetoidy |autor = Krzysztof Czart |opublikowany = astronomia.pl |data =2011-07-15 |data dostępu = 2011-07-15}}</ref>
<ref name=astronomia>{{cytuj stronę |url = http://www.astronomia.pl/wiadomosci/index.php?id=2867 |tytuł = Amerykańska sonda wejdzie na orbitę wokół wielkiej planetoidy |autor = Krzysztof Czart |opublikowany = astronomia.pl |data =2011-07-15 |data dostępu = 2011-07-15}}</ref>
<ref name="Thomas">{{Cytuj pismo |autor = Thomas, P. C.; et al |tytuł = Vesta: Spin Pole, Size, and Shape from HST Images |czasopismo = Icarus |wolumin = 128 |wydanie = 1 |rok = 1997 |doi = 10.1006/icar.1997.5736 |bibcode = 1997Icar..128...88T |język = en}}</ref>
<ref name="Thomas">{{Cytuj pismo |autor = Thomas, P.C.; et al |tytuł = Vesta: Spin Pole, Size, and Shape from HST Images |czasopismo = Icarus |wolumin = 128 |wydanie = 1 |rok = 1997 |doi = 10.1006/icar.1997.5736 |bibcode = 1997Icar..128...88T |język = en}}</ref>
<ref name=Planet2006>{{Cytuj stronę |url = http://www.iau.org/public_press/news/detail/iau0601 |tytuł = The IAU draft definition of „planet” and „plutons” |data = sierpień 2006 |opublikowany = IAU |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20100109100552/http://www.iau.org/public_press/news/detail/iau0601 |zarchiwizowano = 2010-01-09 |data dostępu = 2009-12-16 }} (XXVI).</ref>
<ref name=Planet2006>{{Cytuj stronę |url = http://www.iau.org/public_press/news/detail/iau0601 |tytuł = The IAU draft definition of „planet” and „plutons” |data = sierpień 2006 |opublikowany = IAU |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20100109100552/http://www.iau.org/public_press/news/detail/iau0601 |zarchiwizowano = 2010-01-09 |data dostępu = 2009-12-16 }} (XXVI).</ref>
<ref name=Hubblesite>{{Cytuj stronę |url = http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1995/20/image/c |tytuł = Asteroid or Mini-Planet? Hubble Maps the Ancient Surface of Vesta<!-- Key Stages in the Evolution of the Asteroid Vesta image --> |autor = Savage, Don |autor2 = Jones, Tammy; and Villard, Ray |data = 19 kwietnia 1995 |opublikowany = Hubble Site News Release STScI-1995-20 |język = en |data dostępu = 2006-10-17}}</ref>
<ref name=Hubblesite>{{Cytuj stronę |url = http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1995/20/image/c |tytuł = Asteroid or Mini-Planet? Hubble Maps the Ancient Surface of Vesta<!-- Key Stages in the Evolution of the Asteroid Vesta image --> |autor = Savage, Don |autor2 = Jones, Tammy; and Villard, Ray |data = 19 kwietnia 1995 |opublikowany = Hubble Site News Release STScI-1995-20 |język = en |data dostępu = 2006-10-17}}</ref>

Wersja z 20:40, 8 lip 2022

(4) Westa
Ilustracja
Mozaika zdjęć Westy wykonanych przez sondę Dawn. U dołu widoczny krater Rheasilvia z dużym wyniesieniem centralnym.
Odkrywca

Heinrich Wilhelm Olbers[1]

Data odkrycia

29 marca 1807[1]

Numer kolejny

4

Charakterystyka orbity (2022-08-09)
Przynależność
obiektu

pas główny[1],
rodzina Westy

Półoś wielka

2,3620[1] au

Mimośród

0,0884[1]

Peryhelium

2,1532[1] au

Aphelium

2,5708[1] au

Długość węzła wstępującego

103,801[1]°

Argument perycentrum

151,258[1]°

Anomalia średnia

61,192[1]°

Okres obiegu
wokół Słońca

3 lata 230 dni 4[1] godziny

Średnia prędkość

19,34 km/s

Inklinacja

7,14[1]°

Charakterystyka fizyczna
Średnica

572,6 × 557,2 × 446,4 km

Masa

2,70 ± 0,03×1020 kg[2],
2,58×1020[1] kg

Średnia gęstość

3,456 ± 1%[1] g/cm3

Okres obrotu

(5 h 20 m 31 s)[1] h

Albedo

0,4228 ± 0,0530[1]

Jasność absolutna

ok. 3,20[1]m

Typ spektralny

Typ V

Średnia temperatura powierzchni

min: (–188 °C) 85K
max: (–18 °C) 255 K

Satelity naturalne

brak

(4) Westa – czwarta odkryta planetoida z pasa planetoid krążących po orbitach pomiędzy Marsem a Jowiszem.

Odkrycie i nazwa

Planetoida (4) Westa została odkryta przez niemieckiego astronoma Heinricha Wilhelma Olbersa 29 marca 1807 roku w Bremie[1]. Nazwa pochodzi od bogini ogniska domowego z mitologii rzymskiej – Westy.

Orbita

Orbita planetoidy Westy nachylona jest pod kątem 7,14° do ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,088. Krąży w średniej odległości 2,36 j.a. wokół Słońca. Na pełne okrążenie potrzebuje 3 lata i 230 dni[1]. Jest największą przedstawicielką rodziny planetoid Westa.

Właściwości fizyczne

Mapa topograficzna południowej półkuli Westy ukazująca różnice wysokości i wielkie baseny uderzeniowe Rheasilvia i Veneneia (dolny, częściowo zakryty)

Westa jest drugim pod względem masy (po (1) Ceres) ciałem krążącym w pasie planetoid i także drugim co do wielkości (po Ceres; przez dłuższy czas jako nieco większe szacowano także rozmiary (2) Pallas). Masa Westy jest szacowana na 2,70×1020 kg, średnia gęstość zaś na 3,456 g/cm³. Dość szybko wiruje – na jeden obrót potrzebuje 5 godzin, 20 minut i 31 sekund.

Południowa półkula Westy

Albedo Westy jest stosunkowo duże w porównaniu do innych tego typu obiektów i wynosi 0,423. W sprzyjających warunkach jest dostrzegalna nieuzbrojonym okiem[3]. Maksimum jasności, jaką może ona osiągnąć to 5,1m[4]. Jej absolutna wielkość gwiazdowa sięga natomiast 3,2m.

Westa ma nieregularny kształt o rozmiarach 572,6 × 557,2 × 446,4 km (± 0,2 km), bliski elipsoidzie spłaszczonej w równowadze grawitacyjnej[5], ale zniekształcenie na biegunie (basen uderzeniowy) i masa mniejsza niż 5×1020 kg uniemożliwiły automatyczne uznanie jej za planetę karłowatą według definicji Międzynarodowej Unii Astronomicznej[6]. Westa może zostać w przyszłości uznana za planetę karłowatą, jeśli zostanie ustalone, że jej kształt, pomijając kratery, określiła równowaga hydrostatyczna[7].

Powierzchnia

Animacja przedstawiająca obrót planetoidy

Największym kraterem na powierzchni Westy, który udało się zaobserwować z Ziemi teleskopem Hubble’a jest basen uderzeniowy Rheasilvia o średnicy ok. 460 km, z wyraźnym wypiętrzeniem centralnym. Wały tego krateru mają wysokość od 4 do 12 km powyżej otaczającego terenu, a wzniesienie centralne ma wysokość 23 km od podstawy (jest około trzykrotnie wyższa od Mount Everestu)[8].

Badania spektroskopowe pokazują, że na powierzchni Westy mało jest minerałów zawierających wodę i wodorotlenki.

Westa jest także źródłem pochodzenia niektórych meteorytów spadających na Ziemię, nazywanych meteorytami HED. Należą do nich howardyty, eukryty i diogenity, które zostały wyrzucone z niej w wyniku największych zderzeń (w szczególności tego, które utworzyło basen Rheasilvia)[9][10].

Budowa

Budowa wewnętrzna Westy

Westa ma przypuszczalnie budowę podobną do planet grupy ziemskiej i posiada żelazne jądro, którego promień jest szacowany na 107 do 113 km[3], otoczone płaszczem zawierającym oliwiny, oraz skorupą składającą się w większości z bazaltów. Skład meteorytów wskazuje jasno, że na Weście występowały zjawiska wulkaniczne, ale obserwacje sondy Dawn nie ukazały spodziewanych potoków lawy i innych form terenu pochodzenia wulkanicznego. Tłumaczy się to tym, że wulkanizm występował tylko w pierwszych 100 milionach lat istnienia planetoidy, a powierzchnia Westy została od tego czasu silnie zerodowana przez uderzenia mniejszych ciał[11].

Misje badawcze

27 września 2007 roku NASA wysłała w kierunku Westy i Ceres sondę kosmiczną Dawn. 3 maja 2011 rozpoczęła ona obserwacje Westy[12], a 16 lipca 2011 około 05:00 UTC weszła na wstępną orbitę wokół planetoidy[13][14]. Do 5 września 2012 sonda pozostawała sztucznym satelitą Westy, następnie opuściła jej orbitę i skierowała się ku planecie karłowatej Ceres[15][16].

Jest to pierwsza sonda, która weszła na orbitę obiektu znajdującego się w pasie głównym planetoid[17].

Zobacz też

 

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s JPL Small-Body Database Browser: 4 Vesta (A807 FA). [dostęp 2022-07-08].
  2. James Baer, Steven R. Chesley. Astrometric masses of 21 asteroids, and an integrated asteroid ephemeris. „Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy”. 100 (2008), s. 27–42, 2008. Springer Science+Business Media B.V. 2007. DOI: 10.1007/s10569-007-9103-8. Bibcode2008CeMDA.100...27B. [dostęp 2014-08-19]. [zarchiwizowane z adresu 2011-02-24]. 
  3. a b Krzysztof Ziołkowski. Nowości niezwykłej misji kosmicznej Dawn. Do Westy i Ceres. „Urania – Postępy Astronomii”. 2/2015 (776), s. 12–17, marzec–kwiecień 2015. Polskie Towarzystwo Astronomiczne. Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. ISSN 1689-6009. 
  4. Menzel, Donald H., Pasachoff, Jay M.: A Field Guide to the Stars and Planets. Wyd. 2nd. Boston, MA: Houghton Mifflin, 1983, s. 391. ISBN 0-395-34835-8. (ang.).
  5. Thomas, P.C.; et al. Vesta: Spin Pole, Size, and Shape from HST Images. „Icarus”. 128 (1), 1997. DOI: 10.1006/icar.1997.5736. Bibcode1997Icar..128...88T. (ang.). 
  6. The IAU draft definition of „planet” and „plutons”. IAU, sierpień 2006. [dostęp 2009-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-09)]. (ang.). (XXVI).
  7. Savage, Don, Jones, Tammy; and Villard, Ray: Asteroid or Mini-Planet? Hubble Maps the Ancient Surface of Vesta. Hubble Site News Release STScI-1995-20, 19 kwietnia 1995. [dostęp 2006-10-17]. (ang.).
  8. Picture: Asteroid Has Mountain Three Times as Tall as Everest.
  9. Paul Schenk, David P. O’Brien, i in. The Geologically Recent Giant Impact Basins at Vesta’s South Pole. „Science”. 336, s. 694–697, 2012-05-11. DOI: 10.1126/science.1223272. (ang.). 
  10. Sonda Dawn odkrywa sekrety Westy. Kosmonauta.net, 2012-04-30. [dostęp 2015-01-31]. (pol.).
  11. Complexities of Ancient Asteroidal World Revealed. ScienceDaily, 2012-05-10. [dostęp 2012-05-16]. (ang.).
  12. Dawn’s First Glimpse of Vesta. NASA, 2011-05-11. [dostęp 2012-08-04]. (ang.).
  13. JPL: NASA’s Dawn Spacecraft Enters Orbit Around Asteroid Vesta. 2011-07-16. [dostęp 2011-07-17]. (ang.).
  14. Krzysztof Czart: Amerykańska sonda wejdzie na orbitę wokół wielkiej planetoidy. astronomia.pl, 2011-07-15. [dostęp 2011-07-15].
  15. Dawn has departed the giant asteroid Vesta. [w:] Dawn Mission [on-line]. Jet Propulsion Laboratory, 2012-09-05. [dostęp 2012-09-17]. (ang.).
  16. Krzysztof Kanawka: Sonda Dawn odleciała w kierunku Ceres. 2012-09-16. [dostęp 2012-09-17].
  17. spaceinfo.com.au: Dawn mission reaches asteroid Vesta. 2011-07-17. [dostęp 2011-07-17]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne