Język jawajski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 3: Linia 3:
|obszar = wyspa [[Jawa]] ([[Indonezja]]), [[Surinam]], [[Nowa Kaledonia]]
|obszar = wyspa [[Jawa]] ([[Indonezja]]), [[Surinam]], [[Nowa Kaledonia]]
|liczba mówiących = ok. 68 mln (2015){{r|Ethnologue}}
|liczba mówiących = ok. 68 mln (2015){{r|Ethnologue}}
|system pisma = [[Alfabet łaciński|łacińskie]], [[Pismo jawajskie|jawajskie]]
|system pisma = [[Alfabet łaciński|łacińskie]], [[Pismo jawajskie|jawajskie]], [[alfabet arabski|arabskie]] (dawniej)
|klasyfikacja =
|klasyfikacja =
* [[Języki austronezyjskie]]
* [[Języki austronezyjskie]]
Linia 22: Linia 22:
}}
}}
[[Plik:Javanese script01.jpg|thumb|250px|Tekst w piśmie jawajskim]]
[[Plik:Javanese script01.jpg|thumb|250px|Tekst w piśmie jawajskim]]
'''Język jawajski''' (jaw. {{k|jv|basa Jawa}}){{r|Identifying}} – [[Język (mowa)|język]] z [[Rodzina językowa|rodziny austronezyjskiej]], którym posługuje się ok. 68 mln osób zamieszkujących zwłaszcza środkową i wschodnią część wyspy [[Jawa]]. W [[Indonezja|Indonezji]] jest objęty statusem [[Język regionalny|języka regionalnego]]{{odn|Oakes|2009|s=819}}. Ma największą liczbę rodowitych użytkowników spośród języków austronezyjskich<ref name="Identifying"/>{{odn|Oakes|2009|s=819}}.
'''Język jawajski''' (jaw. {{k|jv|basa Jawa}}){{r|Identifying}} – [[Język (mowa)|język]] z [[Rodzina językowa|rodziny austronezyjskiej]], którym posługuje się ok. 68 mln osób zamieszkujących zwłaszcza środkową i wschodnią część wyspy [[Jawa]]. W [[Indonezja|Indonezji]] jest objęty statusem [[Język regionalny|języka regionalnego]]. Ma największą liczbę rodowitych użytkowników spośród języków austronezyjskich.


Obecnie zapisywany jest [[alfabet łaciński|alfabetem łacińskim]], który zakorzenił się w okresie kolonialnym.
⚫
Jest jednym z głównych [[Języki Indonezji|języków Indonezji]], zarówno pod względem liczby użytkowników, jak i znaczenia kulturowego<ref>{{Genzor2015|s=405–406}}</ref>. Posługuje się nim 40% mieszkańców tego kraju. Jest szerzony za pośrednictwem systemu edukacji i mediów, ale współistnieje z narodowym [[Język indonezyjski|językiem indonezyjskim]], przypuszczalnie wpływającym na jego żywotność. Dzieli się na szereg zróżnicowanych dialektów, przy czym dialekt kejawen, wywodzący się z historycznych ośrodków kultury jawajskiej (miast [[Surakarta]] i [[Yogyakarta]]), pełni funkcję języka standardowego{{odn|Oakes|2009|s=819}}.


== Użycie ==
⚫
Wykazuje znaczne wpływy [[sanskryt]]u i [[Języki Indii|języków indyjskich]]. W jego piśmiennictwie, historycznie bogatym, stosowano pismo kawi (pochodzenia indyjskiego), a później dzisiejsze [[pismo jawajskie]] i [[alfabet łaciński]]{{r|PWN}}. Posłużył jako źródło słownictwa dla [[Język malajski|języka malajskiego]] (np. ''rusak'' – „zepsuty”, ''patut'' – „właściwy”) i innych języków [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]. Bardzo wczesne pożyczki jawajskie znalazły się w [[Języki Filipin|językach Filipin]], w pozostałych językach Indonezji oraz w [[Język malgaski|języku malgaskim]]{{odn|Adelaar|1996|s=703}}. Pod wpływem języka jawajskiego pozostaje dziś język indonezyjski, który czerpie z niego wiele elementów słownictwa i składni{{r|Grammar}} (np. słowa ''bisa'' – „móc”, ''pintar'' – „mądry”{{odn|Lim|Poedjosoedarmo|2016|s=182}}). Jest jednym z najbardziej znaczących źródeł zapożyczeń w Indonezji{{odn|Adelaar|2000|s=237}}.
⚫
Jawajski ma największą społeczność rodzimych użytkowników pośród języków austronezyjskich<ref name="Identifying"/>{{odn|Oakes|2009|s=819}}. Jest jednym z głównych [[Języki Indonezji|języków Indonezji]], zarówno pod względem liczby użytkowników, jak i znaczenia kulturowego<ref>{{Genzor2015|s=405–406}}</ref>. Posługuje się nim 40% mieszkańców tego kraju. Dzieli się na szereg zróżnicowanych dialektów, przy czym dialekt kejawen, wywodzący się z historycznych ośrodków kultury jawajskiej (miast [[Surakarta]] i [[Yogyakarta]]), pełni funkcję języka standardowego. W Indonezji ma status języka regionalnego{{odn|Oakes|2009|s=819}}.


Jego użytkownicy komunikują się również w języku indonezyjskim, który jest używany w urzędach i w handlu. W dzisiejszej Indonezji służy wśród Jawajczyków jako środek kontaktów domowych, przy czym traci na znaczeniu (na korzyść indonezyjskiego) w przypadku małżeństw mieszanych bądź rodzin zamieszkujących inne regiony kraju. Zanika także znajomość rodzimego pisma jawajskiego i hierarchicznych poziomów mowy{{r|woodward}}. Jawajski nie opiera się też wpływom języka narodowego{{odn|Ogloblin|2005|s=590}}. Pozostaje jednak głównym językiem centralnej i wschodniej Jawy, powszechnie wykorzystywanym w codziennej komunikacji{{r|Languagesworld}}. Nie jest zagrożony wymarciem{{r|musgrave}}.
W użyciu jest także język indonezyjski, który dominuje w wielu sferach życia. Jawajski służy wśród Jawajczyków jako środek kontaktów domowych, przy czym traci na znaczeniu (na korzyść indonezyjskiego) w przypadku małżeństw mieszanych bądź rodzin zamieszkujących inne regiony kraju. Zanika także znajomość rodzimego pisma jawajskiego i hierarchicznych poziomów mowy{{r|woodward}}. Jawajski nie opiera się też wpływom języka narodowego{{odn|Ogloblin|2005|s=590}}. Pozostaje jednak głównym językiem centralnej i wschodniej Jawy, powszechnie wykorzystywanym w codziennej komunikacji{{r|Languagesworld}}. Jest szerzony za pośrednictwem systemu edukacji i reprezentowany w mediach{{odn|Oakes|2009|s=819}}. Nie jest zagrożony wymarciem{{r|musgrave}}.


== Historia i piśmiennictwo ==
⚫
Wyróżnia się trzy okresy rozwoju języka jawajskiego: starojawajski, czyli [[Język kawi|kawi]] (do XIII w., okres rozwiniętej tradycji literackiej), średniojawajski (XIII–XVII w.), nowojawajski (od XVII w.), genetycznie powiązany z kawi{{r|PWN}}. [[Język jawajski Surinamu]] uległ znacznym zmianom w stosunku do języka wyjściowego. Przez redaktorów bazy danych [[Ethnologue]] został sklasyfikowany jako oddzielny język{{r|Ethnologue2}}. Odrębny jest również jawajski używany przez Jawajczyków w [[Nowa Kaledonia|Nowej Kaledonii]]{{r|Ethnologue}}. Jawajski dzieli wspólny rodowód z językiem malajskim (i indonezyjskim), ale pokrewieństwo tych języków jest dość dalekie{{odn|Adelaar|2000|s=228}}.
Wykazuje znaczne wpływy [[sanskryt]]u i [[Języki Indii|języków indyjskich]]. W jego piśmiennictwie, historycznie bogatym, stosowano pismo kawi (pochodzenia indyjskiego), a później dzisiejsze [[pismo jawajskie]] i [[alfabet łaciński]]{{r|PWN}}. Przez pewien okres (od XIV w.) był wykorzystywany [[alfabet arabski]], aczkolwiek w ograniczonym zakresie{{odn|Oakes|2009|s=830}}. Alfabet łaciński przyjął się w okresie kolonialnym{{odn|Oakes|2009|s=830–831}}. Tym niemniej pisany jawajski praktycznie nie występuje w przestrzeni publicznej{{r|woodward}}{{odn|Coleman|2016|s=62}}. W literaturze dominuje język indonezyjski{{r|kenyah}}.


⚫
Jawajski posłużył jako źródło słownictwa dla [[Język malajski|języka malajskiego]] (np. ''rusak'' – „zepsuty”, ''patut'' – „właściwy”) i innych języków [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]. Bardzo wczesne pożyczki jawajskie znalazły się w [[Języki Filipin|językach Filipin]], w pozostałych językach Indonezji oraz w [[Język malgaski|języku malgaskim]]{{odn|Adelaar|1996|s=703}}. Pod wpływem języka jawajskiego pozostaje dziś język indonezyjski, który czerpie z niego wiele elementów słownictwa i składni{{r|Grammar}} (np. słowa ''bisa'' – „móc”, ''pintar'' – „mądry”{{odn|Lim|Poedjosoedarmo|2016|s=182}}). Jest jednym z najbardziej znaczących źródeł zapożyczeń w Indonezji{{odn|Adelaar|2000|s=237}}.
Obecnie zapisywany jest alfabetem łacińskim{{r|Ethnologue}}, jednakże jego forma pisana praktycznie nie występuje w przestrzeni publicznej{{odn|Coleman|2016|s=62}}. W literaturze dominuje język indonezyjski{{r|kenyah}}.

⚫
Wyróżnia się trzy okresy rozwoju języka jawajskiego: starojawajski, czyli [[Język kawi|kawi]] (do XIII w., okres rozwiniętej tradycji literackiej), średniojawajski (XIII–XVII w.), nowojawajski (od XVII w.), genetycznie powiązany z kawi{{r|PWN}}. [[Język jawajski Surinamu]] uległ znacznym zmianom w stosunku do języka wyjściowego. Przez redaktorów bazy danych [[Ethnologue]] został sklasyfikowany jako oddzielny język{{r|Ethnologue2}}. Odrębny jest również jawajski używany przez Jawajczyków w [[Nowa Kaledonia|Nowej Kaledonii]]{{r|Ethnologue}}. Jawajski dzieli wspólny rodowód z językiem malajskim (i indonezyjskim), ale pokrewieństwo tych języków jest dość dalekie{{odn|Adelaar|2000|s=228}}.


== Gramatyka ==
== Gramatyka ==
=== Rzeczownik ===
=== Rzeczownik ===
* Rzeczowniki są zasadniczo nieodmienne, zaimki dzierżawcze często są doczepiane do rzeczownika, np. ''anak'' „córka”, ''anakku'' „moja córka”
* Rzeczowniki są zasadniczo nieodmienne, zaimki dzierżawcze często są doczepiane do rzeczownika, np. ''anak'' „córka”, ''anakku'' „moja córka”
* W liczbie mnogiej rzeczownik ulega podwojeniu: ''anak-anakku'' „moje córki”
* W liczbie mnogiej rzeczownik ulega podwojeniu, o ile mnogość nie wynika z kontekstu (''wong telu'' – „trzy osoby”){{odn|Oakes|2009|s=823}}: ''anak-anakku'' „moje córki”


=== Przymiotnik ===
=== Przymiotnik ===
Linia 120: Linia 124:
<ref name="musgrave">{{odn|Musgrave|2014|s=101|ref=nie}}. {{j|en|First language speakers of languages such Javanese are declining as a proportion of the total population, but this is a slow process and no one would consider these languages endangered by any accepted measure.}}</ref>
<ref name="musgrave">{{odn|Musgrave|2014|s=101|ref=nie}}. {{j|en|First language speakers of languages such Javanese are declining as a proportion of the total population, but this is a slow process and no one would consider these languages endangered by any accepted measure.}}</ref>
<ref name="Languagesworld">{{Cytuj książkę |autor = Kenneth Katzner |autor2 = Kirk Miller |tytuł = The Languages of the World |oclc = 51322181 |miejsce = London |url = http://books.google.de/books?id=Lm8LFegafGIC&pg=PA230 |rok = 2002 |isbn = 978-1-134-53288-9 |wydawca = Routledge |strony = 230 |język = en |data dostępu = 2021-10-07}}</ref>
<ref name="Languagesworld">{{Cytuj książkę |autor = Kenneth Katzner |autor2 = Kirk Miller |tytuł = The Languages of the World |oclc = 51322181 |miejsce = London |url = http://books.google.de/books?id=Lm8LFegafGIC&pg=PA230 |rok = 2002 |isbn = 978-1-134-53288-9 |wydawca = Routledge |strony = 230 |język = en |data dostępu = 2021-10-07}}</ref>
<ref name="woodward">{{Cytuj książkę |autor = Mark Woodward |tytuł = Java, Indonesia and Islam |oclc = 682907520 |miejsce = Dordrecht |url = https://books.google.com/books?id=kHb-640Gfa4C&pg=PA18 |rok = 2010 |isbn = 978-94-007-0056-7 |wydawca = Springer Science & Business Media |strony = 18 |język = en |data dostępu = 2021-10-07}}</ref>
<ref name="woodward">{{Cytuj książkę |autor = Mark Woodward |tytuł = Java, Indonesia and Islam |oclc = 682907520 |miejsce = Dordrecht |url = https://books.google.com/books?id=kHb-640Gfa4C&pg=PA18 |rok = 2011 |doi = 10.1007/978-94-007-0056-7 |isbn = 978-94-007-0056-7 |seria = Muslims in Global Societies Series 3 |wydawca = Springer Science & Business Media |strony = 17–18 |język = en |data dostępu = 2021-10-07}}</ref>
<ref name="Grammar">{{Cytuj książkę |autor = James Neil Sneddon |autor link = James Sneddon |autor2 = K. Alexander Adelaar |autor link2 = K. Alexander Adelaar |autor3 = Dwi N. Djenar |autor link3 = Dwi Noverini Djenar |autor4 = Michael Ewing |tytuł = Indonesian: A Comprehensive Grammar |url = https://books.google.com/books?id=ZhGZWSysEVEC&pg=PA2 |miejsce = London |oclc = 822561575 |rok = 2012 |isbn = 978-1-135-87351-6 |wydawca = Routledge |strony = 2 |język = en |data dostępu = 2021-08-15}}</ref>
<ref name="Grammar">{{Cytuj książkę |autor = James Neil Sneddon |autor link = James Sneddon |autor2 = K. Alexander Adelaar |autor link2 = K. Alexander Adelaar |autor3 = Dwi N. Djenar |autor link3 = Dwi Noverini Djenar |autor4 = Michael Ewing |tytuł = Indonesian: A Comprehensive Grammar |url = https://books.google.com/books?id=ZhGZWSysEVEC&pg=PA2 |miejsce = London |oclc = 822561575 |rok = 2012 |isbn = 978-1-135-87351-6 |wydawca = Routledge |strony = 2 |język = en |data dostępu = 2021-08-15}}</ref>
<ref name="Identifying">{{Cytuj książkę |autor = Michael C. Ewing |tytuł = Grammar and Inference in Conversation: Identifying clause structure in spoken Javanese |rok = 2005 |oclc = 237390949 |miejsce = Amsterdam |data dostępu = 2022-03-07 |doi = 10.1075/sidag.18 |isbn = 978-90-272-9390-9 |wydawca = John Benjamins Publishing |strony = 4–5 |url = https://books.google.com/books?id=RRg6AAAAQBAJ&pg=PT14 |język = en}}</ref>
<ref name="Identifying">{{Cytuj książkę |autor = Michael C. Ewing |tytuł = Grammar and Inference in Conversation: Identifying clause structure in spoken Javanese |rok = 2005 |oclc = 237390949 |miejsce = Amsterdam |data dostępu = 2022-03-07 |doi = 10.1075/sidag.18 |isbn = 978-90-272-9390-9 |wydawca = John Benjamins Publishing |strony = 4–5 |url = https://books.google.com/books?id=RRg6AAAAQBAJ&pg=PT14 |język = en}}</ref>

Wersja z 13:38, 23 lip 2023

basa Jawa
Obszar

wyspa Jawa (Indonezja), Surinam, Nowa Kaledonia

Liczba mówiących

ok. 68 mln (2015)[1]

Pismo/alfabet

łacińskie, jawajskie, arabskie (dawniej)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 1 bezpieczny↗
Ethnologue 4 edukacyjny↗
Kody języka
ISO 639-1 jv
ISO 639-2 jav
ISO 639-3 jav
IETF jv
Glottolog java1253, java1254
Ethnologue jav
GOST 7.75–97 ява 860
BPS 0088 3
WALS jav
Występowanie
Ilustracja
Języki Jawy i okolic
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku jawajskim
Słownik języka jawajskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Tekst w piśmie jawajskim

Język jawajski (jaw. basa Jawa)[2] – język z rodziny austronezyjskiej, którym posługuje się ok. 68 mln osób zamieszkujących zwłaszcza środkową i wschodnią część wyspy Jawa. W Indonezji jest objęty statusem języka regionalnego. Ma największą liczbę rodowitych użytkowników spośród języków austronezyjskich.

Obecnie zapisywany jest alfabetem łacińskim, który zakorzenił się w okresie kolonialnym.

Użycie

Jawajski ma największą społeczność rodzimych użytkowników pośród języków austronezyjskich[2][3]. Jest jednym z głównych języków Indonezji, zarówno pod względem liczby użytkowników, jak i znaczenia kulturowego[4]. Posługuje się nim 40% mieszkańców tego kraju. Dzieli się na szereg zróżnicowanych dialektów, przy czym dialekt kejawen, wywodzący się z historycznych ośrodków kultury jawajskiej (miast Surakarta i Yogyakarta), pełni funkcję języka standardowego. W Indonezji ma status języka regionalnego[3].

W użyciu jest także język indonezyjski, który dominuje w wielu sferach życia. Jawajski służy wśród Jawajczyków jako środek kontaktów domowych, przy czym traci na znaczeniu (na korzyść indonezyjskiego) w przypadku małżeństw mieszanych bądź rodzin zamieszkujących inne regiony kraju. Zanika także znajomość rodzimego pisma jawajskiego i hierarchicznych poziomów mowy[5]. Jawajski nie opiera się też wpływom języka narodowego[6]. Pozostaje jednak głównym językiem centralnej i wschodniej Jawy, powszechnie wykorzystywanym w codziennej komunikacji[7]. Jest szerzony za pośrednictwem systemu edukacji i reprezentowany w mediach[3]. Nie jest zagrożony wymarciem[8].

Historia i piśmiennictwo

Wykazuje znaczne wpływy sanskrytu i języków indyjskich. W jego piśmiennictwie, historycznie bogatym, stosowano pismo kawi (pochodzenia indyjskiego), a później dzisiejsze pismo jawajskie i alfabet łaciński[9]. Przez pewien okres (od XIV w.) był wykorzystywany alfabet arabski, aczkolwiek w ograniczonym zakresie[10]. Alfabet łaciński przyjął się w okresie kolonialnym[11]. Tym niemniej pisany jawajski praktycznie nie występuje w przestrzeni publicznej[5][12]. W literaturze dominuje język indonezyjski[13].

Jawajski posłużył jako źródło słownictwa dla języka malajskiego (np. rusak – „zepsuty”, patut – „właściwy”) i innych języków Azji Południowo-Wschodniej. Bardzo wczesne pożyczki jawajskie znalazły się w językach Filipin, w pozostałych językach Indonezji oraz w języku malgaskim[14]. Pod wpływem języka jawajskiego pozostaje dziś język indonezyjski, który czerpie z niego wiele elementów słownictwa i składni[15] (np. słowa bisa – „móc”, pintar – „mądry”[16]). Jest jednym z najbardziej znaczących źródeł zapożyczeń w Indonezji[17].

Wyróżnia się trzy okresy rozwoju języka jawajskiego: starojawajski, czyli kawi (do XIII w., okres rozwiniętej tradycji literackiej), średniojawajski (XIII–XVII w.), nowojawajski (od XVII w.), genetycznie powiązany z kawi[9]. Język jawajski Surinamu uległ znacznym zmianom w stosunku do języka wyjściowego. Przez redaktorów bazy danych Ethnologue został sklasyfikowany jako oddzielny język[18]. Odrębny jest również jawajski używany przez Jawajczyków w Nowej Kaledonii[1]. Jawajski dzieli wspólny rodowód z językiem malajskim (i indonezyjskim), ale pokrewieństwo tych języków jest dość dalekie[19].

Gramatyka

Rzeczownik

  • Rzeczowniki są zasadniczo nieodmienne, zaimki dzierżawcze często są doczepiane do rzeczownika, np. anak „córka”, anakku „moja córka”
  • W liczbie mnogiej rzeczownik ulega podwojeniu, o ile mnogość nie wynika z kontekstu (wong telu – „trzy osoby”)[20]: anak-anakku „moje córki”

Przymiotnik

  • Przymiotniki są nieodmienne, stawia się je po określanym rzeczowniku np. mobil gedhe „duży samochód”

Czasownik

  • Czasowniki nie odmieniają się przez osoby, np. aku ngomong „mówię”, kowe ngomong „mówisz”, dheweke ngomong „mówi” itd.
  • Czasownik jest nieodmienny, np. aku ngomong „mówię”, aku ngomong „mówiłem”, lecz w czasie przyszłym poprzedzony jest partykułą arep: aku arep ngomong „powiem”

Składnia

Szyk zdania w języku jawajskim należy do typu SVO, czyli jest podobny do polskiego: Aku kadang-kadang moco buku „Czasami czytam książki”.

Słownictwo

Język jawajski ma trzy warianty społeczne (ang. speech levels), cechujące się przede wszystkim różnicami w słownictwie:

  • ngoko – język prosty, używany w sytuacjach swobodnych przez większą część społeczeństwa
  • krama – język formalny, używany w sytuacjach oficjalnych
  • madya – forma pośrednia, uprzejma, używana np. w rozmowie z nieznajomymi. Przykłady:

UWAGA: W poniższej tabelce można kliknąć symbol przy nazwie odmiany, by zmienić kolejność haseł.

Język polski Ngoko Kromo Język indonezyjski
Jak się masz? Piyé kabaré? Pripun wartanipun panjenengan? Apa kabar? lub Bagaimana kabar Anda?
Dobrze, a ty? Aku apik waé, piyé awakmu/sampèyan? Kula saé kémawòn, pripun kalian panjenengan? Saya baik-baik saja, bagaimana dengan Anda?
Jak masz na imię? Sapa jenengmu? Sinten asmanipun panjengenan? Siapa nama Anda?
Mam na imię John. Jenengku Jòhn Nami kula Jòhn Nama saya John
Dziękuję Suwun/Matur nuwun Matur sembah nuwun Terima kasih
Czego się napijesz? Kowé arep ngombé apa? Panjenengan kersa ngunjuk punapa? Anda mau minum apa?
Chcę się napić kawy. Aku arep ngombé kòpi waé, Mas/Pak! Kula badhé ngunjuk kòpi kémawòn, Pak! Saya ingin minum segelas kopi, Pak!

Liczebniki

Odmiana 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Język starojawajski sa rwa telu pat lima enem pitu walu sanga sapuluh
Kawi eka dwi tri catur panca sad sapta asta nawa dasa
Krama setunggal kalih tiga sekawan gangsal enem pitu wolu sanga sedasa
Ngoko siji loro telu papat lima enem pitu wolu sanga sepuluh

Przypisy

  1. ↑ a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Javanese, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-04] (ang.).
  2. ↑ a b Michael C. Ewing: Grammar and Inference in Conversation: Identifying clause structure in spoken Javanese. Amsterdam: John Benjamins Publishing, 2005, s. 4–5. DOI: 10.1075/sidag.18. ISBN 978-90-272-9390-9. OCLC 237390949. [dostęp 2022-03-07]. (ang.).
  3. ↑ a b c Oakes 2009 ↓, s. 819.
  4. ↑ Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 405–406, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
  5. ↑ a b Mark Woodward: Java, Indonesia and Islam. Dordrecht: Springer Science & Business Media, 2011, s. 17–18, seria: Muslims in Global Societies Series 3. DOI: 10.1007/978-94-007-0056-7. ISBN 978-94-007-0056-7. OCLC 682907520. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
  6. ↑ Ogloblin 2005 ↓, s. 590.
  7. ↑ Kenneth Katzner, Kirk Miller: The Languages of the World. London: Routledge, 2002, s. 230. ISBN 978-1-134-53288-9. OCLC 51322181. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
  8. ↑ Musgrave 2014 ↓, s. 101. First language speakers of languages such Javanese are declining as a proportion of the total population, but this is a slow process and no one would consider these languages endangered by any accepted measure.
  9. ↑ a b jawajski język, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-08-15].
  10. ↑ Oakes 2009 ↓, s. 830.
  11. ↑ Oakes 2009 ↓, s. 830–831.
  12. ↑ Coleman 2016 ↓, s. 62.
  13. ↑ Uri Tadmor: Prakata (Foreword). W: Antonia Soriente (red.): Mencalèny & Usung Bayung Marang: a collection of Kenyah stories in the Òma Lóngh and Lebu’ Kulit languages. Jakarta: Atma Jaya University Press, 2006, s. viii–ix. ISBN 978-979-8850-67-7. OCLC 68051684. [dostęp 2022-09-08]. Cytat: Practically all literature published in Indonesia is in the national language, Indonesian; very little is published in other languages, even languages with many millions of speakers, such as Javanese or Sundanese. All the more so in the case of smaller languages, which are rarely written down at all. (ang. • indonez.).
  14. ↑ Adelaar 1996 ↓, s. 703.
  15. ↑ James Neil Sneddon, K. Alexander Adelaar, Dwi N. Djenar, Michael Ewing: Indonesian: A Comprehensive Grammar. London: Routledge, 2012, s. 2. ISBN 978-1-135-87351-6. OCLC 822561575. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
  16. ↑ Lim i Poedjosoedarmo 2016 ↓, s. 182.
  17. ↑ Adelaar 2000 ↓, s. 237.
  18. ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Javanese, Suriname, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-02] (ang.).
  19. ↑ Adelaar 2000 ↓, s. 228.
  20. ↑ Oakes 2009 ↓, s. 823.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Język_jawajski&oldid=70902428”