Acherontia lachesis
| Acherontia lachesis | |
| Fabricius, 1798 | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Acherontia lachesis |
Acherontia lachesis – gatunek ćmy z rodziny zawisakowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Łacińska nazwa zmierzchnicy wiąże się z mityczną rzeką Acheron[1]. Epitet gatunkowy odnosi się z kolei do Mojry Lachesis, strzegącej nici żywota w mitologii greckiej.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Rozpiętość skrzydeł, składanych w charakterystyczny sposób i zakrywających brzuch, wynosi około 100–132 mm[2]. Zaniepokojony osobnik rozpościera je, wydając z siebie pisk[2].
Podobnie jak w przypadku blisko spokrewnionej zmierzchnicy trupiej główki, na grzbiecie, w większości czarnym, występuje rysunek nasuwający na myśl ludzką czaszkę[3]. Brzuszna strona ciała jest jaśniejsza od grzbietowej. U samców mieści się na niej więcej czerni niż w przypadku samic[4]. Koniec mesonotum i metanotum, a także brzeg widniejącej na grzbiecie czaszki, porastają czerwone włoski[4]. Czułki kończą się białymi łuskami, rozciągającymi się bardziej niż u zmierzchnicy trupiej główki[4]. Są także dłuższe niż u krewniaczki, a w przypadku samic także cieńsze (u osobników męskich nie ma różnic w grubości czułków pomiędzy gatunkami)[4].
Pulpi obficie rozdzielają się na końcach[4]. Otwór waginalny u samic zaopatrzony jest proksymalnie w poprzeczną krawędź lub płatek, zaginający się bocznie[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Motyl ten zamieszkuje większą część krainy orientalnej i rejony przyległe – od Indii, Pakistanu i Nepalu aż po Filipiny, Indonezję, południową Japonię (wyspy Riukiu, Kiusiu[2], choć starsze źródła nie podają jeszcze tego kraju[4]) i południowy Dalekowschodni Okręg Federalny Federacji Rosyjskiej. Na Tajwanie zajmuje okręgi Hualian, Kaohsiung oraz okręg i miasto Tajpej, w Chinach natomiast Hebei, Pekin, Szantung, Shaanxi, Henan, Jiangsu, Anhui, Szanghaj, Zhejiang, Hubei, Syczuan, Chongqing, Junnan, Tybet, Kuejczou, Hunan, Jiangxi, Fujian, Guangdong, Hongkong, Kuangsi[2]. Niedawno gatunek swym zasięgiem występowania objął też Hawaje[2].
Lokalizacja typowa to rejon indo-malajski (India orientalis)[2].
Tryb życia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten prowadzi nocny tryb życia.
Uwielbia miód. Naśladuje swym zapachem pszczołę miodną, by dostać się do ula. Silnym i solidnie zbudowanym językiem przebija plaster, by spijać miód. Atakuje kilka gatunków pszczół[potrzebny przypis].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Samica składa mierzące około 2 mm średnicy jaja[3] na spodniej stronie liści różnych roślin, za Bellem i Scottem wymienia się wśród nich między innymi następujące rodziny[2]:
Larwy koloru brązowoszarego (najczęściej), zielonego i żółtego, osiągające nawet ponad 1 dm długości widuje się na roślinach, jak np. Erythrina speciosa, od maja do lipca[3]. Larwy żółte zdobią czerwone skośne pasy, larwy zielone mają pasy żółte z niebieskim na przedzie[4]. Obserwowane także larwy schodzące po pniu w celu przepoczwarzenia się na ziemi[3].
Kasztanowa z czarnymi grzbietowymi segmentami 4–6 poczwarka mierzy od 57 do 87 mm długości i 14 mm szerokości[2]
Wylot ma miejsce w różnym miesiącu w zależności od rejonu geograficznego[2]:
- w kwietniu i maju na Tajwanie w okręgu Kaohsiung
- w maju i czerwcu w Guangdong (Chiny)
- w czerwcu obserwuje się go w okręgu Hualian (Tajwan)
- w sierpniu także w Guangdong oraz w Jiangxi, Fujian, Anhui (Chiny)
- Hongkong, Syczuan, Junnan, Zhejiang (Chiny) obserwują go w czerwcu
- w Henan i Kuejczou (Chiny) ma on miejsce od czerwca do lipca
- w lipcu odbywa się on w Szanghaju (Chiny)
- od sierpnia do początku września w Kraju Nadmorskim w Rosji
- we wrześniu w Japonii na wyspie Kiusiu
W Hongkongu motyla widuje się od marca do października, zwłaszcza zaś od kwietnia do sierpnia[2].
Parazytoidy[edytuj | edytuj kod]
Parazytoidy nękające gatunek zaliczają się do rodziny gąsienicznikowatych (Ichneumonidae). Wymienia się tu gatunki Amblyjoppa cognatoria, Quandrus pepsoides[2].
Status[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania motyla obejmuje obszary chronione. Wymienić tu można Taroko National Park w okręgu Hualian (Tajwan)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ John Himmelman: Discovering Moths: Nighttime Jewels in Your Own Backyard. Down East Books, s. 108. ISBN 0-89272-528-1.
- ↑ a b c d e f g h i j k l A.R. Pittaway & I.J. Kitching: ACHERONTIA LACHESIS (Fabricius, 1798). Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. [dostęp 2010-05-23]. (ang.).
- ↑ a b c d David L. Mohn: Death's Head Hawk Moth (Sphingidae Sphinginae Acherontia lachesis – Fabricius, 1798). 2003-01-10. [dostęp 2010-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-24)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Walter Rotschild, Karl Jordan: A Revision of the Lepidopterous Faliny Sphingidae. Londyn: Hazell, Watson & Viney, 1903, s. 17–18.