Adam Królikiewicz
| |
 major kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 grudnia 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 maja 1966 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914– |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
komendant Szkoły Jazdy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
           
| |
.png){kind=small}
.jpg)
.jpg)
Adam Łukasz Królikiewicz (ur. 9 grudnia 1894 we Lwowie, zm. 4 maja 1966 w Konstancinie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, pierwszy polski medalista olimpijski w konkurencji indywidualnej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził ze starej rodziny mieszczańskiej wywodzącej się z Wojnicza k. Tarnowa. Był synem Karola (1855–1907) i Julii z Bronarskich (1863–1911). Jego braćmi byli: Marian (1880–1939), Kazimierz (1884–1976), architekt, Tadeusz (1887–1970), Mieczysław (1889–1986), Stanisław (1891–1978), oficer dyplomowany artylerii, Wacław (1900–1983), inżynier, oficer, oraz Oktawian (1903–1941), zabity przez Niemców.
Od 3 sierpnia 1914 służył w Legionach, od grudnia w I Brygadzie. Walczył pod Kunicami za co otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dostatecznym. Posiadał wówczas stopień kaprala[1].
Od 1918 był w Wojsku Polskim, gdzie doszedł do stopnia majora. W roku 1932 pełnił służbę w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, a w latach 1935–1939 był szefem nauki jazdy (ekwitacji) w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[2]. W marcu 1939 obowiązki głównego instruktora jazdy konnej łączył z funkcją komendanta Szkoły Jazdy[3].
Był wybitnym jeźdźcem. Jego największym osiągnięciem sportowym było zdobycie brązowego medalu podczas igrzysk olimpijskich w Paryżu 1924 w skokach przez przeszkody, który był pierwszym polskim medalem olimpijskim w konkurencji indywidualnej. Startował wówczas na koniu Picador.
Był wśród laureatów pierwszej edycji Plebiscytu Przeglądu Sportowego w 1926. Zajął wówczas 7. miejsce.
Jego koniem był Jaś, którym opiekował się i po padnięciu wypreparował płk lekarz weterynarii Józef Kulczycki[4].
Po wojnie pracował jako trener i instruktor jeździecki. Opublikował m.in. wspomnienia Jasiek, Picador i ja (Kraków 1958). Adam Królikiewicz był też jednym z twórców polskiej odmiany naturalnej szkoły jazdy Federico Caprillego.
Brał udział w produkcjach filmowych. Był konsultantem ds. jeździectwa w filmie Podhale w ogniu z 1955, jako aktor wystąpił w filmie Rancho Texas z 1958.
Zmarł wskutek obrażeń odniesionych po upadku z konia na planie filmu Andrzeja Wajdy pt. Popioły, co wspomniał Daniel Olbrychski w swojej autobiografii Anioły wokół głowy'[5]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC11-A-4)[6].
Był żonaty z Tomisławą (1901–1994). Miał córkę Krystynę (1921–2017), a jego wnukiem jest Cezary Harasimowicz.
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik – 1919
- porucznik – 1920
- rotmistrz – 1 grudnia 1924 r. ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 r. i 61 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
- major – 12 marca 1933 r. ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 r. i 9 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[7] nr 5429 (17 maja 1922)[8][9]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[7][10]
- Złoty Krzyż Zasługi (1938)[11]
- Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 2 marca 1925[12], 17 stycznia 1928[13][14])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[7]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[7]
- Odznaka „Za wierną służbę”[15]
- Odznaka 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego[16]
- Krzyż Kawalerski I Klasy Orderu Miecza (Szwecja, 1937)[17]
- Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja)[18][7]
- Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[7]
- Krzyż Kawalerski Orderu Korony Włoch (Włochy)[7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 12.
- ↑ Jerzy Krzyś, Ostatni szef ekwitacji, „Kalendarz Grudziądzki”, ISSN 1427-700X, 11, 2007, s. 125–129.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 462, 464.
- ↑ Robert Gawkowski: Rola konia w funkcjonowaniu Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2015-04-01].
- ↑ Daniel Olbrychski, Anioły wokół głowy, Wydawnictwo BGW, Warszawa 1992, ISBN 83-7066-387-7. Wbrew wspomnieniom Olbrychskiego i jego relacji ostatnich słów Królikiewicza, Karol Rómmel, olimpijczyk w jeździectwie, zmarł dopiero rok po majorze.
- ↑ Adam Królikiewicz. krakowsalwator.artlookgallery.com. [dostęp 2018-08-15].
- ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 384.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 414.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 25 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 62, poz. 234 „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie rozwoju sportu i hipiki”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 14, poz. 20 „za wybitne zasługi, położone na polu propagandy polskiego sportu konnego na konkursach hipicznych w Ameryce”.
- ↑ „Krzyż zasługi” dla zwycięskich kawalerzystów. „Żołnierz Polski”, s. 98, Nr 5 z 29 stycznia 1928.
- ↑ Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Na podstawie fotografii [2].
- ↑ Sveriges statskalender 1940. Bihang, s. 61
- ↑ Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 20, 19 marca 1935.
![[2]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Adam_Kr%C3%B3likiewicz.jpg){kind=link}
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Parafia pw. Bożego Ciała we Lwowie - akt chrztu Adama Łukasza Królikiewicza nr 3/1895.
- Polski Komitet Olimpijski: Adam Królikiewicz (1894–1966) – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
- Żołnierze Niepodległości. Adam Królikiewicz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-07-12].
- Adam Królikiewicz w bazie filmpolski.pl
- Fotografia ośmiu wspaniałych. W: Cezary Harasimowicz: Saga czyli filiżanka, której nie ma. Kraków: Znak, 2017. ISBN 978-83-280-4813-3.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
| Srebro |
| ||
|---|---|---|---|
| Brąz |
|
.svg){kind=small}
- Ludzie urodzeni we Lwowie
- Ludzie związani z Grudziądzem
- Majorowie kawalerii II Rzeczypospolitej
- Medaliści Letnich Igrzysk Olimpijskich 1924
- Odznaczeni dwukrotnie Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Odznaką „Za wierną służbę”
- Ofiary wypadków w jeździe konnej
- Oficerowie 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
- Oficerowie Centrum Wyszkolenia Kawalerii
- Pochowani na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie
- Podoficerowie kawalerii Legionów Polskich
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Włoch
- Polacy odznaczeni Orderem Miecza
- Polscy jeźdźcy na igrzyskach olimpijskich
- Polscy medaliści olimpijscy
- Polscy olimpijczycy (Paryż 1924)
- Jeźdźcy na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1924
- Urodzeni w 1894
- Zmarli w 1966