Aloes drzewiasty

Aloes drzewiasty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Podrodzina	złotogłowowe
Rodzaj	aloes
Gatunek	aloes drzewiasty
	Nazwa systematyczna
	Aloe arborescens Miller; Gard. dict. ed. 8: Aloe no. 3. 1768
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aloes drzewiasty (Aloe arborescens Mill.) – gatunek roślin z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae), z podrodziny Aloideae, które dawniej wyodrębniano w randze rodziny aloesowatych. Naturalnym środowiskiem aloesu drzewiastego są piaszczyste i kamieniste, ubogie w wodę tereny południowej Afryki oraz Półwyspu Arabskiego. W Polsce, gdzie występuje klimat umiarkowany, roślina uprawiana jest jako szklarniowa lub pokojowa; świetnie radzi sobie również w uprawach hydroponicznych^[4]. Na świecie na terenach otwartych hodowana w klimacie gorącym^[5], głównie na plantacjach w Japonii, Chinach, obu Amerykach oraz w Polsce^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój ma krzewiasty – rozgałęzione, drewniejące pędy osiągają do 5 m wysokości i zakończone są rozetami szarozielonych liści. Rośliny uprawiane w klimacie umiarkowanym (m.in. w Polsce) osiągają do 1 m wysokości. Szarozielone liście na brzegu uzbrojone są w jasne ząbki oraz w ponad 98% zbudowane są z wody^[7]. Kwitnie w miesiącach chłodnych (na półkuli południowej od maja do lipca) tworząc okazałe kwiatostany z kwiatami w kolorze ciemnopomarańczowym, rzadko żółte, czerwone lub dwubarwne^[8]. Aloes drzewiasty to roślina zawsze zielona^[5].

Właściwości chemiczne[edytuj | edytuj kod]

Aloes ten zawiera liczne substancje czynne takie jak: witaminy z grupy B i C, kwas foliowy, składniki mineralne (K, Mn, Mg, Fe, Ca), sterole, kwas salicylowy, ligniny, antrachinony, enzymy reprezentowane przez karboksypeptydazę, amylazę i cyklooksygenazę^[9].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Jako surowiec aloes drzewiasty używany jest do celów farmaceutycznych. Jako środek leczniczy był stosowany już w starożytnym Egipcie oraz przez Sumerów^[9]. Surowiec pozyskany z aloesu stosowany jest w postaci stałych lub płynnych środków doustnych, środków do użytku zewnętrznego, roztworów iniekcyjnych oraz do wytwarzania prostych wyciągów w domowych warunkach^[5]. W drugiej połowie XX wieku rosyjski chirurg oraz oftalmolog prof. Władimir Fiłatow zauważył, że wodne wyciągi z liści aloesu drzewiastego wpływają korzystnie na poprawę stanu zdrowia osób cierpiących z powodu chorób oczu, oraz że ułatwia on przyjęcie się przeszczepionej rogówki^[5]. Dziś wiemy już, że za pozytywne działanie aloesu odpowiada przede wszystkim glukoproteid aloektyna B. Aloes posiada właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze i przeciwbólowe, przyśpiesza regenerację skóry i błon śluzowych. Działa również immunostymulująco.

Aloes drzewiasty jako jedyny pozwala na pozyskanie soku i miazgi ze świeżych liści, które mają różne działania farmakologiczne niż alona. Z jego świeżych liści możemy otrzymać sok stosowany do produkcji immunostymulujących preparatów oraz miazgę, której używa się do oparzeń popromiennych^[9].

Gotowy surowiec wydobyty z rośliny w warunkach domowych powinien pochodzić z co najmniej trzyletniego okazu oraz przez około 10-15 dni być przechowywany w lodówce^[5].

Przetwory[edytuj | edytuj kod]

Z aloesu drzewiastego wykonuje się wiele przetworów, głównie leczniczych. Możemy z niego otrzymać m.in.^[5]:

Wino aloesowe – stosowane głównie przy owrzodzeniach żołądka, dwunastnicy i jelita grubego.
Napar aloesowy – stosowany do płukania jamy ustnej i gardła, okładu na wrzody i rany czy przemywania przewodów nosowych.
Miód aloesowy – podawany głównie dzieciom, młodzieży oraz osobom w podeszłym wieku. Miód aloesowy pobudza apetyt, działa przeciwnieżytowo oraz wzmacnia organizm.
Biostymina – występuje w postaci ampułek, stosowana jako lek w astmie oskrzelowej.
Wyciąg glicerynowy z aloesu – stosowany jako środek kosmetyczny oraz płyn po goleniu.
Alax – środek w drażetkach stosowany przeczyszczająco.
Nalewka alonowa – stosowana w celu pobudzenia wytwarzania soku żołądkowego.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Aloes drzewiasty
Aloes drzewiasty
Aloes drzewiasty
Aloes drzewiasty

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-11] (ang.).
↑ Aloe arborescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ JanJ. Kozłowski JanJ., WaldemarW. Buchwald WaldemarW., DanutaD. Szczyglewska DanutaD., Uprawy szklarniowe roślin zielarskich ze szczególnych uwzględnieniem kultur hydroponicznych, „Biuletyn Ogrodów Botanicznych”, Poznań 2003 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., WacławW. Jaroniewski WacławW., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987 .
↑ ElżbietaE. Anuszewska ElżbietaE. i inni, Aktywność immunostymulująca frakcji polisacharydowych uzyskanych z produktu leczniczego Biostymina®, „Borgis – Postępy Fitoterapii” (2/2015), Warszawa 2015 .
↑ JaninaJ. Drozd JaninaJ., Elżbieta L.E.L. Anuszewska Elżbieta L.E.L., Działanie immunostymulujące wodnego wyciągu z liści aloesu drzewiastego, „Borgis – Postępy Fitoterapii” (1/2014), 2014 .
↑ Andrew Hankey, Alice Notten: Aloe arborescens. [w:] PlantzAfrica.com [on-line]. South African National Biodiversity Institute. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-11)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c EwelinaE. Dymarska EwelinaE. i inni, Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej, 2016 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-11] (ang.).

[iucn-3] Aloe arborescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[:1-4] JanJ. Kozłowski JanJ., WaldemarW. Buchwald WaldemarW., DanutaD. Szczyglewska DanutaD., Uprawy szklarniowe roślin zielarskich ze szczególnych uwzględnieniem kultur hydroponicznych, „Biuletyn Ogrodów Botanicznych”, Poznań 2003 .

[:3-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., WacławW. Jaroniewski WacławW., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987 .

[:0-6] ElżbietaE. Anuszewska ElżbietaE. i inni, Aktywność immunostymulująca frakcji polisacharydowych uzyskanych z produktu leczniczego Biostymina®, „Borgis – Postępy Fitoterapii” (2/2015), Warszawa 2015 .

[7] JaninaJ. Drozd JaninaJ., Elżbieta L.E.L. Anuszewska Elżbieta L.E.L., Działanie immunostymulujące wodnego wyciągu z liści aloesu drzewiastego, „Borgis – Postępy Fitoterapii” (1/2014), 2014 .

[8] Andrew Hankey, Alice Notten: Aloe arborescens. [w:] PlantzAfrica.com [on-line]. South African National Biodiversity Institute. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-11)]. (ang.).

[:2-9] EwelinaE. Dymarska EwelinaE. i inni, Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej, 2016 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]