Budynek mieszkalny przy ulicy Grunwaldzkiej 88 i Henryka Sienkiewicza 131 we Wrocławiu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Budynek mieszkalny
Ilustracja
Blok przy Grunwaldzkiej 88 i Sienkiewicza 131 w roku 2012
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

50-357 Wrocław, ul. Grunwaldzka 88
50-346 Wrocław,ul. H. Sienkiewicza 131

Typ budynku

mieszkalny

Styl architektoniczny

modernizm

Architekt

Jadwiga Grabowska-Hawrylak

Kondygnacje

9

Rozpoczęcie budowy

1963

Ukończenie budowy

1970

Właściciel

współwłasność osób fizycznych i innych osób prawnych

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Budynek mieszkalny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek mieszkalny”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Budynek mieszkalny”
51°06′53,983″N 17°03′59,875″E/51,114995 17,066632
Kwartał zabudowy (dolna część zdjęcia) domknięty budynkiem (fragment dachu z lewej)

Budynek mieszkalny przy ulicy Grunwaldzkiej 88 i Henryka Sienkiewicza 131 – budynek mieszkalny położony we Wrocławiu na osiedlu Plac Grunwaldzki. Projektantem budynku jest Jadwiga Grabowska-Hawrylak. Jego budowa trwała od 1963 do 1970 roku. Stanowił jedną z pierwszych realizacji w tym rejonie miasta[a], rozpoczętą przed dużymi inwestycjami związanymi z zabudową rejonu placu Grunwaldzkiego[b]. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku stanowił jedną z kulis kadrujących perspektywę obszaru, na którym planowano realizację najbardziej prestiżowych inwestycji. Natomiast w kontekście już istniejącej, historycznej zabudowy[c], do której przylega, zdecydowanie wyróżniał się między innymi skalą i starannie opracowanymi elewacjami.

Położenie i otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Budynek położony jest we Wrocławiu na osiedlu Plac Grunwaldzki[1][2] u zbiegu ulic: Henryka Sienkiewicza, Grunwaldzkiej i Odona Bujwida[3][4][5]. Adres budynku to ulica Grunwaldzka 88[1][3][6] oraz ulica Henryka Sienkiewicza 131[1][3][5][7]. Jest to dzielnica urbanistyczna Śródmieście, jednostka urbanistyczna Plac Grunwaldzki[8].

Część miasta, w której leży budynek, zaliczana jest do obszarów zabudowy śródmiejskiej, z dużym stopniem wykorzystania terenu oraz z dużą gęstością zaludnienia. Charakterystycznymi cechami takiej zabudowy jest blok urbanistyczny w postaci kwartału zabudowy, z ciągłymi pierzejami wzdłuż ulic i placów[8][9], a opisywany tu budynek mieszkalny domyka taki kwartał na jego wschodnim krańcu (objęty ulicami: Henryka Sienkiewicza, Odona Bujwida, Grunwaldzką oraz Edwarda Suchardy)[1][3][4]. Występują tu także licznie ważne obiekty i obszary publiczne oraz komercyjne[8][9]. W sąsiedztwie budynku i okolicy znajduje się liczna zabudowa związana z wyższymi uczelniami, a bezpośrednio niemal po przeciwnej stronie ulicy Odona Bujwida akademiki „Kredka” i „Ołówek”[1][8].

Teren ten charakteryzuje się także wyjątkowo korzystnym dostępem do infrastruktury komunikacyjnej[10], w sąsiedztwie budynku znajdują się przystanki zarówno tramwajowe, jak i autobusowe dla linii komunikacyjnych w ramach wrocławskiej komunikacji miejskiej (w ciągu ulic: ulica Henryka Sienkiewicza – ulica Grunwaldzka oraz w ciągu osi głównej placu Grunwaldzkiego)[10][11][12].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze propozycje i koncepcje zabudowy w tym miejscu powstały w 1963 r. Przewidziano wówczas ukształtowanie zabudowy narożnika u zbiegu ul. Sienkiewicza i Grunwaldzkiej w sposób umożliwiający utworzenie przed budynkiem niewielkiego placu z zielenią i małą architekturą. Aby to osiągnąć zaplanowano złamanie budynku uzyskując efekt wgłębnego narożnika. Natomiast dwa skrzydła budynku stanowią przedłużenie istniejących pierzei - południowa pierzeja ul. Sienkiewicza i północna pierzeja Grunwaldzkiej - które zbiegają się w tym obszarze pod szerokim kątem, co umożliwiło takie ukształtowanie bloku urbanistycznego. Kolejne opracowanie, tzw. projekt realizacyjny, powstał w 1968 r. Wprowadzono wówczas pewne korekty względem propozycji z 1963 r. dotyczące między innymi przeznaczenia parteru w całości na handel i usługi, uproszczenia nadbudówki, wysunięcia (nadwieszenia) pięter mieszkalnych przed lico parteru i w ten sposób zwiększenia powierzchni części mieszkalnej, oraz wyniesienia powyżej poziomu ulicy parteru i placu przed budynkiem. Projektantem obiektu jest Jadwiga Grabowska-Hawrylak. Do użytkowania został oddany w 1970 r.[1]

W budynku pod adresem przy ul. Sienkiewicza 131 mieszkał Władysław Frasyniuk[5]. W latach 80. XX wieku był między innymi działaczem Solidarności, później politykiem[13]. Tu, wokół budynku, podczas stanu wojennego odbywały się manifestacje[5].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Budynek klasyfikowany jest wg Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) jako m – budynek mieszkalny (110)[3]. Oprócz lokali mieszkalnych na parterze znajdują się lokale handlowo-usługowe[1]. Budynek ma 9 kondygnacji[d] nadziemnych[3]. Na parterze znajdują się lokale handlowo-usługowe, na siedmiu piętrach rozmieszczono lokale mieszkalne, a oprócz tego ponad dachem ostatniego piętra mieszkalnego wykonano nadbudówkę. W budynku zaprojektowano 49 mieszkań typu M3, M4 i M5 przeznaczonych zgodnie z ówczesnymi założeniami dla ponad dwustu mieszkańców[1]. Powierzchnia zabudowy natomiast wynosi 404m²[3]. Budynek położony jest na działce gruntu o geometrycznym, a także ewidencyjnym polu powierzchni wynoszącym 620 m²[e]. Nieruchomość stanowi współwłasność należącą zarówno do osób fizycznych, jak i innych osób prawnych[14][15]. Działka ta ma określony klasoużytek jako tereny mieszkaniowe[15].

Architektura, odbiór, opinie[edytuj | edytuj kod]

Budynek uzupełnia lukę w zabudowie kwartału ulic, górując swoją skalą nad historyczną zabudową. Współcześnie jednak określany jest jako niewielki dom formułujący w specyficzny, wyżej opisany sposób, narożnik zabudowy, który to sposób wpłynął także na ukształtowanie samego budynku, poprzez jego przełamanie w głąb kwartału. Z tego względu spotyka się wobec niego określenie „złamany budynek”. Umożliwiło to także ukształtowanie niewielkiego placu przed budynkiem, ze starannie zaprojektowaną zielenią i elementami małej architektury. Dodatkowo podniesienie poziomu parteru budynku i części tego placu skutkowało zaprojektowaniem na nim schodów terenowych. W ich obrębie wykonano betonowe kwietniki. Sam budynek ma układ galeriowo-korytarzowy. Bardzo pozytywny odbiór mają starannie opracowane elewacje. Są one skomponowane z jasnych betonowych balustrad i ścian w różnych odcieniach ochry. Jeśli zaś chodzi o wnętrze obiektu, to w mieszkaniach od frontu i od podwórza umieszczono pokój dzienny oraz sypialnie. W celu podniesienia poziomu izolacji mieszkań od hałasu, pochodzącego przede wszystkim od dużego ruchu drogowego, w fasadzie zaprojektowano głębokie loggie. W czasie, gdy budynek powstawał, stanowił on jedną z kulis kadrujących perspektywę obszaru ówcześnie przeznaczonego w zamyśle pod najbardziej prestiżowe inwestycje powojennego Wrocławia. Jednak późniejsze realizacje, między innymi dominujących w tym rejonie akademików „Kredka” i „Ołówek”, sprawiły że został on znacząco przesłonięty, „zepchnięty w cień”, co wywołuje współcześnie wrażenie położenia nieco na uboczu wobec ukształtowanej w późniejszych latach zabudowy[1].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nieco wcześniej (w latach 1959-61) zrealizowano w rejonie pl. Grunwaldzkiego tzw. Dom Profesorów, zaprojektowany również przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak.
  2. ↑ Obszerne pole nazwane po II wojnie światowej placem Grunwaldzkim powstało w ostatnich tygodniach II wojny światowej podczas oblężenia Festung Breslau przez Armię Czerwoną w 1945 r. Po utracie lotniska na peryferyjnym Gądowie Niemcy podjęli decyzję o wybudowaniu lotniska we wnętrzu miasta. W tym celu zburzono wszystkie budynki wzdłuż reprezentacyjnej alei Kaiserstraße.
  3. ↑ Istnieje zdjęcie lotnicze z roku 1925, na którym centralnej części kadru widoczna jest m.in. kamienica stojąca wówczas u zbiegu Fürsten Straße i Stern Straße (obecnych ulic Grunwaldzkiej i Sienkiewicza)[16], a także nieco późniejsze, z 1934, na którym tę kamienicę (i oś ul. Grunwaldzkiej oraz końcowy odcinek Sienkiewicza) widać po prawej stronie[17].
  4. ↑ Podana tu informacja, że budynek ma 9 kondygnacji nadziemnych oparta jest na danych udostępnionych na geoportalu Zarządu Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu prowadzącego rejestr budynków[3]. Jednak w przywoływanym tu opracowaniu dotyczącym budynku sporządzonym przez grupę uznanych architektów podano, że budynek ma 8 kondygnacji (parter z lokalami handlowo-usługowymi oraz siedem pięter z lokalami mieszkalnymi)[1]. Prawdopodobnie współczesny rejestr uwzględnia jako dziewiątą kondygnację nadbudówkę ponad dachem, o polu powierzchni rzutu prostokątnego na płaszczyznę poziomą mniejszym niż niższe kondygnacje budynku.
  5. ↑ Informacja o tym, że podana wielkość pola powierzchni działek dotyczy zarówno pola geometrycznego jak i ewidencyjnego wynika z faktu, że czasem te wielkości różnią się od siebie w przywołanych ewidencjach. W tym przypadku takich różnic nie ma.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j wroapp.pl 2022 ↓, Wykadrowany narożnik.
  2. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla Wrocławia.
  3. ↑ a b c d e f g h ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_29.131.1_BUD.
  4. ↑ a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa.
  5. ↑ a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 804 (Sienkiewicza Henryka).
  6. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA poi/pt/7542 (ul. Grunwaldzka 88).
  7. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA poi/pt/18728 (ul. Henryka Sienkiewicza 131).
  8. ↑ a b c d UMWr SIP Studium 2018 ↓, s. 341, 343, k.j.u. A7.
  9. ↑ a b Mironowicz 2016 ↓, s. 33 (Ryc. 13), 34-35.
  10. ↑ a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Dostęp do infrastruktury komunikacyjnej miasta.
  11. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Komunikacja i transport.
  12. ↑ UMWr SKM 2023 ↓, Schematy.
  13. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 212 (Frasyniuk Władysław).
  14. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Plac Grunwaldzki, AR_29, 131.
  15. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_29.131.
  16. ↑ Zdjęcie lotnicze z 1925 r.. fotopolska.eu. [dostęp 2023-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-10)]. (pol.).
  17. ↑ Zdjęcie lotnicze z 1934 r.. fotopolska.eu. [dostęp 2023-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-10)]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  • Sienkiewicza 131 - Grunwaldzka 88, [w:] Polska / woj. dolnośląskie / Wrocław / Plac Grunwaldzki (osiedle) / ul. Grunwaldzka; Polska / woj. dolnośląskie / Wrocław / Ostrów Tumski / ul. Sienkiewicza Henryka [online], fotopolska.eu, ID: b15556 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  • Budynek nr 131 (88), [w:] Polska / Województwo dolnośląskie / Wrocław / Plac Grunwaldzki (dzielnica) / ul. Sienkiewicza Henryka / ul. Grunwaldzka [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 513192 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  • ul. Henryka Sienkiewicza 131, ul. Grunwaldzka 88 [online], wikimapia.org [dostęp 2023-08-30] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budynek_mieszkalny_przy_ulicy_Grunwaldzkiej_88_i_Henryka_Sienkiewicza_131_we_Wrocławiu&oldid=72974950”