Centrum im. Profesora Bronisława Geremka

Fundacja „Centrum im. Profesora Bronisława Geremka”

Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Data założenia	2008
Nr KRS	0000319089
Położenie na mapie Warszawy Fundacja „Centrum im. Profesora Bronisława Geremka”
Położenie na mapie Polski Fundacja „Centrum im. Profesora Bronisława Geremka”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Fundacja „Centrum im. Profesora Bronisława Geremka”
52°13′33″N 21°01′13″E
Strona internetowa

Centrum im. Profesora Bronisława Geremka – fundacja założona przez rodzinę i przyjaciół tragicznie zmarłego 13 lipca 2008 r. profesora Bronisława Geremka – historyka, jednego z czołowych działaczy „Solidarności”, męża stanu i „architekta polskiej wolności”. Fundacja prowadzi działalność edukacyjną na rzecz społeczeństwa obywatelskiego w zjednoczonej Europie.

Fundacja organizuje warsztaty dla zdolnej młodzieży z całej Polski, prowadzi programy stypendialne i badawcze, organizuje międzynarodowe konferencje oraz zajmuje się działalnością wydawniczą. Uczestniczy również w wielu programach z instytucjami partnerskimi. Z fundacją współpracuje wielu badaczy i działaczy społecznych z Polski i ze świata.

Prezesem Zarządu Fundacji im. B. Geremka został Ignacy Niemczycki, a członkami Zarządu Wojciech Białożyt i Magdalena Witwicka. W latach 2008-2019 na czele Zarządu Fundacji stała dr Jolanta Kurska. W latach 2008–2015 funkcję wiceprezesa sprawowała Maria Starzewska oraz Monika Lisiewicz.

Cele i misja

Inauguracja Fundacji Geremka, Warszawa, 5 czerwca 2009 – na zdjęciu: Tadeusz Mazowiecki

Do głównych celów fundacji należą:

• wspieranie rozwoju edukacji, myśli i kultury politycznej
• działalność na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego
• kształtowanie postaw społecznych poszanowania praw człowieka
• wspieranie dialogu między różnymi środowiskami i narodami
• dokumentacja dorobku profesora oraz promowanie pamięci o nim

Cele te realizowane są poprzez:

• organizację seminariów historycznych dla młodzieży
• prowadzenie warsztatów antydyskryminacyjnych i edukacji globalnej
• inicjowanie i organizację międzynarodowych debat publicznych
• stworzenie platformy wymiany myśli i opinii w środowisku międzynarodowym badaczy, polityków i działaczy społecznych
• realizację projektów badawczych przydatnych dla praktyki życia społecznego
• promowanie bliskich profesorowi Geremkowi idei życia publicznego

Władze

Rada fundacji

• Mirosław Czech
• Jacek Dubois
• Andrzej Friszke
• Marcin Geremek
• Andrzej Klesyk
• Jolanta Kurska
• Helena Łuczywo
• Adam Michnik
• Tomasz Nowakowski
• Adam Daniel Rotfeld
• Henryk Samsonowicz
• Róża Thun
• Maciej Witucki

W przeszłości w Radzie Fundacji zasiadali również: Mikołaj Dowgielewicz, Karol Modzelewski, Tadeusz Mazowiecki, Wiktor Osiatyński.

Zarząd Fundacji:

• Ignacy Niemczycki, prezes Zarządu
• Wojciech Białożyt, członek Zarządu
• Magdalena Witwicka, członkini Zarządu

Działalność

Programy edukacyjne

Stypendyści fundacji Geremka podczas uroczystości w Teatrze Stanisławowskim

• Program dla uczniów i nauczycieli „Polska w XX wieku” – ogólnopolskie warsztaty historyczne im. prof. Bronisława Geremka
• Przez Współczesność do Historii – program dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych – warsztaty historyczne im. prof. Bronisława Geremka
• Warsztaty na temat praw człowieka i antydyskryminacji dla licealistów
• Seminarium filozoficzne dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych z Warszawy i okolic
• Program Szkoła Równego Traktowania
• Interaktywne warsztaty edukacji globalnej „Nasz Świat”
• Eksperymentalne seminarium „Jedność Europy i wielość kultur”
• Olimpiada Solidarności
• Warsztaty „Dekada (nie)ograniczonych możliwości”
• Stypendia im. Bronisława Geremka dla studentów humanistyki
• Warsztaty dla nauczycieli

Konferencje

Coroczne konferencje międzynarodowe dedykowane Bronisławowi Geremkowi organizowane są w celu utrwalenia myśli politycznej prof. Bronisława Geremka i stworzenia stałego forum debaty na najważniejsze tematy dotyczące przyszłości Europy i jej polityki zagranicznej. W konferencjach uczestniczą wybitni intelektualiści, analitycy, przedstawiciele świata polityki, a także uczeni i przyjaciele prof. Geremka.

Konferencja: „Price of freedom. Security in the globalized world” Warszawa, 10 października 2014, Pałac na Wyspie, przemawia Wiktor Osiatyński

Konferencja: „Pojęcie ludobójstwa w polityce międzynarodowej. Przykłady Turcji i Rwandy” Warszawa, 27 stycznia 2011, BUW n/z: Marek Kornat, Halil Berktay, Assumpta Mugiraneza, Konstanty Gebert

Konferencja: „Europa jako źródło cierpień? Skrajna prawica i ksenofobia w Europie zachodniej” Warszawa, 5 marca 2015, BUW, (od lewej) Werner Patzelt i Paul Scheffer

Konferencja: „Etyka i odpowiedzialność w działaniach wielkich mocarstw” Warszawa, 16 maja 2011, BUW n/z: Adam Bodnar, Olga Bobrova, Amrit Singh, Konstanty Gebert

Konferencja: „Wolność słowa a język nienawiści” Warszawa, 6 marca 2012, BuW n/z: Paula Sawicka, Jacques Dewitte, Elke Gryglewski, Konstanty Gebert

Konferencja: „Czy Europa Geremka jest wciąż możliwa?” Warszawa, 23 kwietnia 2013, BUW n/z: Magdalena Środa, Roman Kuźniar, Daniel Cohn-Bendit

Warszawa, Uniwersytet Warszawski, 14 grudnia 2011 n/z: Marcel Grignard, Bernard Guetta, Adam Michnik, Konstanty Gebert

Wykład w siedzibie Fundacji: Pogranicze i pragmatyka etosu n/z: Krzysztof Czyżewski

Przekroczyć kredowe koła. Wykład prof. Andrzeja Friszke w siedzibie Fundacji Geremka; na pierwszym planie Adam Daniel Rotfeld

• 2017: The Rule of Law vs. Society and Economy
• 2016: The Constant Temptation of Non-Liberal Democracy
• 2015: Europe – Russia – Ukraine. Search of a new European Order
• 2014: Price of Freedom. Security in the Globalized World
• 2013: Arab Revolts – two years after
• 2012: China and European Union: New Quality of Relationships
• 2011: Russia and the European Union: what unites us, what divides us?
• 2010: Europe and the United States in a Changing World

Cykl debat lemkinowskich obejmujący problematykę praw człowieka i polityki międzynarodowej – organizowane są w celu przybliżenia oraz popularyzacji dokonań prof. Rafała Lemkina – polskiego prawnika żydowskiego pochodzenia, autora pojęcia „genocide”. Rafał Lemkin jest autorem Konwencji ONZ w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa uchwalonej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1948 roku.

• 2015: Europa jako źródło cierpień? – skrajna prawica i ksenofobia w Europie Zachodniej
• 2014: Wzrost popularności skrajnej prawicy w Europie – przykład Polski i Węgier
• 2014: Wzrost popularności skrajnej prawicy w Europie – przykład Ukrainy i Rosji
• 2012: Komu jest potrzebna pomoc humanitarna?
• 2011: Etyka i odpowiedzialność w działaniach wielkich mocarstw. Przykład tajnych więzień CIA i naruszeń praw człowieka w Federacji Rosyjskiej.
• 2011: Co pozostało z prawa do interwencji humanitarnej?
• 2011: Pojęcie ludobójstwa we współczesnej polityce międzynarodowej. Przykłady Turcji i Rwandy

Cykl debat językowych jest refleksją nad procesem wielowymiarowego uwikłania języka w nurt współczesnego życia społecznego i politycznego – celem cyklu jest refleksja nad procesem wielowymiarowego uwikłania języka w nurt współczesnego życia społecznego i politycznego.

• 2012: Wolność słowa a język nienawiści
• 2011: Nowomowa a język poprawności politycznej

Cykl debat europejskich koncentrujących się na zagadnieniach dotyczących przyszłości Europy

• 2014: Ukraine as a test for European solidarity? – w Parlamencie Europejskim
• 2013: Czy Europa Geremka jest wciąż możliwa?
• 2012: Po kryzysie – wokół eseju Alaina Touraine’a
• 2011: Jaka Europa po kryzysie
• 2011: Kto się boi wielokulturowej Europy?
• 2011: Wspólna pamięć europejska – mit czy rzeczywistość?

Cykl debat publicznych dotyczący polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej Nowa Dekada, Nowa Europa (projekt zakończony)

• 2011 – Budżet Unii Europejskiej w dobie kryzysu
• 2010 – Ku Europejskiej Wspólnocie Energetycznej XXI wieku?
• 2010 – Czy europejska polityka bezpieczeństwa i obronności jest możliwa?

Debaty publiczne

• 2016 – „Dobre Rządy w Europie?” – wspólnie z Ośrodkiem Kultury Francuskiej i Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej
• 2013 – Spotkanie z Anne Applebaum
• 2012 – Wykład prof. Jerzego Jedlickiego z okazji obchodów 80. rocznicy urodzin prof. Bronisława Geremka – „Motory i hamulce cywilizacji.”
• 2012 – „Tajne więzienia CIA – polska zbrodnia stanu?”
• 2011 – „13 XII 1981 w oczach Polaków i Francuzów. Nie ma wolności bez Solidarności” – wspólnie z Ośrodkiem Kultury Francuskiej
• 2010 – „Weimarska wizji działań Unii Europejskiej na najbliższe pięć lat” – wspólnie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych

Wykłady

Cykl „Obywatel, czyli kto?”

• 2015 – Dylematy współczesnego obywatelstwa (prof. Jacek Raciborski)

Cykl „(O)cena polskiej transformacji”

• 2015 – Wolny Kościół w wolnym państwie (o. Tomasz Dostatni OP)
• 2014 – Przemoc i ład (prof. Przemysław Czapliński)
• 2014 – Co się wydarzyło naprawdę w 1989 roku? (prof. Jerzy Hausner)
• 2014 – Debata inauguracyjna cyklu (Waldemar Kuczyński, Andrzej Leder, David Ost)

Cykl wykładów „Człowiek dialogu”

• 2013 – Dialog jako narzędzie polityki międzynarodowej (prof. Adam Daniel Rotfeld)
• 2013 – Dialog polityczny w najnowszej historii Polski (prof. Andrzej Friszke)
• 2013 – Wykład inauguracyjny (prof. Tadeusz Gadacz)

Cykl wykładów „Człowiek pogranicza”

• 2013 – Kultura, tożsamość, los – O doświadczeniach wielokulturowego zakorzenienia (Basil Kerski)
• 2012 – Tożsamość polsko-żydowska. Konflikt? Harmonia? Problem? (Piotr Matywiecki)
• 2012 – Wykład inauguracyjny (Krzysztof Czyżewski)

Cykl wykładów „Człowiek wykluczenia”

• 2012 – Non person (Andrzej Titkow)
• 2012 – Wykluczenie społeczne w Polsce niejedno ma imię (prof. Janusz Czapiński)
• 2011 – Postawy wobec obcych (prof. Magdalena Środa)
• 2011 – Wykład inauguracyjny (prof. Henryk Samsonowicz)

Cykl wykładów „Polska, czyli prowincja?” (2010)

• Wychodzenie z prowincji (prof. Andrzej Mencwel)
• Prowincjonalizm psychologiczny Polaków (Ewa Woydyłło)
• O naturze polskiej wspólnotowości. Przyczynek do tematu polskiego prowincjonalizmu (prof. Marek Ziółkowski)
• Kompleksy i aspiracje prowincji (prof. Jerzy Jedlicki)

Publikacje

• Juan Carlos Vidal (2015). Geremek/Vidal. Rozmowy. Warszawa:
• Bronisław Geremek (2015). Rozmowy polskie 1988-2008. Kraków: Universitas
• Ludwig Melhorn (2015). Europejski duch oporu. Kraków: Universitas
• Bernard Guetta (2014). Jak zostałem Europejczykiem. Kraków: Universitas
• Rob Riemen (2014). Wieczny powrót faszyzmu. Kraków: Universitas
• Rafał Lemkin (2013). Rządy państw Osi w okupowanej Europie. Warszawa: Scholar
• Profesor to nie obelga, Alfabet Bronisława Geremka (2013, red. Jacek Głażewski). Kraków: Universitas
• István Bibó (2013). Eseje polityczne. Kraków: Universitas
• Vaclav Havel (2012). Zmieniać świat. Warszawa: Agora
• Bronisław Geremek (2012). Nasza Europa. Kraków: Universitas
• Vaclav Havel (2011). Siła bezsilnych i inne eseje. Warszawa: Agora
• Bronisław Geremek (2010). Głos w Europie. Kraków: Universitas

Raporty

• (2015) (Nie)łatwe powroty do domu? Funkcjonowanie dzieci i młodzieży powracających z emigracji
• (2014) Z cyklu wykładów geremkowskich wykład prof. Adama Daniela Rotfelda: Europa: wspólne wartości a pamięć historyczna
• (2013) Obok siebie, wzajemne postrzeganie się Polaków i Litwinów
• (2011) Cykl wykładów „Polska, czyli prowincja”

Inne projekty

Projekty Litewskie

Od 2011 roku Fundacja wraz z partnerem ze strony litewskiej – Polsko-Litewskim Forum Współpracy i Dialogu im. Jerzego Giedroycia, którego prezesem jest litewski historyk prof. Alvydas Nikžentaitis – zaangażowała się w działania mające na celu poprawę klimatu w relacjach pomiędzy społeczeństwami obu krajów, budowanie atmosfery porozumienia oraz sprzyjanie dwustronnym projektom badawczym. W ramach projektu prowadzone są badania naukowe oraz organizowane wizyty studyjne, konferencje.

Bezpośrednią przyczyną zaangażowania fundacji w działania na rzecz Litwy były pojawiające się napięcia w stosunkach pomiędzy dwoma krajami oraz niska wzajemna wiedza wśród społeczeństw obu krajów.

(Nie)łatwe powroty do domu? Funkcjonowanie dzieci i młodzieży powracających z emigracji

Projekt realizowany był w 2015 roku przez badaczki z Uniwersytetu Jagiellońskiego z inicjatywy Fundacji Geremka. Obejmował on przeprowadzenie badań empirycznych poświęconych funkcjonowaniu psychologicznemu i szkolnemu dzieci, które powracają z rodzicami z zagranicy. Na podstawie wyników tych badań powstał raport, który prezentuje szerokie rekomendacje – dla rodziców, szkół i dydaktyków. Znajdują się w nim także rekomendacje systemowe mające ułatwić dzieciom i młodzieży adaptację do nowej sytuacji po powrocie z emigracji. Autorkami raportu są: prof. Halina Grzymała Moszczyńska, Joanna Grzymała-Moszczyńska, Joanna Durlik oraz Paulina Szydłowska. Projektowi patronowało wiele instytucji publicznych w tym m.in. MEN, RPO, Ośrodek Rozwoju Edukacji i Rzecznik Praw Dziecka.

„Rozmawiajmy o uchodźcach”

Projekt realizowany w partnerstwie z Centrum Edukacji Obywatelskiej i Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Kadry Kierowniczej Oświaty w 2016 roku.

Projekt jest odpowiedzią na spadek społecznego poparcia dla przyjmowania uchodźców wśród młodych ludzi, szerzący się strach przed „obcymi”, potrzebę dotarcia do społeczeństwa rzetelnymi i dostosowanymi do ich potrzeb informacjami na temat sytuacji uchodźstwa i migracji, potrzebę wsparcia nauczycieli w podejmowaniu rozmów o uchodźcach w szkołach, a także o wartościach i postawach, które są bliskie młodym ludziom, oraz potrzebę budowania wśród młodzieży postaw otwartości i akceptacji różnorodności, które z kolei są warunkiem integracji przybywających do Polski uchodźców.

Ogólnym celem projektu jest ułatwienie szkołom podjęcia wyzwania, jakim jest zmiana negatywnego nastawienia dużej części młodzieży do uchodźców i uchodźczyń oraz przygotowanie młodych obywateli na przyjęcie uchodźców w Polsce. Cel ten realizowany jest poprzez wsparcie nauczycieli w poruszaniu z młodzieżą tematów związanych z uchodźstwem, dotarcie z informacjami o potrzebie podejmowania tego tematu w szkołach do szerokiego grona dyrektorów szkół, oraz przekazanie rzetelnych informacji nt. uchodźstwa młodym ludziom.

Czytelnia

W siedzibie Fundacji mieści się czytelnia naukowa, która jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 17:00 (po uprzednim umówieniu się). Na księgozbiór składają się prywatne zbiory profesora Geremka, materiały przekazane przez Towarzystwo Opieki Nad Archiwum Instytutu Literackiego i inne publikacje z zakresu historii, politologii i nauk społecznych.

Dostępna dla czytelników część księgozbioru zawiera książki i czasopisma polskie (ok. 2500 tytułów), podobnej objętości zbiór zagraniczny (książki francuskie, włoskie, rosyjskie, angielskie i niemieckie z księgozbioru prof. Geremka). Najciekawszą część stanowi dział mediewistyczny, zawierający wiele unikalnych pozycji. Dużą wartość mają również serie czasopiśmiennicze, na czele z niemal kompletną serią francuskich „Annales”, polskimi „Zeszytami Historycznymi”, włoskim czasopismem „Micromega” oraz rosyjskim „Srednije wieka”. Czytelnia zawiera część paryskiej „Kultury” i książek wydanych w serii Biblioteka Kultury.

Archiwum

Zbiory obejmują archiwalne wywiady prof. Bronisława Geremka, artykuły, audycje radiowe i telewizyjne, niepublikowane teksty, notatki, korespondencję, nagrody, dyplomy oraz prywatny księgozbiór prof. Bronisława Geremka. Kolekcja jest cały czas uzupełniana i katalogowana. W zbiorach Fundacji znajduje się kolekcja Unii Wolności, będąca własnością Partii Demokratycznej-demokraci.pl. Przechowywana jest jako depozyt. Całość zespołu obejmuje materiały z lat 1990-2005. Pierwszą część zasobu stanowią dokumenty Unii Wolności z lat 1994-2005 oraz dokumenty organizacji, których partia była spadkobierczynią: Ruchu Obywatelskiego-Akcji Demokratycznej (1990-1991), Forum Prawicy Demokratycznej (1990-1991), Unii Demokratycznej (1991-1994), Kongresu Liberalno- Demokratycznego (1990-1994) oraz komitetów wyborczych Tadeusza Mazowieckiego z okresu jego kampanii do wyborów prezydenckich roku 1990. Pojedyncze dokumenty należące do zespołu to kopie dokumentów wytworzonych przez inne instytucje, włączone do dokumentacji poszczególnych partii – poprzedniczek UW przez ich kierownictwo i stanowią również świadectwo ich działalności. Informacja o zbiorze

Biblioteka multimedialna

Fundacja prowadzi bibliotekę multimedialną, w której dostępne są nagrania wszystkich konferencji i debat przez nią organizowanych.

Nagroda im. Bronisława Geremka

W 2009 r. Parlament Europejski ufundował Nagrodę im. Bronisława Geremka, która została przyznana po raz pierwszy w 2015 r. przez Fundację Geremka oraz Katedrę Cywilizacji Europejskiej w Kolegium Europejskim w Natolinie.

Kapituła Nagrody obradowała w składzie: Marcin Geremek, prof. Richard Butterwick-Pawlikowski, prof. Andrzej Friszke, prof. Maria Koczerska, prof. Wojciech Kriegseisen oraz prof. Henryk Samsonowicz.

Główną nagrodę w 2015 roku zdobył prof. Mark Lewis z City University of New York za książkę „The Birth of the New Justice: The Internationalization of Crime and Punishment”, 1919-1950, wydaną przez Oxford University Press. Nagrodą za wybitną pierwszą publikację w tym samym roku został uhonorowany dr Wojciech Świeboda z Uniwersytetu Jagiellońskiego za książkę „Innowiercy w opiniach prawnych uczonych polskich w XV w. Poganie, Żydzi, Muzułmanie”, wyd. Societas Vistulana.

W 2016 roku kapituła nagrody przyznała główną nagrodę dla profesora Konrada H. Jaruscha za książkę "Out of Ashes: A New History of Europe in the Twentieth Century", opublikowaną przez Princeton University Press. Kapituła przyznała również nagrodę za wybitną pierwszą książkę dla dokrora Patricka Lantschnera za książkę "The Logic of Political Conflict in Medieval Cities: Italy and the Southern Low Countries, 1370-1440", wydaną przez Oxford University Press.

Linki zewnętrzne

• Strona Fundacji
• Biblioteka multimedialna Fundacji
• Katalog czytelni Fundacji Geremka. katalog.geremek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)].
• Kanał youtube Centrum Geremka