Ciesznów
50°16′35″N 17°55′05″E/50,276389 17,918056| wieś | |
 Kaplica-dzwonnica św. Jana Nepomucena | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
80[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-250[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0493764 |
Położenie na mapie gminy Głogówek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°16′35″N 17°55′05″E/50,276389 17,918056[1]
| |
Ciesznów (niem. Teschenau, cz. Těšnov[4]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Doliny Górnej Straduni, będącego częścią Niziny Śląskiej.
W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Gościęcin w powiecie kozielskim, a w latach 1973–1975 do gminy Lisięcice w powiecie głubczyckim[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 80 osób[2].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 11 km od granicy z Czechami, w Dolinie Górnej Straduni, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem kędzierzyńsko-kozielskim (gmina Pawłowiczki) i powiatem głubczyckim (gmina Głubczyce). Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[8].
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Ciesznowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,2 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Ciesznowa wynoszą 641 mm. Dominują wiatry zachodnie[9].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wsi wywodzi się od imienia Cieszno, Cieszysław. W 1234 wymieniona jest pod nazwą Tesnowo, a w 1282 Tesnow. Przed 1945 stosowana była nazwa Teschenau[10]. Nazywana też Cieśniów i Teszniów[11]. Formy Tesznów i Teśnów powstały pod wpływem czeskim lub postaci zgermanizowanej[12].
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Tesnouo (1234), Tesnow (1292), Theschinow (1322), Teschnau (1687), Teschenau (1743), Teschenau, Teschnau (1783), Teschenau, Tesznów (1845), Tesznów, niem. Teschenau (1892), Teśnów – Teschenau (1939), Teschenau – Ciesznów, -owa, ciesznowski (1948), Ciesznów (Teśniów) (1952), Ciesznów, -nowa (1980)[12].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w 1234. Książę Władysław podarował Ciesznów rycerzowi Hermanowi i jego dwóm braciom w 1322[13]. W drugiej połowie XIV wieku Dobiesz (Tobiasz) z Domanic wszedł w posiadanie Ciesznowa[14]. W 1368 Henryk z Śmicza trzy razy potwierdził zakup i spłacenie wsi Ciesznów przez księcia Konrada II oleśnickiego od Dobiesza z Domanic[15].
.jpg)
Na początku XIX wieku wybudowana została kapliczka-dzwonnica, która obecnie jest najstarszym obiektem we wsi[10]. Ostatnim właścicielem wsi był Karol Schwarzer, który zbudował dwór i park[13]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu grabie w słup, za nimi skrzyżowane cep i kosa, a w otoku napis: GEMEINDE TESCHENAU / KREIS COSEL (pol. Gmina Ciesznów / Powiat Kozielski)[16].
Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 130 mieszkańców Ciesznowa 53 posługiwało się językiem niemieckim, 76 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny[17]. Do głosowania w plebiscycie na Górnym Śląsku w 1921 uprawnionych było w Ciesznowie 125 osób, z czego 87, 69,6%, stanowili mieszkańcy (w tym 86, 68,8% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 122 głosy (97,6% uprawnionych), w tym 122 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 114 osób (93,4%), a za Polską 8 osób (6,6%)[18].
W latach 1945–1950 Ciesznów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. Należał do powiatu kozielskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gościęcin, w latach 1954–1959 do gromady Kazimierz, w latach 1959–1972 do gromady Lisięcice, a w latach 1973–1975 do gminy Lisięcice. Od 1975 Ciesznów znajdował się w gminie Głogówek, a w 1999 został przyłączony do powiatu prudnickiego[19].
W 2019 Ciesznów przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[20].
Mieszkańcy[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej[21].
Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]
- 1933 – 183[22]
- 1939 – 160[22]
- 1966 – 91[23]
- 1998 – 87[24]
- 2002 – 75[24]
- 2009 – 79[24]
- 2011 – 80[24]
- 2013 – 76[25]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Ciesznowie chronione są[26]:
- kapliczka dzwonnica przy domu nr 23
- dom mieszkalny nr 22
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Ciesznów jest wsią rolniczą. Prowadzona jest tu produkcja zwierzęca oraz roślinna. W 2017 we wsi działały 2 podmioty gospodarki narodowej[27].
Ciesznów wraz z całą gminą Głogówek podlega pod inspektorat ZUS w Prudniku[28].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Ciesznów posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[29].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Katolicy z Ciesznowa należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kazimierzu (dekanat Głogówek)[30]. We wsi znajduje się kaplica-dzwonnica wzniesiona na początku XIX wieku, a także dwa krzyże z 1904 i 1907[13]. W kaplicy znajduje się barokowa figura Jana Nepomucena, wykonana z drewna[31].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Ciesznowie[32].
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 13 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[33].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17685
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 165 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2021-04-30] (cz.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-23].
- ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
- ↑ Klimat: Ciesznów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-23].
- ↑ a b Sołectwa Gminy Głogówek [online], www.gminaglogowek.info [dostęp 2020-05-24].
- ↑ Andrzej Hanich, Słownik nazw miejscowości diecezji opolskiej w XX i XXI wieku, Opole: Instytut Śląski, 2021, s. 117, ISBN 97-83-7126-390-3.
- ↑ a b Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. II, C-D, hasło „Ciesznów”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 1997, s. 143. ISBN 83-85579-64-8.
- ↑ a b c Dagmara Syguła, Głogówek i Gmina Głogówek, Głogówek: Urząd Miejski w Głogówku, 2012, s. 10.
- ↑ Woźny 2020 ↓, s. 163.
- ↑ Woźny 2020 ↓, s. 166.
- ↑ 156 Teschenau (Ciesznów) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 28 lipca 2021 [dostęp 2024-01-12] (pol.).
- ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 26.
- ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 23 grudnia 2016 [dostęp 2023-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-23].
- ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ Ciesznów, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 24 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
- ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Cosel [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 28.
- ↑ a b c d Ciesznów [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
- ↑ Studium 2016 ↓, s. 58.
- ↑ Plan 2019 ↓, s. 3.
- ↑ ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Ciesznów, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ Nepomuki X. Opolskiego [online], Nepomuki [dostęp 2023-06-21].
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10].
- Plan odnowy miejscowości Ciesznów gmina Głogówek powiat prudnicki województwo opolskie opracowany przez Grupę Odnowy Wsi, bip.glogowek.pl, Ciesznów 2019 [dostęp 2023-09-26].
- Maciej Woźny: Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2020. ISBN 978-83-226-3887-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ciesznów, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09].
