Juliusz Bruna

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Juliusz Bruna
Ilustracja
Juliusz Bruna (przed 1939)
Data i miejsce urodzenia

14 marca 1876
Mezőlaborc

Data i miejsce śmierci

1 czerwca 1950
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Posada w Sanoku

Narodowość

polska

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons

Juliusz Bruna (ur. 14 marca 1876 w Mezőlaborc, zm. 1 czerwca 1950 w Sanoku) – polski urzędnik przemysłu prywatnego, działacz samorządowy i społeczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Grobowiec Juliusza i Bronisławy Brunów

Juliusz Bruna urodził się 14 marca 1876 w Mezőlaborc w rodzinie narodowości polskiej i wyznania rzymskokatolickiego[1][2]. Był synem Józefa[a] (konduktor w kolei żelaznej) i Marii z domu Reizak[1][2].

Ukończył siedem klasy szkoły powszechnej w Przemyślu oraz kurs buchalterii i rachunkowości na Politechnice Lwowskiej[2]. Po uzyskaniu wykształcenia od 1894 do 1896 pracował na stanowisku sekretarza naczelnika stacji kolejowej Nowy Zagórz[2]. Od 1896 był zatrudniony w Fabryce Wagonów i Maszyn w Sanoku, początkowo jako rachunkowy, a później do 1919 jako naczelnik działu magazynowego i kalkulacji[1][2][3][4][5]. W 1907 był sekretarzem komitetu Fundacji Zapomogowej im. Kazimierza Lipińskiego, założyciela tego zakładu[6]. Uchwałą z 17 listopada 1917 został uznany przynależnym do gminy Sanok[7]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[8] (1906, 1912, 1920, 1921, 1922, 1924)[9], w 1907 wybrany zastępcą wydziałowego[10][11]. Zamieszkiwał w Posadzie Olchowskiej[1]. Na początku 1907 został członkiem komisji rewizyjnej Czytelni Chrześcijańskiej „Ogniwo” w Sanoku[12]. W 1910 został wybrany radnym tamtejszej gminy[13]. Został przysięgłym głównym przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[14]. Po wybuchu I wojny światowej na początku września 1914 wraz z dyrektorem sanockiej fabryki, Ludwikiem Eydziatowiczem, przyjął tamże przebywający w Sanoku Legion Wschodni[2]. Od 16 września 1914 wraz z bliskimi przebywał w Wiedniu[15].

W 1920 był założycielem pierwszej w Polsce huty szkła w Krośnie, opartej na gazie ziemnym[2]. Funkcję jej dyrektora pełnił do 1928[2]. Od jesieni 1928 był kierownikiem biur w utworzonej wówczas fabryce gumy w Krośnie[2]. Pracował tam do 1932[2]. W 1933 przeszedł na emeryturę[2]. Od tego czasu oddawał się działalności społecznej[2].

Pozostawał radnym gminy Posada Olchowska na przełomie lat 20./30. niepodległej II Rzeczypospolitej[16]. W 1931 był jednym z reprezentantów tejże gminy w komisjach, które miały prowadzić rozmowy w Wydziale Powiatowym w sprawie przyłączenia gminy do miasta Sanoka[17][18]. W 1931 został członkiem Zarządu Tymczasowego Sanoka w czasie przyłączenia do miasta Posady Olchowskiej[19]; był wówczas działaczem BBWR[4]. W okresie swojej działalności w radzie gminy Posada Olchowska pełnił funkcję asesora zarządu gminnego od 1904 do 31 marca 1937[2]. Był tamże współzałożycielem Kasy Stefczyka, którą prowadził od 1910 (umieszczona w domu gminnym), przyczynił się do wybudowania w Posadzie budynku 7-klasowej Szkoły Powszechnej im. Tadeusza Kościuszki oraz kościoła rzymskokatolickiego i do zakupu gruntu pod plebanię tegoż[2].

Sprawował mandat radnego Rady Miasta Sanoka, wybrany w 1934[20], w połowie 1939 ponownie wybrany w ostatniej w historii II Rzeczypospolitej kadencji[21] i pełnił funkcję ławnika[22]. Został zastępcą wybranego 25 maja 1937 burmistrza Sanoka, Maksymiliana Słuszkiewicza i pełnił tę funkcję do 1939[23][24][25]. Funkcję burmistrza pełnił niezawodowo[2]. W drugiej połowie lat 30. zasiadał w radzie nadzorczej Komunalnej Kasy Oszczędności Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, funkcjonującej w budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki 4[26][27][28]. Przed 1939 zamieszkiwał przy ulicy Gen. Pierackiego 18 w Sanoku (obecna ulica Kolejowa)[2].

U schyłku II wojny światowej, po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu do Sanoka Armii Czerwonej, radziecki oficer Armii Czerwonej ppłk Fiodor Jarygin – dowódca 258 pułku 140 Syberyjskiej Dywizji Piechoty, który stanął na czele Wojennej Komendantury Miasta[29][30], mianował Józefa Bubellę na stanowisko burmistrza miasta 10 sierpnia 1944[31], który jednak po przejęciu władzy w mieście przez Powiatowy Komitet Polskiej Partii Robotniczej, został usunięty z urzędu burmistrza. Powołany na to stanowisko Juliusz Bruna analogicznie utracił wkrótce urząd (w listopadzie 1944 burmistrzem został Stanisław Lisowski[32]). 25 września 1944 przewodniczył zebraniu międzypartyjnemu, podczas którego z ramienia Koła Demokratycznego został wybrany delegatem do Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku i mianowany III wiceprzewodniczącym prezydium PRN[33]. Podczas pierwszego posiedzenia PRN w Sanoku 2 października 1944 był wiceprzewodniczącym[34].

Juliusz Bruna zmarł 1 czerwca 1950 w Sanoku[1]. Został pochowany na Cmentarzu Posada w Sanoku.

7 września 1899 poślubił Bronisławę z domu Józefczyk[35] (ur. 21 września 1877 w Chyrowie, córka Jana Józefczyka – konduktora kolei żelaznej, zm. 29 listopada 1950[1]). Mieli synów Tadeusza (ur. 1900)[35][3], córki Kazimierę Marię (ur. 1902, zamężna z kpt. WP Karolem Zwolińskim)[35][36], Stefanię (1906-1908)[35][37][38].

Odznaczenie[edytuj | edytuj kod]

  • Złoty Krzyż Zasługi (13 czerwca 1950, wraz z Bronisławą odznaczeni w grupie osób wyróżnionych „za przeżycie przeszło 50 lat w jednym związku małżeńskim”)[39][b]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Źródło szkolne podało imię ojca: Jan.
  2. ↑ Odznaczenie zostało nadane 13 czerwca 1950 przez prezydenta PRL, Bolesława Bieruta. Oznacza to, że postanowienie zostało wydane po śmierci Juliusza Bruny, który zmarł 1 czerwca 1950. Monitor Polski nie wskazał, iż Juliusz Bruna otrzymał Złoty Krzyż Zasługi pośmiertnie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 149 (poz. 45).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Życiorys Juliusza Bruny. W: Akta miasta Sanoka. Sprawy odznaczeń i wyróżnień 1937–1938. Archiwum Państwowe w Rzeszowie – Oddział w Sanoku (zespół 135, sygnatura 408), s. 17, 22.
  3. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 247.
  4. ↑ a b Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 516.
  5. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  6. ↑ Kronika. Fundacya zapomogowa im. Kaz. Lipińskiego. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 163 z 10 lutego 1907. 
  7. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 20 (poz. 5).
  8. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-04-17].
  9. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 145, 147, 150, 153. ISBN 978-83-939031-1-5.
  10. ↑ Walne Zgromadzenia Tow. „Sokół”. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  11. ↑ Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-03-15].
  12. ↑ Kronika. Ruch stowarzyszeń. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 163 z 10 lutego 1907. 
  13. ↑ Wybory w Posadzie Olchowskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 3 z 15 maja 1910. 
  14. ↑ Lista roczna przysięgłych w obrębie c. k. Sądu obwodowego w Sanoku na rok 1913. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”, s. 4, Nr 3 z 1 lutego 1913. 
  15. ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 137.
  16. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 32. ISBN 978-83-60380-41-3.
  17. ↑ Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 511.
  18. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 41, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  19. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 59. ISBN 978-83-935385-7-7.
  20. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 84. ISBN 83-909787-8-4.
  21. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 46, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  22. ↑ Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 517.
  23. ↑ Rocznik Polityczny i Gospodarczy. Warszawa: Polska Agencja Telegraficzna, 1939, s. 394.
  24. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 87. ISBN 83-909787-8-4.
  25. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 44, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  26. ↑ Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1936, s. Nr 409.
  27. ↑ Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1938, s. Nr 415.
  28. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 316. ISBN 978-83-60380-41-3.
  29. ↑ Witold Szymczyk. Powrót lejtnantów. „Nowiny”, s. 7, Nr 37 z 17-18 lutego 1979. 
  30. ↑ Józef Ząbkiewicz. Pierwszy dzień wolności. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 22 (278) z 10-20 sierpnia 1983. 
  31. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Początek „nowego ładu”. w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 755.
  32. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Początek „nowego ładu”. w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 756.
  33. ↑ Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944-1947. Wybór źródeł. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 27, 30, 31. ISBN 83-03-00732-7.
  34. ↑ Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944-1947. Wybór źródeł. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 31. ISBN 83-03-00732-7.
  35. ↑ a b c d Księga urodzeń (1898–1908). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 241, 440, 839.
  36. ↑ Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 152 (poz. 68).
  37. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 64 (poz. 145).
  38. ↑ Stefania Bruna została pochowana w pojedynczym grobie na Cmentarzu Posada w Sanoku.
  39. ↑ M.P. z 1950 r. nr 76, poz. 878.
Burmistrzowie i zarządcy Sanoka
Zabór austriacki
i autonomia galicyjska

Burmistrzowie gminy miasta Sanoka

Adam Piątkowski
Jan Marcinkiewicz
Wojciech Foedrich
Antoni Piątkowski
Michał Fiałkiewicz
Jakub Krulikiewicz
Józef Gutkowski
Albin Gołkowski
Jerzy Rapf
Sebastian Piątkowski
Jan Zarewicz

Burmistrzowie Sanoka:

Erazm Łobaczewski
Jan Okołowicz
Cyryl Jaksa Ładyżyński
Aital Witoszyński
Feliks Giela
Feliks Giela
Stanisław Niedzielski (I wojna światowa)
II Rzeczpospolita
Okupacja niemiecka
Polska Ludowa i PRL

Burmistrzowie:

Józef Bubella
Juliusz Bruna
Stanisław Lisowski
Michał Hipner
Józef Dąbrowski

Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej:

Józef Dąbrowski
Adam Miler
Kazimierz Surman
Tadeusz Powrózek
Andrzej Szczudlik
Stanisław Potocki
Tadeusz Wojtowicz
Jan Łysakowski
Leszek Rychter
Kazimierz Grabowski
Wiesław Skałkowski

Naczelnicy miasta

Wiesław Skałkowski
Ryszard Grzebień
III Rzeczpospolita

Herb Sanok

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Juliusz_Bruna&oldid=71779914”