Most Bernardyński w Bydgoszczy

Most Bernardyński w Bydgoszczy

Most Bernardyński
Poprzednie nazwy	Kaiserbrücke
Długość całkowita	66,6 m
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Podstawowe dane
Przeszkoda	rz. Brda
Długość	66,6 m
Szerokość: • całkowita • chodników	27,3 m 4,2 m
Liczba torów	2
Dopuszczalna masa pojazdu:	30 t
Liczba przęseł	3
Rozpiętość przęseł	12 m + 40 m + 12 m
Data budowy	1872
Data zburzenia	1945
Data odbudowy	1963
Data remontu	2002
Projektant	Theodor i Adolf Wulff (1870), prof. Maksymilian Wolff (1960)
Położenie na mapie Bydgoszczy Most Bernardyński w Bydgoszczy
Położenie na mapie Polski Most Bernardyński w Bydgoszczy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Most Bernardyński w Bydgoszczy
53°07′18″N 18°00′24″E

Stary most Bernardyński (1875–1945)

Most Bernardyński

Wieczorem

Na tle Starego Miasta

Schody kręcone

Z góry

Zimą

Na moście

Nocą

Most Bernardyński – most drogowo-tramwajowy, żelbetowy, sprężony, na rzece Brdzie, na wschodnim obrzeżu Starego Miasta w Bydgoszczy.

Lokalizacja

Most Bernardyński spina oba brzegi Brdy, poniżej Starego Miasta. Przechodząca tędy ruchliwa ulica Bernardyńska łączy: Wały Jagiellońskie i ulicę Toruńską na prawym oraz ulicę Jagiellońską na lewym brzegu rzeki. Mostem przebiega również linia tramwajowa, użytkowana przez pojazdy linii nr 2 i 6.

Nazwa mostu

Nazwy mostu na przestrzeni lat:

• 1872-1920 – Kaiserbrücke
• 1920–1939 – Bernardyński
• 1939–1945 – Kaiserbrücke
• od 1963 – Bernardyński

Zarówno ulica, jak i most zawdzięczają swą nazwę pobliskiemu klasztorowi, w którym od 1480 do 1829 r. zamieszkiwali bernardyni. Natomiast niemiecka nazwa mostu nawiązuje do cesarza niemieckiego i króla Prus Wilhelma I.

Historia

Most kratownicowy 1870-1945

Budowa mostu była planowana przy okazji wytyczania nowej drogi miejskiej, która miała odciążyć starą przeprawę mostową w ciągu ul. Mostowej i Gdańskiej. Ruch przez Brdę zwiększył się w Bydgoszczy po 1851 r., kiedy na północnych przedmieściach miasta wybudowano linię Pruskiej Kolei Wschodniej wraz z dworcem oraz wytyczono rozległe obszary przeznaczone pod zabudowę.

Pierwszy wniosek o budowę nowej ulicy, zwanej dziś ulicą Bernardyńską, magistrat miasta Bydgoszczy złożył 7 grudnia 1855 r. Liczne trudności urzędowe, finansowe, a także związane z uzgodnieniami dotyczącymi przebiegu ulicy i wykupów terenu sprawiły, że budowa doszła do skutku dopiero 20 lat później – w 1875 r. Po trwających wiele lat uzgodnieniach, w 1864 r. złożono w urzędzie rejencji bydgoskiej wniosek o zatwierdzenie trasy z mostem dwuprzęsłowym. Jednak z uwagi na sprawność i bezpieczeństwo żeglugi na rzece Brdzie, konieczne okazało się wzniesienie droższego mostu jednoprzęsłowego.

Prace rozpoczęto w 1867 r. w bydgoskiej fabryce maszyn „Bracia Adolf i Teodor Wolff”. W wytwórni powstał żelazny, kratownicowy most o rozpiętości 34,36 m i szerokości 12,2 m. Rozstaw dźwigarów wynosił 7,92 m, a ich wysokość 4,57 m. Jezdnia miała szerokość 7,32 m, a ciągi piesze oparte na dźwigarach wspornikowych – 1,82 m. Całkowity koszt przeprawy wynosił 45 tys. talarów. Montaż konstrukcji stalowej na przyczółkach wykonano 15 maja 1870 r. Zakończenie robót drogowych ulicy Bernardyńskiej nastąpiło w 1872 r.

Most stalowy posiadał dwa dźwigary kratowe i łukowe o 9 podziałach oraz nawierzchnię drewnianą. Po obu jego stronach znajdowały się chodniki dla pieszych. Obiekt był oświetlony czterema latarniami gazowymi, które stały przy wjazdach na most.

Na początku XX wieku, podczas przebudowy drogi wodnej Wisła-Odra w obrębie Bydgoszczy, konieczna okazała się przebudowa mostu, aby spełniał on wymogi ówczesnej żeglugi. Należało podwyższyć obiekt, aby zwiększyć odległość między konstrukcją a poziomem rzeki. Nowy, podniesiony o 60 cm, most oddano do użytku w 1903 r. W takim stanie obiekt przetrwał do wybuchu II wojny światowej.

Most Bernardyński został wysadzony w powietrze 4 września 1939 r. przez saperów 62 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. Odbudowany prowizorycznie jesienią 1939 r., został ponownie zniszczony przez wycofujących się Niemców 22 stycznia 1945 r.

Most tymczasowy 1945-1963

Po ustaniu działań wojennych resztki mostu zostały wydobyte z koryta Brdy i zezłomowane. W latach 1945–1960 istniała drewniana przeprawa tymczasowa, której oś przebiegała poniżej obecnego mostu. Był to trzyprzęsłowy most saperski o stalowych dźwigarach i drewnianej jezdni i podporach.

Most kablobetonowy od 1963 r.

Do odbudowy obiektu przystąpiono w 1960 r., zaś prace wykonano w latach 1962-1964. Most wykonano w nowatorskiej wówczas konstrukcji sprężonej kablobetonowej. Budowano go metodą nawisową, po raz pierwszy w kraju przy pomocy ruchomego rusztowania. Autor projektu mgr inż. Maksymilian Wolff otrzymał za niego II nagrodę od Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. Wykonawcą było Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych. 28 grudnia 1963 roku odbyły się pierwsze próby wytrzymałościowe, a trzy dni później most oddano do użytku. Posiadał on pośrodku torowisko tramwajowe, dwie jezdnie drogowe o dwóch pasach ruchu każda oraz chodniki dla pieszych.

Remontu częściowego obiektu dokonano w 1968 r., zaś w 2000 roku dokonano remontu kapitalnego. Od 2005 roku most jest nocą iluminowany. W 2019 przeprowadzono remont dylatacji obiektu.

Dane techniczne

Rozpiętość teoretyczna przęseł mostu wynosi 12 m + 40 m + 12 m. Szerokość pomostu wynosi 27,30 m. Konstrukcję nośną stanowią kablobetonowe prefabrykowane segmenty skrzynkowe wykonane w Polsce pierwszy raz metodą betonowania wspornikowego. Wysokość dźwigarów w środku rozpiętości wynosi 0,95 m, co stanowi 1/42 rozpiętości, nad filarami 2,5 m. Most jest układem trójprzęsłowym z przegubem w przęśle środkowym. Położony jest w ukosie 72°30′, posiada dźwigary o zmiennej wysokości według paraboli stopnia trzeciego oraz łuk pionowy R = 2000 m. Dźwigary mają przekrój skrzynkowy i rozstaw środników 6,65 m. Środniki dźwigarów mają szerokość 40 cm na całej długości mostu. Metodą betonowania nawisowego wykonano przęsło środkowe nad nurtem rzeki przy pomocy dwóch kompletów stalowych rusztowań przesuwnych. Cykl wykonania segmentu o długości 3 m i szerokości 14,5 m (objętość betonu 20 m³) wyniósł w okresie jesiennym 3,5 doby. Do sprężania mostu użyto kable linowe (37Ø5mm). Poprzecznie most sprężono kablami Freyssineta (18Ø5 mm).

Przyczółki i filary wykonano jako żelbetowe, pełnościenne, posadowione na żelbetowych palach wierconych typu Franki. Światło żeglowne pod mostem wynosi 5,05 × 20 m. Nośność mostu wynosi 30 ton. Obiektem dysponuje Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy.

Obciążenie ruchem

Most Bernardyński należy do obiektów bardzo obciążonych ruchem drogowym w Bydgoszczy. Pomiar ruchu w 2006 r. wykazał, że w szczycie komunikacyjnym przejeżdża przezeń ok. 1960 pojazdów na godzinę. Na moście często tworzą się zatory pojazdów, co jest związane z ograniczoną przepustowością rond: Jagiellońskiego i Bernardyńskiego.

Zobacz też

• mosty w Bydgoszczy
• Stare Miasto w Bydgoszczy
• ulica Bernardyńska w Bydgoszczy
• Brda

Bibliografia

• Jerzy Derenda. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006
• Jacek Kajczuk. Mosty i wiadukty. [w:] Bydgoska Gospodarka Komunalna. Bydgoszcz 1996
• Alfons Licznerski. Trudności budowy ul. Bernardyńskiej w latach 1855-1875. [w:] „Kalendarz Bydgoski” 1976
• Stanisław Michalski (red.): Bydgoszcz wczoraj i dziś 1945-1980. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa-Poznań 1988
• Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
• Janusz Umiński. Brzegiem Brdy do Brdyujścia. [w:] „Kalendarz Bydgoski” 2001

Linki zewnętrzne

• Generalny pomiar ruchu drogowego na sieci komunikacyjnej miasta Bydgoszczy w 2005/2006 r.
• Zdjęcie zniszczonego mostu w 1939
• Galeria zdjęć historycznych