Mosty w Bydgoszczy

Most Królowej Jadwigi – wersja ceglana z 1865–1913

Zburzony w 1972 most Władysława IV na Kanale Bydgoskim

Most Kolei Wschodniej w Bydgoszczy (zachowany do dzisiaj) – litografia z 1853 roku

Mosty w Bydgoszczy – przeprawy drogowe, kolejowe i piesze przez Brdę, Kanał Bydgoski, Wisłę, Młynówkę i pomniejsze cieki na terytorium miasta Bydgoszczy.

Charakterystyka

W 2013 r. na terytorium miasta znajdowało się około 45 mostów i kładek (w tym 26 mostów drogowych), z tego:

• 14 mostów drogowych, 3 kolejowe, 1 tramwajowy i 6 kładek dla ruchu pieszego przez Brdę,
• 8 mostów drogowych, 2 kolejowe i 4 mostki dla ruchu pieszego przez Kanał Bydgoski,
• 1 most drogowo-kolejowy przez Wisłę,
• 3 mosty drogowe i 3 kładki dla ruchu pieszego przez rzekę Młynówkę,
• mostki nad mniejszymi ciekami np. Międzywodziem, Flisem, Strugą Młyńską, Strugą Prądy, czy też ciekami w okolicy toru regatowego.

Liczba istniejących przepraw rzecznych i konieczność wznoszenia nowych wiąże się z obecnością na terytorium miasta Bydgoskiego Węzła Wodnego. Przez Bydgoszcz przepływają trzy główne cieki, którym odcinki „miejskie” liczą:

• Brdy: 26 km
• Wisły: 14 km
• Kanału Bydgoskiego: 5 km
• Starego Kanału Bydgoskiego: 3 km

Rzeka Brda jest osią miasta Bydgoszczy, rozdzielając miejskie terytorium na dwie części: północną i południową, kanał dzieli w podobny sposób zachodnią część miasta, a Wisła jest wschodnią granicą miasta. Duże rozczłonkowanie miasta ciekami stwarza konieczność budowy wielu przepraw mostowych służących potrzebom ruchu drogowego i kolejowego, jak również zapewnieniu połączeń międzyosiedlowych.

Rys historyczny

Mosty staropolskie

Pierwszy stały most przez Brdę przy grodzie bydgoskim zbudowano dowodnie przed 1253 r., gdyż w tym roku wymieniono go w umowie ugody gospodarczej zawartej między księciem Kujaw Kazimierzem a zakonem krzyżackim. Świadkiem podpisanym na tej umowie był m.in. kasztelan bydgoski Bogusław. Most znajdował się ok. 200 m na wschód, niż obecny most Jerzego Sulimy-Kamińskiego i umożliwiał przejście z lewego brzegu Brdy na wyspę grodową, gdzie pobierano cło przez urzędników książęcych. Stamtąd w kierunku południowym wiódł kolejny most przez starorzecze Brdy.

W wiekach XIV-XVIII w Bydgoszczy utrzymywano stały most przez Brdę w ciągu ul. Mostowej, który łączył miasto lokacyjne z przedmieściem Gdańskim, a także prowadził ruch handlowy z Kujaw i Wielkopolski na Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską. W 1577 r. mieszczanie uzyskali od goszczącego na bydgoskim zamku króla Stefana Batorego przywilej pobierania części spławianego Brdą drewna na naprawę mostów w mieście.

W związku z tym, że Bydgoszcz otoczona była wówczas licznymi ciekami: Młynówką, fosą miejską i fosą zamkową, zbudowano kilka mostków nad tymi ciekami, które wyprowadzały ruch z bram miejskich: Kujawskiej, Poznańskiej i Grodzkiej (prowadzącej w kierunku zamku). Na Wyspie Młyńskiej, gdzie zbudowano młyny kościelne, królewskie, tartak napędzany siłą wody, folusze do gładzenia skór i sukna, a w 1594 r. mennicę – powstały mosty nad Młynówką i Międzywodziem: Farny, Młyński, Pilarski. Osobnym zagadnieniem jest połączenie zamku z zapleczem przez most zwodzony na fosie zamkowej, istniejące do czasu zburzenia zamku w 1656 r.

Mosty z okresu pruskiego

Po przejściu Bydgoszczy pod władzę Królestwa Prus i budowie Kanału Bydgoskiego przebudowano most staromiejski w ciągu ul. Mostowej (1778), a także zbudowano przeprawy nad Kanałem Bydgoskim: most Władysława IV oraz przejścia w okolicach każdej z nowo zbudowanych śluz. Na Wyspie Młyńskiej powstały mosty: Magazynowy przez Brdę (1789), Młyński (1816), a w I połowie XIX wieku także mosty nad kanałem zbożowym i Międzywodziem. W 1840 r. wzniesiono most przez Brdę przy śluzie miejskiej.

Znaczne inwestycje mostowe nastąpiły w II połowie XIX wieku. Urbanizacja wkroczyła wówczas na tereny położone na północnym brzegu Brdy, między starym miastem a dworcem kolejowym. W 1865 r. powstał nad Brdą ceglany, łukowy Most Zwycięstwa (Królowej Jadwigi). Pierwszym żelaznym mostem drogowym zbudowanym na Brdzie był Most Bernardyński (Cesarski, 1872 r.), potem wzniesiono Mosty Solidarności (Wilhelma i Portowy, 1890), Most Teatralny (1902), mosty w ciągu ul. Spornej (1897) i przebudowany w formie żelbetowej – Most Zwycięstwa (Królowej Jadwigi, 1913) W 1890 r. powstał również, zachowany w oryginalnej postaci do dnia dzisiejszego, ceglany most łukowy w ciągu ul. Witebskiej nad zatoką toru regatowego.

Nowe inwestycje mostowe przyniosło również powstanie i rozwój Bydgoskiego Węzła Kolejowego. W 1851 r. oddano do użytku masywny, pięcioprzęsłowy, ceglany, łukowy most kolejowy nad Brdą, który zachował się do czasów obecnych i jest jednym ze starszych zachowanych mostów kolejowych w Polsce. W 1861 r. w związku z budową Kolei Warszawsko-Bydgoskiej powstał most portowy na ujściowym odcinku Brdy, a w 1872 r. w ciągu linii kolejowej Bydgoszcz – Inowrocław zbudowano most kolejowy nad Kanałem Bydgoskim oraz drugi most kolejowy nad Brdą.

W 1893 w Fordonie powstał most kolejowo-drogowy nad Wisłą o długości 1350 m, który do czasu zniszczenia w 1945 r. był najdłuższym obiektem mostowym w Niemczech i na ziemiach polskich oraz trzecim co do długości w Europie.

Kilka mostów powstało również po przebudowie Kanału Bydgoskiego w latach 1912–1915. Nad nowo zbudowanym odcinkiem kanału powstały mosty: kolejowy na linii do Piły, kolejowy na trasie bocznicy do papierni na Czyżkówku (zlikwidowanej w 2002) oraz drogowy.

U schyłku okresu pruskiego na obszarze dzisiejszego terytorium Bydgoszczy znajdowało się ponad 20 mostów, z tego:

• 5 mostów kolejowych (2 nad Brdą, 2 nad Kanałem Bydgoskim i 1 nad Wisłą),
• 2 mosty Bydgoskiej Kolei Powiatowej (wąskotorowej),
• 10 mostów drogowych (w tym 7 nad Brdą),
• 5 mostów w obrębie Wyspy Młyńskiej,
• 6 mostków w obrębie śluz: II, III, IV, V, VI, VII i VIII Kanału Bydgoskiego.

Mosty 1920–1989

W okresie międzywojennym powstał w Bydgoszczy most kolejowy nad Brdą w ciągu magistrali węglowej. 3-4 września 1939 r. wycofujące się wojsko polskie zniszczyło, bądź uszkodziło większość mostów w mieście. Władze okupacyjne przywróciły ruch na przeprawach w latach 1940–1942, w tym na moście na Wiśle. 24 stycznia 1945 r. wycofujący się Niemcy ponownie wysadzili w powietrze większość obiektów mostowych. Dzięki ofiarności kolejarzy ocalały mosty kolejowe, Królowej Jadwigi oraz zachowało się kilka pomniejszych przepraw przez Kanał Bydgoski i w rejonie Wyspy Młyńskiej. W latach 1945–1946 r. w miejscu zniszczonych obiektów zbudowano drewniane przeprawy tymczasowe. Pierwsze odbudowane mosty oddano do użytku w 1948 r. (most Młyński, most w ul. Spornej). W latach następnych odbudowywano kolejne obiekty, a od końca lat 60. budowano nowe. Wznoszono obiekty w konstrukcji żelbetowej sprężonej, a w latach 70. z użyciem typowych elementów prefabrykowanych. W latach 1950–1956 odbudowano również od podstaw stalowy most na Wiśle, który jednak skrócono o 310 m, zastępując 5 przęseł nasypem ziemnym.

Kolejno oddawano do użytku:

• 1954 – mosty Solidarności – część południowa (kablobeton)
• 1961 – most Jerzego Sulimy-Kamińskiego (kablobeton)
• 1963 – most Bernardyński (kablobeton)
• 1963 – most drogowy obwodnicy bydgoskiej (stalowy)
• 1970 – most Pomorski (prefabrykaty sprężone)
• 1973 – most drogowy na Kanałem Bydgoskim (stalowy)
• 1977 – most Smukalski (prefabrykaty zespolone)
• 1979 – most Esperanto (wantowy)
• 1982 – mosty Solidarności – część północna (prefabrykaty zespolone)

W okresie powojennym rozebrano również szereg mostów. Dotyczy to zwłaszcza rejonu Wyspy Młyńskiej, gdzie pozostał jedynie Most Młyński. Po II wojnie światowej nie odbudowano mostu kolei wąskotorowej w Smukale, nad Kanałem Bydgoskim oraz jednego z mostów na ul. Spornej. W 1972 r. w związku z budową węzła Grunwaldzkiego, zasypano część Kanału Bydgoskiego z dwiema śluzami oraz rozebrano most Władysława IV. W 1969 r. w związku z likwidacją kolei wąskotorowej Bydgoszcz – Koronowo zlikwidowano również most kolejowy nad Kanałem Bydgoskim.

Mosty po 1989

Lata 90. XX wieku to okres coraz większej eksploatacji przepraw przez wzrastający ruch drogowy. Remonty kapitalne zużytych konstrukcji mostowych rozpoczęto w połowie dekady. W 1998 r. powstał most na nowo zbudowanej śluzy Czersko Polskie. W 2000 r. zbudowano most Kazimierza Wielkiego, a w 2002 r. mosty: Waleriana Hypszera nad Brdą oraz św. Antoniego nad Kanałem Bydgoskim. W 2009 r. rozpoczęto budowę nowego mostu kratowego nad Brdą w ciągu ul. Spornej w miejscu rozebranej starej konstrukcji, natomiast w 2010 r. dwóch mostów wantowych nad Brdą. W 2012 roku oddano do użytku most tramwajowy Władysława Jagiełły, a rok później drogowy most Uniwersytecki z pylonami w kształcie podków.

Mosty – stan w 2013 r.

Lista zawiera wykaz obecnie istniejących mostów na terenie Bydgoszczy, bez uwzględnienia historycznych przepraw nad fosami: miejską i zamkową oraz obiektów nad drobnymi ciekami: Flisem, Strugą Młyńską itp.

Mosty nad Wisłą

Wisła jest rzeką, która na długości 14 km stanowi wschodnią granicę Bydgoszczy. W pobliżu tej rzeki mieszka około 20% ludności miasta w dzielnicy Fordon. Tuż nad rzeką znajduje się Stary Fordon – dawniej samodzielne miasteczko lokowane w XIV wieku, o średniowiecznym rozplanowaniu ulic i zabudowie w większości z XIX w.

Nr	Nazwa	Data powstania i odbudowy	Długość [m]	Nośność [t]	Rodzaj	Istn.	Uwagi	Zdjęcie
1	Most fordoński im. Rudolfa Modrzejewskiego	1893, 1956	1005		drogowo-kolejowy, dla pieszych		w latach 1893–1945 najdłuższy most w Polsce i Niemczech, trzeci co do długości w Europie (1325 m, 18 przęseł), skrócony po odbudowie ze zniszczeń z okresu II wojny światowej; przebiega przez niego droga krajowa nr 80 oraz linia kolejowa nr 209

Mosty i kładki nad Brdą

Brda jest rzeką, która rozdziela miasto Bydgoszcz na część północną i południową, stanowi również tło dla zabudowy Starego Miasta i Śródmieścia. Przepływa przez miasto na długości 26 km, z czego 15 km przypada na część skanalizowaną, zaś pozostała część ma charakter naturalny, nie uregulowany. Poniżej przedstawiono mosty i kładki dla pieszych w kolejności od ujścia Brdy do Wisły w górę rzeki, aż do północno-zachodnich rubieży miasta.

Nr	Nazwa	Data powstania i przebudowy	Długość [m]	Nośność [t]	Rodzaj	Istn.	Uwagi	Zdjęcie
1	Most na śluzie Brdyujście	1879	18,0		drogowy, dla pieszych		przeznaczony do użytku służbowego przez RZGW Gdańsk
2	Most na śluzie Czersko Polskie	1999	23,0		drogowy, dla pieszych		przeznaczony do użytku służbowego przez RZGW Gdańsk
3	Kładka na jazie Czersko Polskie	1906	26,0		dla pieszych		kładka technologiczna do obsługi jazu oraz przejście między elektrowniami RZGW Gdańsk i Mewat Bydgoszcz
4	Most na torze regatowym	1906, 1964	11,3	30	drogowy, dla pieszych		most w ciągu ul. Toruńskiej nad kanałem łączącym tor regatowy z portem drzewnym
5	Most portowy	1861, 1949	52,5		kolejowy		most w ciągu linii kolejowej nr 18 – dawnej Kolei Warszawsko-Bydgoskiej
6	Most magistrali węglowej	1930, 1949	115,3		kolejowy		najdroższy obiekt inżynierski budowanej w latach 1925–1933 magistrali węglowej, przebiega po nim linia kolejowa nr 201
7	Most Żeglugi Bydgoskiej	1897, 1949, 1956, 1994, 2010	55,0	50	drogowy, dla pieszych		początkowo dwa mosty, wybudowane przez Bromberger Schleppschiffahrt; po 1945 r. most nad starorzeczem zastąpiono przepustem.
8	Most Kazimierza Wielkiego	2001	245,8	50	drogowy, dla pieszych		łączy Bartodzieje i Kapuściska
9	Most Pomorski	1970	79,7	40	drogowo-tramwajowy, dla pieszych		przebiega nim aleja kard. Stefana Wyszyńskiego, w ciągu dróg krajowych nr 5E261 oraz 80
10	Most Esperanto	1979	78,0	5	dla pieszych		łączy Skrzetusko i Babią Wieś w pobliżu hali Łuczniczka
11	Most Uniwersytecki	2013	200,8		drogowy		most wantowy będący elementem Trasy Uniwersyteckiej o długości 1,58 km (z tego 720 m na estakadach), podwieszony do pylonu o wysokości 69 m w kształcie przenikających się podków
12	Most Bernardyński	1872, 1963	66,6	30	drogowo-tramwajowy, dla pieszych		do 1920 r. Most Cesarski (Kaiserbrücke), na wschodnim obrzeżu Starego Miasta w Bydgoszczy
13	Most Jerzego Sulimy-Kamińskiego	przed 1253, 1350, 1778, 1902, 1961	56,0	30	drogowy, tramwajowy (1961–1973), dla pieszych		most staromiejski łączący Stare Miasto w Bydgoszczy (miasto lokacyjne) ze Śródmieściem, najstarszy pod względem lokalizacji w Bydgoszczy
14	Most Jana Kiepury	1789, 2007	30,4		dla pieszych		następca mostu Magazynowego (1789–1934), łączy północne nabrzeże Brdy (bulwar im. Gabriela Narutowicza) oraz amfiteatr Opery Nova z Wyspą Młyńską, na barierkach liczne tzw. „kłódki zakochanych”
15	Mosty Portowe im. Solidarności	1840, 1890, 1955, 1981	70,7	30, 40	drogowe, tramwajowe, dla pieszych		trzy mosty, z tego dwa drogowe i tramwajowy, powyżej Starego Miasta w Bydgoszczy, w ciągu ulicy marszałka Focha
16	Kładki na śluzie Miejskiej	1840, 1890, 1955, 1981	10,0		dla pieszych		stała kładka stalowa dla obsługi śluzy oraz kładka na wrotach dolnych (rozchylana na boki wraz ze skrzydłami wrót w czasie śluzowania)
17	Most Władysława Jagiełły	2012	82,7		tramwajowy, dla pieszych		most wantowy, na którym przebiega linia tramwajowa z centrum miasta do dworca Bydgoszcz Główna, podwieszony do pylonu o wysokości 27 m
18	Most Królowej Jadwigi	1865, 1913	55,1	20	drogowy, dla pieszych		jeden z najstarszych zachowanych mostów w Bydgoszczy o konstrukcji sprzed I wojny światowej
19	Mosty kolejowe (dworcowe)	1851, 1872, 1895	80÷91		kolejowy, dla pieszych		trzy mosty, w tym dwa ceglane łukowe i jeden żelbetonowy, mieszczą linie kolejowe nr 18, 131 i 356, najstarsze zachowane mosty w Bydgoszczy i jedne ze starszych mostów kolejowych w Polsce
20	Mosty Waleriana Hypszera	2002	100,7	50	drogowy, dla pieszych		łączy Jachcice i Czyżkówko w ciągu północnej obwodnicy Śródmieścia Bydgoszczy
21	Kładka Czyżkówko-Jachcice	2020	67		dla pieszych		kładka łącząca ulicę Jednostroną (Jachcice) z Świekatowską (Czyżkówko) o szerokości ponad 8 m (droga rowerowa o szerokości 2,75 m oraz chodnik o szerokości 2 m), wykorzystująca konstrukcję nośną przeprowadzonego nad Brdą ciepłociągu. 10 października 2018 bydgoski KPEC podpisał z konsorcjum firm Gotowski i Kormost umowę na zaprojektowanie i budowę estakady ciepłowniczej z kładką pieszo-rowerową. Projekt budowlany powstał do końca czerwca 2019 powstał, a 17 października 2019 rozpoczęto montaż konstrukcji kładki. Przeprawa jest stalową konstrukcją łukową z żelbetowym pomostem. Koszt inwestycji wyniósł 7 mln zł.
22	Kładka w Smukale	1989	55,0		dla pieszych		umożliwia komunikację pieszą między osiedlem Opławiec, a Smukałą i Piaskami
23	Kładka nad jazem elektrowni w Smukale	1882, 1906, 1951	16,0		dla pieszych		kładka technologiczna do obsługi elektrowni wodnej
24	Most w Smukale	1977	50,2	30	drogowy, dla pieszych		następca mostu żelaznego kolei wąskotorowej Bydgoszcz – Koronowo (1907–1939), łączy Opławiec ze Smukałą
25	Most w Bożenkowie-Zdrojach	1987	36,2	30	drogowy, dla pieszych		przez most prowadzi droga wojewódzka nr 244 Kamieniec – Bożenkowo – Strzelce Dolne

Mosty i kładki nad Młynówką

Młynówka jest odnogą Brdy opływającą Wyspę Młyńską w Bydgoszczy. Poniżej przedstawiono mosty i kładki dla pieszych w kolejności od ujścia Młynówki do Brdy w górę rzeki do śluzy Miejskiej.

Nr	Nazwa	Data powstania i przebudowy	Długość [m]	Nośność [t]	Rodzaj	Istn.	Uwagi	Zdjęcie
1	Kładka na jazie Farnym	XV wiek, 1899, 1929, 1970, 1996	14,0		dla pieszych		w wiekach XV-XVIII znajdował się tu most Farny, po budowie jazu Farnego kładka przeznaczona jest do obsługi urządzeń jazu
2	Most Młyński	1791, 1948, 1964	16,9		drogowy, dla pieszych		most łączący Stary Rynek z Wyspą Młyńską w ciągu ulicy Ku Młynom
3	Kładka Wenecji Bydgoskiej	2006	15,5		dla pieszych		łączy Wyspę Młyńską z nabrzeżem Wenecji Bydgoskiej, skąd można przejść na ul. Długą
4	Kładka Krzysztofa Klenczona	2008	26,0		dla pieszych		łączy Wyspę Młyńską z nabrzeżem Wenecji Bydgoskiej, skąd można przejść na ul. Świętej Trójcy
5	Most nad przepławką	1890, 1993	3,3		drogowy, dla pieszych		nad przepławką dla ryb w pobliżu Przystani Bydgoszcz
6	Most nad jazem Ulgowym	1890, 1964	9,5		drogowy, dla pieszych		most w ciągu ulicy Tamka na grobli oddzielającej Brdę od Młynówki
7	Mosty Młyńskie im. Solidarności	1840, 1890, 1955, 1981	48,0	30, 40	drogowe, tramwajowy, dla pieszych		trzy mosty, z tego dwa drogowe i tramwajowy, powyżej Starego Miasta w Bydgoszczy, w ciągu ulicy marszałka Focha

Mosty i kładki nad Starym Kanałem Bydgoskim

Stary Kanał Bydgoski to odcinek Kanału Bydgoskiego na odcinku między śluzą VI, a ujściem do Brdy w rejonie śluzy Miejskiej. Wyłączony z żeglugi w 1915 roku po zastąpieniu go nowym odcinkiem Kanału, stał się osią dużego parku miejskiego – plant nad Kanałem Bydgoskim. Skrócono go w 1971 r. po zasypaniu wschodniego fragmentu do śluzy III włącznie. Oddziela na długości ok. 3,5 km południowe i północne osiedla Bydgoszczy w środkowo-zachodniej części miasta: Flisy i Okole od Wilczaka, Jarów i Miedzynia. Poniżej przedstawiono mosty i kładki dla pieszych w kolejności od ujścia Kanału do Brdy w kierunku zachodnim.

Nr	Nazwa	Data powstania i przebudowy	Długość [m]	Nośność [t]	Rodzaj	Istn.	Uwagi	Zdjęcie
1	Most w ulicy Grottgera	1836, 1964	10,0		drogowy, dla pieszych		most łączący ul. Focha z ul. Grottgera, rozebrany w 1980 roku w związku z rozbudową mostów Solidarności
2	Most na II śluzie	1774, 1810	7,5		dla pieszych		most na wrotach śluzy II służący obsłudze technologicznej, rozebrany w 1971 roku w związku z budową drogowego węzła Grunwaldzkiego
3	Most Władysława IV	1774, 1841, 1946	29,1		drogowo-tramwajowy, dla pieszych		most w formie kamiennych łuków łączący ulicę Świętej Trójcy z ul. Grunwaldzką, posiadał duże znaczenie komunikacyjne, rozebrany w 1971 roku w związku z budową drogowego węzła Grunwaldzkiego
4	Most na III śluzie	1774, 1810	7,5		dla pieszych		most na wrotach śluzy III służący obsłudze technologicznej, rozebrany w 1971 roku w związku z budową drogowego węzła Grunwaldzkiego
5	Most w ul. Wrocławskiej	1774, 1810, 1962	7,9	15	drogowy, dla pieszych		most poniżej wrót dolnych śluzy IV Kanału Bydgoskiego służący komunikacji między osiedlami Okole i Wilczak
6	Kładka na V śluzie	1774, 1807, 1906, 1948, 1991	7,4	5	dla pieszych		kładka poniżej wrót dolnych śluzy V w ciągu ul. Czarna Droga, służący komunikacji między osiedlami Okole i Jary
7	Most kolejowy nad Starym Kanałem Bydgoskim	1872, 1965	15,0		kolejowy		most w ciągu linii kolejowej nr 131 (magistrali węgowej) oraz linii kolejowej nr 356
8	Most w ul. Bronikowskiego	1774, 1810, 1850, 1961	8,4	15	drogowy, dla pieszych		most poniżej wrót dolnych śluzy VI w ciągu ul. Bronikowskiego, służący komunikacji między osiedlami Flisy i Miedzyń

Mosty i kładki nad Kanałem Bydgoskim

Kanał Bydgoski to główny ciek w zachodniej części Bydgoszczy, oddzielający północne i południowe osiedla: Flisy i Osową Górę od Miedzynia i Prądów. Zbudowany został w 1774 r., a jego część wschodnia (ze śluzami Okole i Czyżkówko o długości 1,6 km) – w 1915 roku. Poniżej przedstawiono mosty i kładki dla pieszych w kolejności od ujścia kanału do Brdy, aż do zachodnich rubieży miasta i ujścia Kanału Górnonoteckiego.

Nr	Nazwa	Data powstania i przebudowy	Długość [m]	Nośność [t]	Rodzaj	Istn.	Uwagi	Zdjęcie
1	Most kolejowy do papierni na Czyżkówku	1836, 1964	129,0		kolejowy		most służący istniejącej do lat 90. XX wieku bocznicy kolejowej do Zakładów Papierniczych na Czyżkówku, od 2002 r. w likwidacji. We wrześniu 2018 został udostępniony dla pieszych. W tym celu uzupełnione zostały brakujące balustrady, a ich wysokość została dostosowana do aktualnych wymagań, w tym dla rowerzystów. Na końcu przęsła zastosowano blachę ułatwiającą wjazd rowerów i wózków na przęsło. Jednocześnie zamknięto dla pieszych stary wiadukt kolejowy nad ulicą Nadrzeczną.
2	Kładka na śluzie Okole	1915	10,5		dla pieszych		kładka służąca obsłudze technologicznej urządzeń śluzy
3	Most św. Antoniego	2002	83,2	50	drogowy, dla pieszych		element węzła Zachodniego, łączy ul. Grunwaldzką z ul. Nad Torem i Siedlecką, w ciągu dróg krajowych nr 25 i 80. 1 grudnia 2015 oddano do użytku drugą nitkę mostu o długości 96 m.
4	Most Grunwaldzki	1954, 2002	52,0	42	drogowy, dla pieszych		element węzła Zachodniego, przebiega nim ul. Grunwaldzka i jednocześnie drogi krajowe nr 25 i 80
5	Most w ul. Mińskiej	1913, 1973, 1983	58,0		kolejowy, drogowy, dla pieszych		dwa sąsiadujące mosty: kolejowy w ciągu linii nr 18 oraz drogowy w ulicy Mińskiej na osiedlu Flisy
6	Kładka na śluzie Czyżkówko	1914	9,6		dla pieszych		kładka służąca obsłudze technologicznej urządzeń śluzy
7	Most drogowy nad Kanałem Bydgoskim	XIX wiek			drogowy, dla pieszych		łączył brzegi Kanału Bydgoskiego w rejonie ulic: Kruszyńskiej i Żywieckiej, zachowały się ceglane przyczółki
8	Kładka przy ul. Janowieckiej	1993	33,0		dla pieszych		zaadaptowana pod kładkę konstrukcja wsporcza wodociągu, służąca komunikacji między osiedlami Osowa Góra i Miedzyń
9	Most na śluzie Prądy	1774, 1852, 1915	10,2	2,5	drogowy, dla pieszych		most poniżej wrót dolnych śluzy Prądy służący komunikacji lokalnej między osiedlami Osowa Góra i Prądy
10	Most obwodnicy nad Kanałem Bydgoskim	1963	39,6	30	drogowy		w ciągu drogi krajowej nr 10 na zachodnich rubieżach miasta
11	Most na śluzie Osowa Góra	1774, 1852, 1915	10,2		drogowy, dla pieszych		most poniżej wrót dolnych śluzy Osowa Góra służący komunikacji lokalnej
12	Most w Kruszyńcu	XIX wiek	29,4		drogowy, dla pieszych		położony za zachodnimi rubieżami Bydgoszczy przy ujściu Kanału Górnonoteckiego, służący komunikacji lokalnej

Mosty nad innymi ciekami

Poniżej przedstawiono mosty i kładki zarówno historyczne w obrębie miasta lokacyjnego Bydgoszczy, już dziś nieistniejące, jak również inne obiekty wcześniej nie przedstawione.

Nr	Nazwa	Data powstania i przebudowy	Długość [m]	Nośność [t]	Rodzaj	Istn.	Uwagi	Zdjęcie
1	Most Pilarski	XV wiek, 2007			drogowy, dla pieszych		na kanale Międzywodzie, łączący Wyspę Menniczą z Wyspą zachodnią, dzisiaj w obrębie Wyspy Młyńskiej, koło Czerwonego Spichrza
2	Most na Kanale Zbożowym	1840			drogowy, dla pieszych		obok Młynów Rothera, zniknął po częściowym zasypaniu kanału w latach 60. XX w.
3	Most na Międzywodziu	1840, 2007			dla pieszych		most dla pieszych istniejący w XIX wieku na środkowym odcinku Międzywodzia przy Wyspie Menniczej, odbudowany w formie kilku przejść nad Międzywodziem
4	Most na ul. Witebskiej	1890	25,0		drogowy, dla pieszych		most łukowy ceglany nad zatoką toru regatowego, najstarszy zachowany w oryginalnej konstrukcji most drogowy w Bydgoszczy

Schemat

Schemat rozmieszczenia głównych mostów nad ciekami w Bydgoszczy

Mosty planowane

W sferze dalekosiężnych planów znajduje się kolejnych kilka mostów:

• most drogowy przez Brdę w ciągu ul. Granicznej,
• most tramwajowy przez Brdę w ciągu ul. Perłowej,
• most drogowy przez Brdę w ciągu ul. Jęczmiennej (Czyżkówko – Jachcice), wariant – przez tamę na Brdzie,
• most przez Brdę w ciągu obwodnicy wschodniej (obok magistrali węglowej),
• most przez Brdę w ciągu ul. Witebskiej (obok linii kolejowej nr 18 Bydgoszcz – Toruń),
• most przez Kanał Bydgoski w ciągu ul. Plażowej (Miedzyń – Czyżkówko),
• most przez Kanał Bydgoski w ciągu ul. Podmiejskiej (Miedzyń – Osowa Góra),
• nowy most przez Wisłę powyżej obecnego.

Galeria

W dzień

Mosty za dnia

Uniwersytecki

Fordoński im. Rudolfa Modrzejewskiego

Staromiejski im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego

Władysława Jagiełły

Trzy Mosty Dworcowe (1851,1872,1895)

Nocą

Mosty nocą

Uniwersytecki

Staromiejski

Królowej Jadwigi

Władysława Jagiełły

Jana Kiepury

Zobacz też

• Brda
• Kanał Bydgoski

Bibliografia

• Bydgoszcz w stronę Okola, DariaD. Bręczewska-Kulesza, Bydgoszcz: Zakład Poligraficzny Kordruk – Bogdan Koronka, 2004, ISBN 83-921725-0-7, OCLC 69371545 .brak strony (książka)
• Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006.
• Dudek Krzysztof. Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Tom II: Brda i Kanał Bydgoski; Oddział Pomorsko-Kujawski Związku Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej. Grudziądz-Bydgoszcz, 2012.
• Guldon Zenon: Rozwój uprawnień handlowych Bydgoszczy w XVI-XVII w. Prace Komisji Historii t. III: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria C: 1966.
• Jeleniewski K. Marek. ...której nie ma. Bydgoszcz na starej widokówce. Bydgoszcz 2001. ISBN 83-87586-17-X.
• Kajczuk Jacek. Mosty i wiadukty. [w:] Bydgoska Gospodarka Komunalna. Bydgoszcz 1996.
• Łbik Lech. Średniowieczne brody i przeprawy na dolnej Brdzie w okolicy Bydgoszczy. [w:] Kronika Bydgoska XIX. Bydgoszcz 1998.
• Michalski Stanisław (red.): Bydgoszcz wczoraj i dziś 1945–1980. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa-Poznań 1988.
• Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć historycznych

Most fordoński im. Rudolfa Modrzejewskiego w Bydgoszczy nad Wisłą (1 km długości, 14 przęseł)