Nieśmiertelność

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nieśmiertelność (łac. immortalitas) – życie, które nigdy się nie kończy, nieuleganie śmierci. W innych znaczeniach nieśmiertelność może oznaczać też posiadanie nieprzemijalnej wartości lub wieczną obecność i nieuleganie zmianom[1].

Definicje[edytuj | edytuj kod]

Pojęcie nieśmiertelności używane jest w różnych znaczeniach w zależności od kontekstu. Ich wspólną cechą jest nieuleganie śmierci, ale dokładne znaczenie może być bardzo różne. Poniżej zebrano najczęściej używane znaczenia dla tego pojęcia.

Fizyczne[edytuj | edytuj kod]

  • Biologiczna nieśmiertelność – hipotetyczny stan organizmu żywego, w którym może on całkowicie zabezpieczyć się przed możliwością śmierci,
  • Zaniedbywalne starzenie się – stan organizmu żywego, w którym prawdopodobieństwo jego śmierci nie rośnie z czasem, nie maleją jego zdolności fizjologiczne, rozrodczość ani odporność na choroby. Stan taki stwierdzono m.in. u niektórych ryb, żółwi i małży[2].
  • Nieśmiertelność dzięki technologii – transhumanizm postuluje, że opracowane w przyszłości technologie mogą umożliwić ludziom życie przez dowolnie długi czas. Technologie jakie miałyby to umożliwić, to m.in. inżynieria genetyczna, medycyna regeneracyjna, nanotechnologia i transfer umysłu.

Duchowe[edytuj | edytuj kod]

Symboliczne[edytuj | edytuj kod]

  • Nieśmiertelność genów – zapewnienie sobie nieśmiertelności przez przekazanie genów dzieciom,
  • Nieśmiertelność dzieła – unieśmiertelnienie w swoich dziełach artystycznych lub osiągnięciach,
  • Nieśmiertelność idei – stworzenie idei która będzie „żyła” po śmierci jej twórcy.

Inne[edytuj | edytuj kod]

  • Nieśmiertelność w grach komputerowych.
  • Nieśmiertelność bohaterów mitów, opowieści, książek, filmów i innych przekazów kulturowych.

Nieśmiertelność fizyczna[edytuj | edytuj kod]

Nieśmiertelność biologiczna jest hipotetycznym stanem, w którym możliwe jest całkowite uniknięcie śmierci. W praktyce nie da się udowodnić istnienia całkowitej nieśmiertelności, ponieważ niezależnie od długości życia organizmu zawsze mogą istnieć naturalne katastrofy, które to życie przerwą. Istnieją jednak organizmy, które tworzą rozległe struktury (genety), mogące przetrwać potencjalnie dowolnie długi czas. Przykładem takiego organizmu jest topola osikowa, której genety mogą żyć ponad milion lat[3].

Dla organizmów żyjących pojedynczo stanem najbliższym nieśmiertelności jest stan zaniedbywalnego starzenia się. Jest to stan, w którym w organizmie nie zachodzą procesy starzenia się. Organizm nadal może umrzeć z innych przyczyn (np. mechaniczny uraz, brak pożywienia, choroby), ale nie ze starości. Taki stan stwierdzono u niektórych gatunków żółwi, ryb i małży[2]. Michael R. Rose postuluje, aby ten stan utożsamiać z nieśmiertelnością[4]. Prowadzone są badania nad uzyskaniem takiego stanu u innych gatunków. Postulowane jest również prowadzenie badań w kierunku uzyskania takiego stanu u ludzi. Jednym z naukowców zajmujących się starzeniem się organizmów żywych jest biogerontolog dr Aubrey de Grey. Pracuje on nad SENS (Strategies for Engineered Negligible SenescenceStrategie Zaprojektowanego Zaniedbywalnego Starzenia) – planem kompleksowej naprawy wszystkich zniszczonych molekuł i komórek organizmu. Doktor de Grey dąży do tego, aby terapie te były dostępne jeszcze w XXI wieku.

Nieśmiertelność duchowa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Życie pozagrobowe.

Jest ona wyrażona w niemal każdej filozofii religijnej czy duchowości. W zarówno wschodnich, jak i zachodnich religiach duch, który według wierzeń powraca albo do zaświatów albo do cyklu życia.

  • Najczęściej wyobrażana forma nieśmiertelności obejmuje duchowe istnienie po fizycznej śmierci. Wielu ludzi dzisiaj wierzy w nieśmiertelność tego typu (jest to filozofia dualizmu albo wiara w nieśmiertelną duszę, i jest to dogmatem każdego niemal odłamu islamu, chrześcijaństwa, hinduizmu czy judaizmu).
  • Według Madhawy nieśmiertelność to uchronienie istnienia przed śmiercią duchową, jak i fizyczną. Żadne siły ziemskie ani pozaziemskie nie są w stanie złamać tej cechy doprowadzając do śmierci osoby nieśmiertelnej.
  • W taoizmie wierzono, że za pomocą praktyk magicznych można osiągnąć cielesną nieśmiertelność połączoną z umiejętnością latania (chiń. xian)

Symboliczna nieśmiertelność[edytuj | edytuj kod]

W ujęciu symbolicznym, nieśmiertelność przypisuje się nie tylko żywym istotom, ale również obiektom, które mogą trwać o wiele dłużej niż ludzkie życie. W tym ujęciu człowiek może „osiągnąć nieśmiertelność”, pozostawiając po sobie takie dziedzictwo:

  • geny – uzyskanie nieśmiertelności przez pozostawienie potomstwa. Samolubny gen to koncepcja, według której organizmy żywe (w tym ludzie) są jedynie środkiem służącym genom do osiągnięcia nieśmiertelności,
  • dzieła artystyczne i osiągnięcia – uzyskanie nieśmiertelności przez pozostawienie po sobie osiągnięć, które będą „wieczne”,
  • idee – idea stworzona przez człowieka może trwać w umysłach innych ludzi przez dowolnie długi czas, zapewniając w ten sposób jakąś symboliczną nieśmiertelność jej twórcy.

Nieśmiertelność w grach wideo[edytuj | edytuj kod]

Termin „nieśmiertelność” służy jako polski odpowiednik angielskiego terminu „god mode” (dosł. „tryb boga”), oznaczającego nietykalność lub nieskończoną ilość energii lub wcieleń postaci. Nieśmiertelność taką można uzyskać albo poprzez wpisanie odpowiedniego kodu przewidzianego przez twórców gry, albo poprzez modyfikację samego programu gry polegającą na usunięciu instrukcji odpowiedzialnych za zmniejszanie liczników. Innym typem środka zapewniającego nieśmiertelność są tzw. trainery – małe programy, działające równolegle z grą, reagujące na odpowiednie kombinacje klawiszy modyfikowaniem sposobu działania gry.

Nieśmiertelność w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Wiele legend i mitów w historii dotyczy poszukiwania nieśmiertelności i wiecznej młodości. Przykładami takich mitów jest eliksir życia i kamień filozoficzny – substancje poszukiwane przez średniowiecznych alchemików, mające w szczególności zapewnić nieśmiertelność, ambrozja – pokarm bogów w mitologii greckiej, dający nieśmiertelność i wieczną młodość, oraz Fontanna Młodości – mityczne miejsce, w którym miało znajdować się źródło wody dającej nieśmiertelność. Symbolami nieśmiertelności są między innymi feniks – ptak odradzający się z własnych popiołów, uroboros – wąż wiecznie pożerający sam siebie i odradzający się, oraz anch – staroegipski symbol życia.

Nieśmiertelne istoty w mitach i fantastyce[edytuj | edytuj kod]

Nieśmiertelne istoty często występują w literaturze i filmach, w szczególności z gatunku fantasy. Poniżej zebrano niektóre przykłady różnych typów nieśmiertelności:

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Nieśmiertelny. [w:] Słownik Języka Polskiego [on-line]. Wydawnictwo Naukowe PWN. [dostęp 2012-05-17].
  2. a b Species with Negligible Senescence. [w:] The Animal Ageing & Longevity Database [on-line]. [dostęp 2012-05-16]. (ang.).
  3. Michael C. Grant. The Trembling Giant. „Discover Magazine”, 1993-10-01. [dostęp 2012-05-16]. (ang.). 
  4. The Scientific Conquest of Death. LibrosEnRed, Immortality Institute, 2004, s. 17–27. (ang.).
  5. Stuldburgs. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego. [dostęp 2014-06-25].