Oodes gracilis
| Oodes gracilis | |||
| Villa et Villa, 1833 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Nadplemię | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Oodes (Oodes) gracilis | ||
| Synonimy | |||
| |||
Oodes gracilis – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1833 roku przez Antonia Villę i Giovanniego Battistę Villę[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym, szeroko-owalnym w zarysie ciele długości od 8,4 do 9,5 mm. Ogólny jego pokrój jest smuklejszy i dłuższy niż u O. helopioides[2]. Wierzch ciała jest nagi i gładki[2][3], czarny, nieco lśniący, często z brązowym podbarwieniem oraz rudobrązowo prześwitującymi tylnymi kątami przedplecza[2]. Głowa ma wargę górną o przedniej krawędzi zaopatrzonej w trzy pary chetoporów (punktów szczecinkowych)[4]. Czułki są czarne z rudobrązowym pierwszym członem. Długość pokryw jest nie mniejsza niż półtorakrotność ich szerokości, ósmy międzyrząd jest u szczytu kilowato wyniesiony[2], ósmy rząd u szczytu wgłębiony i osiągający szew[4][3], a dziewiąty rząd nie ma między dużymi punktami punktowania drobniejszego – przerwy te pozostają gładkie. Ubarwienie pokryw jest czarne z częściowo brązowawymi epipleurami[2]. Przedpiersie ma zaokrąglony wierzchołek wyrostka międzybiodrowego[4]. Poza tym spód ciała odznacza się co najwyżej delikatnie punktowanymi episternitami zatułowia[2][4]. Odnóża przedniej pary u samców odznaczają się stopami o trzech początkowych członach rozszerzonych, dwukrotnie szerszych od członu czwartego. Kolorystyka odnóży bywa od czarnej po brązowawą[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad rozmieszczony głównie na nizinach. Halofil[2]. Zasiedla niezacienione, silnie się latem nagrzewające stanowiska na pobrzeżach wód stojących i mokradłach[2][5].
Gatunek palearktyczny[2]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Austrii, Włoch, Szwecji, Estonii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Azji podawany jest z anatolijskiej części Turcji, Turkmenistanu oraz Iranu[1][6]. Na północ sięga do środkowej Szwecji[5].
Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony jest jako gatunek zagrożony wymarciem (EN)[7]. Taki sam status otrzymał na „Czerwonej liście chrząszczy województwa śląskiego”[8]. Na Morawach jest rzadki i bardzo lokalny, a w Bohemii skrajnie rzadki[2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek bliski zagrożenia na wymarciem (NT)[9]. Na Słowacji jest rzadki i tylko lokalnie spotykany[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wolfgang Lorenz, Oodes gracilis A. & G.B.Villa, 1833 in: CarabCat, O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-15].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 373-374.
- ↑ a b Г.Я. Бей-Биенко: Жесткокрылые и веерокрылые // Определитель насекомых европейской части СССР в пяти томах. Moskwa: Наука, 1965, s. 283-303.
- ↑ a b c d Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 407-408.
- ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Oodini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 444-445, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior: Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. Suplement. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2002.
- ↑ Czesław Greń, Roman Królik, Henryk Szołtys. Czerwona lista chrząszczy (Coleoptera) województwa śląskiego.[w:] J. B. Parusel (red.). Czerwone listy wybranych grup zwierząt bezkręgowych województwa śląskiego. „Raporty Opinie”. 6 (4), s. 37-70., 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.