Oodes helopioides
| Oodes helopioides | |||
| (Fabricius, 1792) | |||
_(2872662618).jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Nadplemię | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Oodes (Oodes) helopioides | ||
| Synonimy | |||
| |||
Oodes helopioides – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1792 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Carabus helopioides[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym, szeroko-owalnym w zarysie ciele długości od 7,6 do 9,4 mm[2], ubarwionym matowo czarno[2][3], co najwyżej z góra trzema początkowymi członami czułków rudobrązowymi. Ogólny pokrój jest bardziej przysadzisty, krótszy i szerszy niż u O. gracilis[2]. Wierzch ciała jest nagi i gładki[2][4]. Głowa ma wargę górną o przedniej krawędzi zaopatrzonej w trzy pary chetoporów (punktów szczecinkowych)[3]. Długość pokryw jest mniejsza niż półtorakrotność ich szerokości, ósmy międzyrząd u szczytu kilowato wyniesiony[2], ósmy rząd u szczytu wgłębiony i osiągający szew[3][4], a dziewiąty rząd ma między dużymi punktami punktowanie drobniejsze[2]. Przedpiersie ma zaokrąglony wierzchołek wyrostka międzybiodrowego[3]. Poza tym spód ciała odznacza się wyraźnie, grubo punktowanymi episternitami zatułowia[2][3]. Odnóża przedniej pary u samców odznaczają się stopami o trzech początkowych członach rozszerzonych, trzykrotnie szerszych od członu czwartego[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad rozmieszczony od nizin po przedgórza[2]. Zasiedla stanowiska wilgotne i zacienione, niedalekie od wody, w tym pobrzeża wód słodkich, torfowiska i mokradła[2][5]. Preferuje gleby gliniaste[5].
Gatunek palearktyczny[2]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej stwierdzony został z Maroka. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Kazachstanu, Tadżykistanu oraz Iranu[6][7]. Na północ sięga do koła podbiegunowego[5].
Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” oraz na „Czerwonej liście chrząszczy województwa śląskiego” umieszczony został jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[8][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J.C. Fabricius: Entomologia systematica emendata et aucta, secundum classes, ordines, genera, species adiectis synonimis, locis, observationibus, descriptionibus. Tomus I. Pars I. Hafniae: C.G. Proft, 1792, s. 155.
- ↑ a b c d e f g h i j k Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 373-374.
- ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 407-408.
- ↑ a b Г.Я. Бей-Биенко: Жесткокрылые и веерокрылые // Определитель насекомых европейской части СССР в пяти томах. Moskwa: Наука, 1965, s. 283-303.
- ↑ a b c Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Wolfgang Lorenz, Oodes helopioides (Fabricius, 1792) in: CarabCat, O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-15].
- ↑ Oodini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 444-445, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Czesław Greń, Roman Królik, Henryk Szołtys. Czerwona lista chrząszczy (Coleoptera) województwa śląskiego.[w:] J. B. Parusel (red.). Czerwone listy wybranych grup zwierząt bezkręgowych województwa śląskiego. „Raporty Opinie”. 6 (4), s. 37-70., 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.