Rejencja kwidzyńska (1939–1945)
Rejencja kwidzyńska (niem. Regierungsbezirk Marienwerder) – niemiecka jednostka administracyjna istniejąca w latach 1939–1945 jako jedna z rejencji Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Rejencja powstała w 1939, po napaści na Polskę z przekształcenia dotychczasowej rejencji zachodniopruskiej Prus Wschodnich, obejmując powiaty kwidzyński, malborski, suski i sztumski. Powiat elbląski i miasto Elbląg z rejencji zachodniopruskiej trafiły do gdańskiej. Rejencja kwidzyńska objęła także południowo-wschodnie tereny województwa pomorskiego z II RP – powiaty: brodnicki, grudziądzki z miastem Grudziądz, lipnowski, lubawski, rypiński i wąbrzeski oraz fragment powiatu tczewskiego – gmina Janowo, a także skrawek województwa warszawskiego (miasto Lidzbark oraz gminy Lidzbark, Rybno i Kiełpiny z powiatu działdowskiego).
Została wyzwolona przez Armię Czerwoną i częściowo powróciła do przedwojennych jednostek polskiej administracji a częściowo do nowo powołanego Okręgu IV (Mazurskiego) Ziem Odzyskanych w 1945 roku.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Miasta wydzielone[edytuj | edytuj kod]
Powiaty[edytuj | edytuj kod]
- Landkreis Briesen (wąbrzeski)
- Landkreis Graudenz (grudziądzki)
- Landkreis Leipe (lipnowski)
- Landkreis Marienburg (malborski)
- Landkreis Marienwerder (kwidzyński) – z fragmentem powiatu tczewskiego (gmina Janowo)
- Landkreis Neumark (nowomiejski) – utworzony z powiatu lubawskiego z fragmentem powiatu działdowskiego (gminy Rybno i Kiełpiny)
- Landkreis Rippin (rypiński)
- Landkreis Rosenberg i. Westpr. (suski)
- Landkreis Strasburg (brodnicki) – z fragmentem powiatu działdowskiego (miasto Lidzbark i gmina gmina Lidzbark)
- Landkreis Stuhm (sztumski)
Wykaz miast (stan na 1 marca 1943)[edytuj | edytuj kod]
Źródło: Statistischen Landesamt Danzig-Westpreussen (1944): Gemeinde- und Wohnplatzlexikon des Reichsgaus Danzig-Westpreussen (Bd. 1). Danzig: A. W. Kafemann.
| Herb | Miasto | Nazwa niem. 1943 | Ludność 1943 | Rejencja 1943 | Powiat 1943 | Państwo przed 1 IX 1939 |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Biskupiec | Bischofswerder | 1975 | kwidzyńska | suski (Rosenberg) | 
|
|
Brodnica | Strasburg | 11 597 | kwidzyńska | brodnicki (Strasburg) | 
|
|
Dobrzyń nad Drwęcą | Dobrzyn | 4021 | kwidzyńska | rypiński (Rippin) |
|
|
Dobrzyń nad Wisłą | Dobrin an der Weichsel | 2589 | kwidzyńska | lipnowski (Leipe) |
|
|
Dzierzgoń | Christburg | 3795 | kwidzyńska | sztumski (Stuhm) |
|
|
Gardeja | Garnsee | 2196 | kwidzyńska | sztumski (Marienwerder) |
|
|
Golub | Gollub | 2914 | kwidzyńska | wąbrzeski (Briesen) |
|
|
Górzno | Görzberg | 1991 | kwidzyńska | brodnicki (Strasburg) |
|
|
Grudziądz | Graudenz | 55 336 | kwidzyńska | Grudziądz-Miasto (Graudenz-Stadt) |
|
|
Iława | Deutsch Eylau | 13 691 | kwidzyńska | suski (Rosenberg) |
|
|
Kisielice | Freystadt | 3313 | kwidzyńska | suski (Rosenberg) |
|
|
Kowalewo Pomorskie | Schönsee | 3702 | kwidzyńska | wąbrzeski (Briesen) |
|
|
Kwidzyn | Marienwerder | 20 932 | kwidzyńska | sztumski (Marienwerder) |
|
|
Lipno | Leipe | 9024 | kwidzyńska | lipnowski (Leipe) |
|
|
Lubawa | Löbau | 5657 | kwidzyńska | nowomiejski (Neumark) |
|
|
Łasin | Lessen | 2803 | kwidzyńska | grudziądzki (Graudenz) |
|
|
Malbork | Marienburg | 27 233 | kwidzyńska | malborski (Marienburg) |
|
|
Nowe Miasto Lubawskie | Neumark | 4884 | kwidzyńska | nowomiejski (Neumark) |
|
|
Prabuty | Riesenburg | 7581 | kwidzyńska | suski (Rosenberg) |
|
|
|
Radzyń Chełmiński | Rehden | 1999 | kwidzyńska | grudziądzki (Graudenz) |
|
|
Rypin | Rippin | 7297 | kwidzyńska | rypiński (Rippin) |
|
|
Susz | Rosenberg | 4440 | kwidzyńska | suski (Rosenberg) |
|
|
Sztum | Stuhm | 7099 | kwidzyńska | sztumski (Stuhm) |
|
|
Wąbrzeźno | Briesen | 10 051 | kwidzyńska | wąbrzeski (Briesen) |
|
| Rejencja bydgoska |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rejencja gdańska |
| ||||
| Rejencja kwidzyńska |
|