Rudy (województwo kujawsko-pomorskie)
53°03′31″N 18°10′55″E/53,058611 18,181944
| osada | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-050[2] |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
0095970 |
Położenie na mapie gminy Solec Kujawski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
| 53°03′31″N 18°10′55″E/53,058611 18,181944[1]
| |
Rudy (niem. Ruden) – osada w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Solec Kujawski.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rudy położone są w Puszczy Bydgoskiej, około 1,5 km na zachód od Solca Kujawskiego, kilkaset metrów na południe od drogi krajowej nr 10 Bydgoszcz – Toruń.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Osada znajduje się na niewielkiej polanie w Puszczy Bydgoskiej przy potoku zwanym Rudna, który odprowadza wodę do Wisły. Od południa sąsiaduje z lasem porastającym wydmy śródlądowe, natomiast od północy z Makowiskami. Potok Rudna odwadnia obniżenie w Puszczy Bydgoskiej, wypełnione glebą organiczną, gdzie wskutek podpiętrzenia wody, utworzono trzy stawy. W miejscu tym Nadleśnictwo Solec Kujawski urządziło leśną ścieżkę dydaktyczną, gdzie oprócz stawów można zobaczyć las bagienny oraz źródła i wysięki zasilające ciek wodny. W miejscowości znajdują się pozostałości dawnego folwarku z dworem z ok. 1910, przebudowanym w 1924[3].
Przez Rudy przebiega 
szlak „Komputerków” z Bydgoszczy przez jezioro Jezuickie, Łażyn i Wypaleniska do Solca Kujawskiego. Natomiast około 1,5 km na południowy zachód od osady wzdłuż tzw. traktu bydgosko-gniewkowskiego wiedzie 
szlak „Puszczański” z Bydgoszczy-Łęgnowa na przełaj przez Puszczę Bydgoską do Gniewkowa[4].
W 2012 roku Stowarzyszenie Rozwoju Solca Kujawskiego w partnerstwie z Nadleśnictwem Solec Kujawski utworzyło leśną ścieżkę edukacyjno-przyrodniczą „Ku Źródliskom” (3,5 km, 10 przystanków z tablicami informacyjnymi), która prowadzi do źródeł potoku Rudna. Wypływająca z ziemi woda zasila leśny staw, przy którym urządzono miejsce wypoczynku[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Osadę odnotowano w źródłach pisanych w 1583 r. jako Rudny Młyn[6]. Do napędu młyna wykorzystywano potok spływający do Wisły, który na krawędzi terasy opadającej ku dolinie Wisły posiadał odpowiedni spadek. Miejscowość posiadała 2 łany ziemi uprawnej[7]. Bliżej Wisły znajdowała się Ruda Otorowska, gdzie w XVI wieku istniała kuźnia[7].
Rudy jako własność królewska należały niegdyś do starostwa bydgoskiego, a od początku XVII wieku były uposażeniem niegrodowego starostwa soleckiego[8]. Miejscowość oznaczono na mapie Schröttera z końca XVIII wieku. Rozwój osady w XVIII wieku wiązał się z powszechnym w tych okolicach osadnictwem olęderskim, a w XIX wieku także z kolonizacją niemiecką[9]. Już w 1700 roku młyn w Rudach został wykupiony przez olędrów, a na początku XIX w. cała wieś była w rękach niemieckich[10].
Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że w Rudach znajdowały się: folwark, wieś oraz młyn wodny. Mieszkało tu 65 osób wyznania ewangelickiego w 8 domach[11]. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. wieś Rudy należała do rządowej domeny bydgoskiej[12]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że w majątku Rudy (niem. Ruden) mieszkało 79 osób (wszyscy ewangelicy) w 9 domach. Właścicielem był niejaki Gülker. Dzieci z miejscowości uczęszczały do szkoły w Soleckich Olędrach Zamkowych (niem. Schlosshauland). Miejscowość należała do parafii katolickiej i ewangelickiej w Solcu[13].
Natomiast dla roku 1884 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że Rudy położone były przy trakcie bydgosko-gniewkowskim, 4 km na południowy zachód od Solca, u źródeł Rudki – niewielkiego dopływu Wisły. Posiadłość położona była na terenie dawnego soleckiego lasu miejskiego i obejmowała 480 ha gruntów, w tym 147 ha użytków rolnych, 20 ha łąk i 271 ha lasów. W 9 domach mieszkało tu 104 osób, w tym 96 ewangelików i 8 katolików[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118249
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1114 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rudy na polskiezabytki.pl
- ↑ Wdowicki Maciej: Szlaki Puszczy Bydgoskiej [w:] Kalendarz Bydgoski 2010
- ↑ http://www.aktywnawies.pl/lesna-sciezka-edukacyjno-przyrodnicza--ku-zrodliskom-,at117,l1.html dostęp 5-02-2015
- ↑ Hładyłowicz Konstanty Jan: Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku. Lwów 1932
- ↑ a b Guldon Zenon: Rozmieszczenie własności ziemskiej na Kujawach w II połowie XVI wieku. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Rocznik 69. Zeszyt 2. Toruń 1964
- ↑ Żmidziński Franciszek: Przemiany w gospodarce wiejskiej starostwa bydgoskiego w latach 1661-1772. [w:] Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria C. Nr 13. Prace Komisji Historii IX. Warszawa-Poznań 1973
- ↑ Barbara Janiszewska-Mincer, Solec Kujawski – dzieje miasta i okolic do 1806 roku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, ISBN 83-7174-748-9, OCLC 830299439.
- ↑ Bandurski A., Kościński B.: Historia Solca Kujawskiego w zarysie ku uczczeniu 600-letniego obchodu nadania miejscowości praw miasta. Bydgoszcz 1925
- ↑ Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
- ↑ Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 427.
- ↑ Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IX/947 dostęp 26-01-2015
- Siedziba gminy: Solec Kujawski
